Eén van de grote oscargenomineerde films van dit jaar is ‘The
Hours’, die op 23 maart kans maakt op negen beeldjes. Geregisseerd
door Stephen Daldry, de man die enkele jaren geleden het nogal
zoetzemerige ‘Billy Elliot’ maakte, is dit absoluut het soort film
waar ze bij prijsuitreikingen gek op zijn: het is diepzinnig, het
gaat langzaam, en het is zich zeer zelfbewust van z’n eigen
artistieke pretenties. Maar is het ook een goeie film? Ja… Maar
niet helemaal.
De plot is onderverdeeld in drie secties; we zien Nicole Kidman,
praktisch onherkenbaar onder een valse neus en een pruik van
stro-achtig haar, als Virginia Woolf. Wie niet weet wie dat was:
Woolf was een schrijfster tijdens het interbellum die romans en
verhalen schreef over de rol van vrouwen in de maatschappij van
toen – hoe ze als tweederangsburgers zich te plooien hadden naar
een wereld gedomineerd door mannen. Mrs. Dalloway is wellicht haar
bekendste heldin, en we volgen Woolf tijdens één dag aan de
beginperiode van het schrijven van dit boek.
Woolf zou uiteindelijk zelfmoord plegen, in 1940 – ze verdronk
zich in een rivier toen ze “haar waanzin” weer voelde opkomen. Naar
die waanzin wordt af en toe gerefereerd: Woolf hoort stemmen, heeft
nachtmerries, maar weigert om de instructies van haar dokters op te
volgen. Waarschijnlijk omdat het juist haar waanzin is die haar
haar creativiteit geeft. Het is schrijven of gek worden, in haar
geval.
In 1951 volgen we Laura Brown (Julianne Moore), een huisvrouw
die ‘Mrs. Dalloway’ aan het lezen is. Net als de heldin van dat
boek, bereidt ze een feestje voor, in haar geval voor haar jarige
echtgenoot (John C. Reilly). Maar hoewel ze oppervlakkig gezien
alles heeft om gelukkig te zijn, ontbreekt er iets in haar leven.
Ook haar volgen we één dag lang, terwijl ze probeert om erachter te
komen wie ze is en wat haar leven betekent.
Dan in het derde verhaal krijgen we Meryl Streep als Clarissa
Vaughan, een lesbische boekredactrice wiens dag in 2001 ongeveer
volgens hetzelfde stramien verloopt als dat van Mrs. Dalloway in
het boek. Ze bereidt een feestje voor, voor een vriend (Ed Harris),
die een poëzieprijs in ontvangst mag nemen. Harris heeft echter
Aids, en we zien hem als een soortement levend lijk in zijn flat
zitten, ten prooi aan depressies en desoriëntatie. Clarissa mag dan
wel met een vrouw samenwonen, maar ook haar leven wordt gedomineerd
door een man, die volkomen van haar afhankelijk is.
Deze drie verhaallijnen lopen door elkaar, en proberen
uiteindelijk een samenhangend beeld te bieden op het leven van
vrouwen tijdens de voorbije eeuw. De titel, ‘The Hours’, is
afkomstig van de vraag die één van de personages stelt: “Wat doen
we in de uren na het feestje?” Wat doet Virginia Woolf wanneer ze
niet schrijft? Niets, ze probeert de schijn van een normaal bestaan
op te houden, maar haar gedachten, chaotisch als ze zijn, zitten
steeds ergens anders. Wie is Laura als ze niet een taart staat te
bakken voor haar echtgenoot? Een vrouw die zich nooit ontwikkeld
heeft en geen enkele identiteit lijkt te hebben buiten vrouw-van of
moeder-van. En Clarissa/Mrs. Dalloway? Kan zij nog wel iets vinden
buiten de zorg van de man die haar nodig heeft?
Een mooi punt in de film, is dat de mannen niet worden
afgeschilderd als boosdoeners, hoewel dat maar al te makkelijk had
kunnen gebeuren. Vrouwen zitten vast in een maatschappij gericht op
mannen, hun doen en laten wordt in bepaalde mate door hen
gedomineerd, zelfs in 2001, maar de individuele mannen die we
ontmoeten, zijn geen slechte mensen. De echtgenoten van Woolf en
Laura houden echt van hun vrouwen; die van Woolf probeert haar te
helpen, die van Laura heeft geen flauw benul wat er mis is. De
vooruitgang die de status van vrouwen over jaren heen heeft
bereikt, wordt enkel aangegeven door de opties die de
hoofdpersonages worden geboden om te ontsnappen aan de situatie
waarin ze vast zijn komen te zitten. Woolf ziet geen andere uitweg
dan zelfmoord te plegen, dat is bekend. Wat Laura en Clarissa doen,
moet u zelf maar gaan kijken.
