Het was even wat rustiger bij Aspen Edities – niet dat het ooit de bedoeling was om de kleinschalige onderneming om te bouwen tot een platenfabriek -, maar sinds het duoalbum van Thomas Jillings en Stijn Cools verschenen alweer vier nieuwe releases kort na elkaar. Het label blijft met z’n even diverse als coherente catalogus, opvallend artwork, aandacht voor detail en consistente visie een uniek geval binnen de Belgische muziek.
Eyvind Kang – Sonic Gnostic (Aspen 011)
“er is niet meer bij weinig / noch is er minder” (Lucebert)
Componist en multi-instrumentalist (vooral bekend als altviolist) Eyvind Kang heeft de voorbije kwarteeuw z’n sporen nagelaten in diverse werelden, van jazz en avant-gardemuziek tot pop en noise. Van John Zorn en Bill Frisell tot Laura Veirs en Sunn O))), allemaal deden ze beroep op Kang, die daarnaast ook een stevige reeks soloalbums uitbracht, vaak samenwerkingen met zijn partner, vocaliste Jessika Kenney. Sonic Gnostic is het resultaat van een liveopname uit het najaar van 2016 en valt zowel op door z’n bezetting als aanpak.
Wat je hier te horen krijgt, zijn vier instrumentale stukken, variërend van 13 tot 17 minuten, waarvoor Kang (kamancheh, akoestische gitaar) zich drie keer laat ondersteunen door een achtkoppige band: Jessika Kenney (stem), Bill Frisell (gitaar), Timothy Young (gitaar), Diego Gaeta (elektrische piano), Tim Tsang (piano), Louis Coy (klarinet, fluit), Breana Gilcher (hobo, fluit) en Jesse Quebbeman-Turley (drums). Meest opvallende naam is natuurlijk Frisell, een van Kangs langstlopende connecties (en ook een cruciale invloed op minstens twee Aspen-oprichters), al krijg je die hier niet in z’n meest herkenbare gedaante te horen. Het vierde stuk wordt solo uitgevoerd door pianiste Adrienne Varner.
Meer bepalend voor de sound van Sonic Gnostic is de aard van de muziek, die het vooral moet hebben van een geconcentreerde kaalheid die zichzelf haast wegcijfert. Hier wordt gezocht met een intense focus, maar het spel is afgemeten, haast rigoureus, soms voorzien van een ceremonieel gewicht. Het is daarmee misschien wat verwant aan de deep listening-praktijk van een Pauline Oliveros, al hebben de nonet-stukken ook wel wat van de reductionistische esthetiek van Radu Malfatti of ensembles als Polwechsel, waarin elke klank, hoe klein of stil ook, een gelijk gewicht toegekend krijgt.
Kang maakt zelf een onderscheid tussen twee benaderingen. Bij de twee gitaarstukken (“Binnah” en “Plainlight”, het eerste en vierde deel van het album) heeft hij het over een ‘oceanische’ aanpak: na een tijd gaan ze vertragen en belanden ze bij een grondtoon. Je hoort dat heel mooi in de opener, waarin vertrokken wordt bij de Oosterse klankgolven van Kangs kamancheh en laag voor laag toegevoegd wordt, tot de gitaren naar de voorgrond komen met zorgvuldig uitgetekende patronen en een sound die neigt naar ambient, hier en daar zelfs wat verwant lijkt aan Badalamenti’s filmmuziek en statig voortschrijdt, tot de zachte harmonie in het tweede deel verbroken wordt met staccatobewegingen.
De gitaren nemen ook direct het voortouw in de afsluiter; even delicaat en geduldig, maar met een iets meer houvast, melodie en melancholie, tot ook daar de muziek een meer manische toon krijgt, met steeds gruis en volume, tot het in de staart zelfs op duister droneterrein belandt. Een sterk contrast met “Grass”, waar pianoaanslagen uitgezet worden met een mysterieuze openheid, voorzien van echo’s van andere instrumenten die verschuilen achter de effecten van het sustainpedaal. Gaandeweg gaat de strakheid verloren, worden de accenten minder dik aangezet, de laagjes ontveld van elkaar, al blijft de muziek hier een afstandelijkheid behouden die minder aanwezig voelt in de gitaarstukken. Solostuk “Grass Study” is desolaat, voelt haast aan als een ontkenning van eeuwen tradities op de piano, beweegt steeds grilliger, maar dan wel met behoud van de ruimte.
Sonic Gnostic zit (nog) verder weg van het jazz/improvisatie-idioom van de andere releases op het label, maar past eigenlijk helemaal binnen de esthetiek van Aspen Edities, waar muziek samenkomt die, wars van trends of concessies, op zoek gaat naar een puurheid binnen diverse klanklandschappen. De verbindende factor lijkt een soort van muzikale ascese. Opnieuw past het frappante artwork – deze keer van Bart De Clercq – helemaal bij de muziek.
Het album is beschikbaar als 2lp en cd.
