Frederik Leroux + Kris Vanderstraeten – zonder webben (Aspen 004)
“what was scattered gathers / what was gathered blows away”
Met illustrator en percussionist Kris Vanderstraeten wordt een muzikant aan boord gehesen die zich al meer dan vier decennia in de marge van de Belgische muziek verstopt zit. De man houdt zich nadrukkelijk op in die tak van de percussionistenfamilie waar het instrument geen dienende, ritmische rol heeft, maar een meer gelijkwaardige, die gebaseerd is in het onderzoek van texturen en timbres. Nationaal kent Vanderstraeten niet écht een gelijke, internationaal zou je hem enigszins kunnen beschouwen als een verwant van Paul Lytton. Vanderstraeten is een geluidslaborant, een onderzoeker die met een zorgvuldig samengestelde, zelfgebouwde drum kit een heel eigen geluidswereld aanboort, waarvoor hij dan nog eens beroep doet op talloze objecten, van keukenmateriaal tot speelgoed en instrumenten op kinderformaat.
Vanaf “Wonderwel” is de samenwerking er dan ook eentje van totale onbevangenheid, met rinkelend geschuifel, geritsel en gestommel, alsof een horlogemaker zijn werktuigen een dans laat uitvoeren. Een timmeratelier voor elfjes, met intimistische miniatuurklanken, die door Leroux beantwoord worden met een even radicale ontmanteling op geprepareerde gitaar. Een klassieke riedel, laat staan een akkoord, komt er niet aan te pas. Dit is een gefluisterde, radicale ode aan de mogelijkheden van het geluid. Iets dat ietwat vergelijkbaar terugkeert in “rrr”, waarin de gitaar opnieuw onherkenbaar verminkt wordt om te kunnen deelnemen aan een dialoog die een eigen dialect verkent.
In “Lui uil” en “Druppels en knuppels” wordt de taal wat aangepast. De klanken regenen binnen, maar Leroux laat de gitaar aanzwellen en wegvallen, alsof het instrument z’n eigen uitingen wil inslikken. Het eerste stuk is kort en zit vol ontregelde actie, als spontane spetters op een canvas, baldadige leestekens op papier, op de cadans van een hortende, stotende taalvariant. Het tweede is een excentrieke workshop. Van vrije muziek wordt wel eens beweerd dat je ze – net omdat het zo van het moment is en zo graag gebruik maakt van ongewone technieken – live moet aanschouwen. Doorgaans klopt dat, maar hier is de interactie zo kleurrijk dat het ook zonder die visuele component de oren doet spitsen van verbazing. En zelfs als het er iets conventioneler aan toe gaat, zoals met het atmosferische “Het schuim op de golven” of “Nachternoen”, waarin Leroux een spookachtige verlatenheid suggereert, blijft het intrigeren.
In slotstuk “Liever lag” waaiert het gitaarspel zachtjes uit, met Vanderstraeten die empathisch meeknispert, minutieus details toevoegt, frunnikt met een voorzichtigheid die – net als zijn creativiteit – iets kinderlijks heeft, zich nauwelijks bewust van gangbare conventies. Het maakt van de eerste volledige vrije release van Aspen een pareltje met een bijzondere charme, op maat van open en gevoelige oren.
https://frederiklerouxkrisvanderstraeten.bandcamp.com/album/zonder-webben