Shahzad Ali Ismaily >< Niels Van Heertum – sea legs / hum back (Aspen 006)
“I love all men who dive”
Op papier lijkt er een grote afstand te gapen tussen Shahzad Ismaily – de man van Secret Chiefs 3, Ribot’s Ceramic Dog en samenwerkingen met o.m. Colin Stetson en talloze coryfeeën van de New Yorkse rock en avant-garde, van Lou Reed tot John Zorn – en Niels Van Heertum, de man die de voorbije jaren een plaats gaf aan het euphonium binnen de geïmproviseerde muziek in deze contreien, maar ook tot ver buiten de grenzen van die wereld actief was. In werkelijkheid valt dat nogal mee. Ismaily houdt zich immers niet enkel bezig met knetterende grootstadsmuziek, maar maakt regelmatig de overstap naar andere stijlen, labels en landen. Zo dook hij met Bly de Blyant ook op bij Hubro, een label dat zeker z’n sporen naliet in de esthetiek van Aspen Edities, maar viel hij net als Van Heertum al te horen in de nabijheid van Chantal Acda, nog zo’n artieste die goed volk uit de meest uiteenlopende uithoeken van het muzikale spectrum bij elkaar brengt.
Net als Machtelinckx en Leroux op when the shade is stretched krijgen de twee elk een albumhelft om solo hun ding te doen. Dat leidt deze keer tot een sterker contrast, al is het maar omdat ze zich bedienen van een ander instrumentarium. Ismaily tekent voor sea legs, een ononderbroken stuk van twintig minuten dat opgedeeld is in verschillende passages, gebonden aan het instrument dat de toon voert. Starten gebeurt met een galmend, meditatief gitaarpatroon dat gehuld is in een wat artificieel klinkend effect. Vervolgens wordt langer gebruikt gemaakt van een banjo, zonder ook maar één keer expliciet in de rootsmuziek te duiken. Het is een fijne afwisseling van sobere accenten die maximaal inzetten op resonantie en meer ritmische passages die mikken op een trance-achtig effect. Na een omweg waarin de shakers centraal staan, belandt Ismaily terug bij de snaren, die op het einde met een strijkstok (en een stemeffect?) een iele elegie laten horen. Het stuk slaagt er niet helemaal in om voor de volledige duur de aandacht vast te houden, daarvoor verslapt de spanning een paar keer te veel, maar past wel helemaal in de esthetiek van het label en zijn Vlaamse vertegenwoordigers.
Als Ismaily met sea legs al aanstuurde op een zee/water-gerelateerd thema, dan wordt dan door Van Heertum verder gezet op hum back. Dat laatste werkwoord sluit natuurlijk ook indirect aan bij zijn muzikale praktijk, maar is ongetwijfeld ook een verwijzing naar de humpback whale, want ook “Bowhead” en “Fugu” verwijzen naar het onderwaterleven (zie ook het motto van Herman Melville). Dat lijk je dan ook te horen in “Urlicht”, dat in eerste instantie een verwijzing bevat naar Mahlers tweede symfonie, die bekendstaat als een muzikale meditatie over het hiernamaals. Euphonium en euphonium-orgel gaan in dialoog, wat meteen een wonderlijk hoorspel teweegbrengt, waarbij de combinatie van lang aangehouden klankgolven en allerhande geluidseffecten vooral klinkt als levende muziek, een verklanking van een woelige onderwaterwereld.
“Bowhead” laat een ander geluid horen: minimaal en repetitief, met een lange golf die herhaald wordt met steeds kleine variaties of oneffenheden, tot het een spel van onzuiverheden wordt, waarbij een dialoog wordt gesuggereerd door het scheiden van klanken in het spectrum. Het prachtige “Fugu” werkt met intervallen die in een kader van drones gezet worden en is het meest uitgewerkte stuk van deze albumhelft. De gelaagde aanpak, met golven die iets hebben van een synth-symfonie, steken vol weemoed en intense concentratie die hier en daar zelfs herinnert aan het werk van Pauline Oliveros. Eenvoud en diepgang in een pakkend verbond, met “Martim” als meest ‘conventionele’ stuk, een oefening in een naakte(re) lyriek. Een albumhelft die net als ‘s mans langspeler JK’s Kamer +50.92509° +03.84800 ver, ver weg ligt van de hafabra-wereld waarin hij ooit zijn eerste stappen zetten, maar zeer mooie dingen doet met de combinatie van experiment en emotie, die elkaar ook nu niet uitsluiten.
https://shahzadismailynielsvanheertum.bandcamp.com/album/sea-legs-hum-back