Dit alles is natuurlijk niet bepaald het soort thematiek
waarvoor een groot publiek storm zal lopen; ik geloof niet eens dat
ikzelf tot het doelpubliek van deze film behoorde. Wat niet wil
zeggen dat ik hem niet kon waarderen.
Daldry probeert de drie segmenten een eigen visuele look mee te
geven, met realistische kleuren voor Kidmans sectie, een gelige
schijn over het verhaal van Moore en een blauw, koel licht over de
gebeurtenissen in Streeps leven. Dit is geen truc die we voor de
eerste keer zien opduiken, denk maar aan ‘Traffic’, maar ze werkt. Daldry is nu niet
bepaald de meest opwindende regisseur die de wereld ooit gezien
heeft, en zijn gebruik van de camera is dan ook klassiek tot op het
randje van het saaie. Blijft natuurlijk de vraag of een film als
deze wel gediend zou zijn van meer visuele hoogvliegerij. Er valt
over te discussiëren.
Wat mij meer stoorde, was de hoogdravendheid die de film af en
toe niet kan onderdrukken. ‘The Hours’ is een film over ernstige
thema’s, en we zullen het geweten hebben. Humor wordt vrijwel
volkomen geweerd, en bepaalde scènes worden op een onnodige manier
uitgemolken om toch maar een emotionele reactie uit te lokken; let
maar eens op de scène waarin Moore afscheid neemt van haar zoontje.
Ja, oké, in de context van de film is dat een belangrijk moment,
maar het blijft toch tranentrekkerij. Je merkt het soms ook in de
dialogen. Ed Harris steekt in zijn eerste scène in de film een
monoloog af die eerder thuislijkt in de derde akte van een
toneelstuk van Tennessee Williams. En dat is al aan het begin van
de film. Yup, ‘The Hours’ is zware kost. Maar goed voor de
regisseur dat de thema’s sterk genoeg zijn om dat voor een heel
groot gedeelte te ondersteunen.
De thema’s, én de acteurs, natuurlijk. Nicole Kidman is de
uitschieter; de stijlvolle dame is de laatste jaren met
schitterende rollen in ‘Moulin
Rouge!’ en ‘The
Others’uitstekend op dreef, en deze keer gaat ze volop voor de
prijzenpot; in tegenstelling tot Moore en Streep, speelt ze haar
rol bijna helemaal naar binnen gekeerd – haar ogen gefixeerd op een
punt, niet in de verte, maar binnenin zichzelf; een zelfgerolde
sigaret tussen de gele vingers geklemd en een zacht raspende stem
maken haar transformatie compleet. Ik acht het niet eens
uitgesloten dat iemand die niet weet wie de rol speelt, er ook niet
achterkomt voor de eindaftiteling.
Moore is ook prima, als huisvrouw die in de knoop ligt met
zichzelf, hoewel ik af en toe toch de indruk kreeg dat ik dit
eerder had gezien van haar – in ‘Magnolia’ speelde ze enkel een meer
agressieve versie van dezelfde emoties. Nu ja, het doet er niet
echt toe; ze is volkomen geloofwaardig.
De enige die uit de toon valt, is Meryl Streep, die met een
nogal overdreven handengeflapper staat te acteren en het, wanneer
het goed uitkomt, op een goed getimed huilen zet. Streep is de
enige van de drie dames van wie ik de indruk kreeg dat ze een
nummertje stond op te voeren, dat ze als actrice in haar trukendoos
aan het graaien was. Een betere regisseur had die trucs doorzien,
en méér geëist.
Alles tesamen genomen is ‘The Hours’ een film die een mooi
verhaal vertelt, maar dat op een trage, zwaarwichtige manier doet.
Over het algemeen goeie acteerprestaties (ook Ed Harris is alweer
fantastisch), maken heel wat goed, maar dit is niet de voltreffer
die het had kunnen zijn. Dat gezegd zijnde, is dit ook geen film
die mikt op mijn demografische gegevens – ergens ten lande zal er
vast wel een veertigjarige vrouw zijn, voor wie deze film iets heel
persoonlijks zegt. Wat mooi is.
http://www.thehoursmovie.com/
