Leroux + Van Isacker + Vanderstraeten – Als ik niets meer van de kano zie (Aspen 012)
“Langs het hoogriet / langs de laagwei” (Paul van Ostaijen)
Gitarist Frederik Leroux en percussionist Kris Vanderstraeten vormen al sinds 2014 een bijzonder duo dat zich ophoudt op het terrein van de improvisatie, doorgaans van de vrije en onvoorspelbare soort. Hun duoalbum zonder webben (2018) was tot nu de meest vrije en abstracte release op Aspen Edities en krijgt nu gezelschap van Als ik niets meer van de kano zie, waarvoor ze bijgestaan worden door rietblazer Frans Van Isacker (altsax, klarinet). Samen brengen ze een ode aan de uitvinding van het moment die even compact als indrukwekkend is.
Opnieuw is er geen sprake van concessies of conventionaliteit, zelfs binnen de wereld van de vrije muziek is dit een buitenbeentje. Het is in sommige stukken raden welk instrument Van Isacker hanteert, Leroux vervangt vingervlugge techniek door een spel met unheimliche klanken en effecten, en Vanderstraeten is als vanouds spontaan in de weer met een zelf samengestelde set-up, met deze keer ‘percussiedrums, objecten, daxofoon, ‘kleine jachthoorn’. Het krijgt vorm in zes improvisaties, waarvan sommige gelden als compacte sfeerzettingen en andere weer hun tijd nemen om iets te vertellen.
Openen gebeurt meteen met de miniaturen van “ribbel” en “ginder rapen”. In het eerste stuk geeft de percussionist de aanzet met geknisper, gewrijf, gestommel en gezwiep, waarvoor hij misschien zelfs gebruik maakt van z’n beruchte toevalsstok. Pas halfweg duiken z’n kompanen op, met percussie op de snaren en ontglippende lucht. Als dat vooral speels klinkt, dan is het tweede met dat abrupte gekletter, smakgeluiden en de dreigend-grommende klankgolven van Leroux vooral onheilspellend en haast mechanisch. En een knap contrast met het langere “morgenpas”, misschien wel het hoogtepunt van het album.
Het is er een komen en gaan van klanken, met Van Isacker die uitpakt met tongue slapping, Vanderstraeten die in de weer lijkt te zijn met snoepwikkels en breinaalden, en Leroux die een mysterieus hoorspel opzet dat herinnert aan Céleste Boursier-Mougenots installatie, waarbij een paar dozijn vinken muziek maken door te landen en bewegen over veertien uitgestalde (bas-)gitaren. Hier is die willekeur schijn en tekenen zich gaandeweg vage contouren af. Het lijkt dan wel alsof dieren spelen met voorwerpen door er wat tegen te duwen of aan de prutsen, maar deze toevalsmuziek is ronduit hypnotiserend.
Het drietal blijft inventief zonder te vervallen in voorspelbaarheid. Op de tweede albumhelft vallen er wat meer conventionele klanken te horen (je herkent die altsax en klarinet als dusdanig) en in “achter geel” herinnert Leroux wat aan Bill Frisell met die combinatie van aanzwellende delay-effecten en spinachtige loopjes over de gitaarhals, maar er blijft beweging en dynamiek in deze vrijmoedige conversatie, die wat denser en geagiteerd klinkt, maar wel steeds eensgezind blijft. En als je in “bijna berg” voor het laatst in het klankenlabo van de drie belandt, besef je dat ze erin geslaagd zijn om tussen al dat geschuur, geplop, gesidder en gerinkel een fascinerend verhaal te vertellen dat niet denkt in termen van structuur, noten en solo’s, maar van kleur, dynamiek en collectieve verbeelding.
Het album verscheen in een gelimiteerde vinyloplage van 100 stuks. Het artwork is van Naninga Lens.