Elf jaar na het eerste deel van zijn Archives komt Neil Young nu eindelijk op de proppen met de opvolger waarin de periode van 1972 tot 1976 gedocumenteerd wordt. Gezien het aantal klassiekers dat Young toen uitbracht, is dit een essentiële periode in het oeuvre van de Canadees.
Volume 2 begint waar de voorganger eindigde. Harvest en de single “Heart Of Gold” hadden van Neil Young een ster gemaakt. Maar donkere wolken troepten samen aan de einder. Op 18 november 1972 overleed Crazy Horse gitarist Danny Whitten aan een overdosis. Het zou het begin van een donkere periode inluiden voor Young. Drugsgebruik en de scheiding van actrice Carrie Snodgress zouden de daaropvolgende jaren hun tol eisen. Het resulteerde in de zogenaamde ditch trilogy: Times Fides Away als verslag van een chaotische tournee, de rammelende dronkemanswake Tonight’s The Night en het sombere On The Beach. Tegelijk was er ook de arena-tour met Crosby, Stills, Nash & Young die nog altijd de grootste tour is die hij ooit ondernam en de mislukte studio-opnames voor een album van het kwartet. Pas wanneer Crazy Horse weer tot leven geroepen werd voor Zuma (1975) leken de dingen voor Young weer in de juiste plooi te vallen.
Voor het uit 10 cd’s bestaande tweede deel volgt Young het ondertussen vertrouwde procedé. De nummers worden in een chronologische volgorde gebracht en de officieel uitgebrachte nummers uit deze periode worden hier gewoon herhaald. Niet alleen de klassieke albums — geen alternatieve takes dus — maar ook de drie archiefreleases uit de voorbije jaren worden hier hernomen: Tuscaloosa, Homegrown, en Roxy: Tonight’s The Night Live. Al krijgt die laatste met “The Losing End” wel een extra nummer opgespeld. Maar niet getreurd want uiteindelijk is nog altijd de helft van de nummers nooit eerder (officieel) uitgebracht: live versies, vroegere versies, alternatieve versies, maar ook 12 nooit eerder uitgebrachte songs. Vooral de manier waarop Young vaak te werk gaat met korte, spontane opnamesessies en geschrapte projecten waardoor nummers soms pas (jaren) later op een ander album terecht komen dan waarvoor ze oorspronkelijk bedoeld waren, maakt dat er wel wat parels tussen de plooien gevallen zijn in de loop der jaren.
De eerste nummers op dit album dateren van 15 november 1972, een paar dagen voor het overlijden van Whitten en vlak voor de getormenteerde tour met de Stray Gators die uiteindelijk tot Times Fades Away zou leiden. Drie akoestische nummers nam Young die dag op waarvan er twee nooit eerder uitgebracht werden: “Letter From ‘Nam” (dat de basis is van het latere “Long Walk Home”) en “Monday Morning” (een vroege versie van “Last Dance”). Met begeleidingsgroep nam hij ook een aantal nummers op waarvan “Goodbye Christians On The Shore” sterke country-rock is zoals Young ze in die tijd bijna nonchalant bij elkaar schreef. Een aantal live-opnames uit die tour volgt — Youngs afkeer voor Time Fades Away zorgt er voor dat slechts een enkel nummer ervan hier hernomen wordt — waarvan vooral een korrelig, gedreven “Last Trip To Tulsa” opvalt. “Sweet Joni” is een klein, breekbaar nummer dat Young op die tournee bracht. Een eerbetoon aan landgenote Joni Mitchell, die meespeelt (en zingt) op de enige outtake van de Tonight’s The Night-sessies: een rammelende versie van haar “Raised On Robbery” dat wonderwel past tussen de andere nummers van dat album.
1974 stond dan weer in het teken van On The Beach, de eerder dit jaar uitgebrachte break-up plaat Homegrown en de mega-tour met CSNY. Maar het was ook een jaar waarin hij — weerom — een paar pareltjes opnam die nu pas naar boven komen. Op “Greensleeves”, “Frozen Man”, en vooral “Homefires” is de akoestische folk-Young op zijn best. Het relaxte “Hawaiian Sunrise” is aangenaam maar wat gewoontjes, “LA Girls And Ocean Boys” dat Young alleen op piano brengt is dan weer bloedmooi in zijn eenvoud. Als Emmylou Harris mee komt zingen op de relaxte countryrock song “Daughters” smelt ongetwijfeld menig hart.
Met de komst van gitarist Frank “Poncho” Sampedro herrees Crazy Horse als een feniks uit haar as. De outtakes van Zuma die we hier voor het eerst te horen krijgen maken van dit stuk een van de meest interessante van deze Archives. Zo is er de zeven minuten durende oerversie van “Powderfinger”, die wel nog dat geniale begin mist dat er drie jaar later kwam. De eerste versie van “Pocahontas” dateert ook uit deze sessies, een song die jarenlang als kampvuurlied te boek stond, maar die — als hij in deze versie eerst het daglicht had gezien — gewoon een klassieke Young-rocksong was geworden. Er zijn nog een reeks andere nummers die tijdens deze sessies passeerden, maar het zijn vooral het kleinood “Too Far Gone” — met Sampedro op mandoline — en het niet eerder uitgebrachte “Born To Run” — geen link met het nummer van Springsteen — die weten te bekoren. Vooral dat laatste leent zich uitermate tot een typische manke Crazy Horse-jamsessie en zou een betere afsluiter van Zuma geweest zijn dan “Through My Sails” dat als een tang op een varken bij het album past.
De samenwerking met Stephen Stills leverde in 1976 een album en een halve tour op, maar hier is het vooral de release van het live-album Odeon/Budokan — een van de nooit eerder uitgebrachte albums die in de loop der tijden een bijna mythische status heeft verworven bij de fans — die in het oog springt. Half akoestisch (de nummers uit de Londense Odeon), half elektrisch met Crazy Horse (de nummers uit Budokan in Tokyo elf dagen later) zoals het toen Youngs gewoonte was. Als er hier een bemerking bij gemaakt kan worden is het de vraag waarom Young dit album in godsnaam beperkte tot amper tweemaal 5 songs, want elk nummer is hier immers een bevestiging van de superieure livereputatie van de Canadees. Als u ooit een betere versie van “Cortez The Killer” gehoord hebt, horen we graag waar.
Laat ons wel zijn: tussen Everybody Knows This Is Nowhere uit 1969 en Rust Never Sleeps in 1979 zorgde Neil Young voor een in de rockgeschiedenis ongenaakbaar decennium. Een uitstekende selectie uit de kluizen van een periode die daar midden in valt is dan ook een godsgeschenk. Is deze Archives Volume 2 essentieel voor de Neil Young fans? Is de paus katholiek?
