Max Richter refereert aan hedendaagse klassieke componisten als Arvo Pärt en Philip Glass maar ook aan minimalistische laptopwizards als Christian Fennesz, Susumu Yokota of Geir Jenssen van Biosphere. The best of both worlds zoals u wil, maar dan op een uiterst smaakvolle manier gebracht. The Blue Notebooks is een waardige opvolger voor zijn ondergewaardeerde debuut Memoryhouse.
Zonder het te weten, hebben we allemaal wel een of andere compositie van Max Richter in onze platenkast steken. De Duitse producer/arrangeur mocht in het verleden al platen van onder meer Future Sound Of London (Dead Cities en The Isness) en Roni Size & Reprazent (In the Mode) aankleden met zijn klassiek getinte piano- en vioolstructuren. Vorig jaar stond Richter nog in voor de productie van Lookaftering, de comebackplaat van de Schotse folknachtegaal Vashti Bunyan, met wie hij begin dit jaar nog op tour ging.
The Blue Notebooks wordt uitgebracht op 130701, het sublabel van Fat Cat voor de meer instrumentale releases. De plaat is een ware verrijking voor de diversiteit in de catalogus van het Britse label: Richter gaat er zo mogelijk nog verfijnder te werk dan op Memoryhouse. Klassieke elementen integreren in de mogelijkheden van de 21ste eeuw blijft het opzet, maar het geheel klinkt accurater en meer doorleefd. Was Memoryhouse een heerlijke oester, dan is The Blue Notebooks de parel die er toen nog niet instak.
Deze tweede zal echter ook nefaste gevolgen hebben voor Richter. Zo zal deze plaat niet zo gemakkelijk uit te voeren zijn door het gerenomeerde BBC Philharmonic Orchestra. Iets waar ze met Memoryhouse nog glansrijk in slagen, maar daarvoor is The Blue Notebooks veel te subtiel en de elektronische inslag te sterk. Een stevige hoofdtelefoon is gepaster, deze keer.
Titelnummer "The Blue Notebooks" mag openen, en de toon is meteen gezet. Het sacrale en rustgevende zijn karakteristiek voor de rest van de plaat. De onderkoelde, arctische tonen van "Shadow Journal" staan echter wel in schril contrast met het warme, melancholische geluid van "On The Nature Of Daylight", een track die de Duitse weltschmerz belichaamt als geen ander. De strijkers snijden doorheen de ziel en nestelen zich als een warm fleecedeken rond het hart. De meeste tracks zijn bedwelmend, zo zit het drieluik "Vladimir’s Blues"-"Arboretum"-"Old Song" gevangen in een neurotisch web waaruit moeilijk te ontsnappen valt.
Met zijn zeven minuten is afsluiter "Written On The Sky"ook de meest conventionele compositie. Piano en strijkers werken naar een voluptueuze crescendo om te eindigen in dramatiek, ware het niet dat Richter het motief van "On The Nature Of Daylight" luttele seconden later in een naakte pianoversie laat terugkeren. Een laatste zucht die de ondraaglijke lichtheid van het bestaan uitademt.
Max Richters muziek komt het best tot zijn recht op je eentje in een donkere kamer, ergens in de late uurtjes en volledig afgesneden van de buitenwereld. Want Richter creëert zelf een onaards mooie sfeer, die nergens anders te ontdekken valt. De flarden tekst van Franz Kafka en Czeslaw Milosz, gereciteerd door actrice Tilda Swinton rijgen de muzikale composities aaneen. Deze intertekstualiteit onderstreept de open visie van Richter. Hij beschouwt The Blue Notebooks als een gesamtkunstwerk waarin de luisteraar de ontbrekende delen naar eigen fantasie mag invullen.
Het zou al te stompzinnig zijn deze The Blue Notebooks te omschrijven als klassieke muziek voor de 21ste eeuw pur sang. Want wat bricoleur DJ Shadow deed voor hiphop en funk op Entroducing, doet Richter hier voor klassieke muziek. Hij heroriënteert als het ware het klassieke genre en ontdoet ze van alle oogkleppen.
