Ondanks de huidige crisissen en schandalen is het Amerika van de nabije toekomst een waar paradijs geworden: de economie floreert, het werkloosheidspercentage ligt lager dan ooit en criminaliteit is nagenoeg uit het straatbeeld verdwenen. Het werk van Obamacare? Guess again! Een nieuwe politieke alliantie heeft een initiatief genaamd ‘The Purge’ ingevoerd, wat betekent dat elke misdaad jaarlijks gedurende één nacht gedoogd wordt. Je zou je bijna afvragen welke producer het lef heeft om tijdens een board meeting met zo’n idiote premisse voor een film af te komen.
En toch weet The Purge tijdens zijn eerste halfuur te verrassen: het uitgangspunt is namelijk een bewuste hyperbool om de draak te steken met de neiging tot isolationisme in de VS: we volgen een typisch burgerlijk gezin uit de voorstad dat zich net als elk jaar de voorbereidingen treft om hun huis tot een gepantserde bunker om te toveren voor de nacht van ‘The Purge’. Deze scènes zijn niet alleen een satire van de paranoïde doomsday preppers mentaliteit in de Verenigde Staten, maar door de typische gezellige suburban taferelen naar het absurde door te trekken (buurvrouwen die versgebakken koekjes komen aandragen, vaders die als knee jerk reflex aan tafel vragen hoe je dag was), wordt er aangetoond hoe onverschillig dit soort gezinnen kunnen staan ten opzichte van de gruwelen in de buitenwereld. “Wij kunnen ons nu eenmaal voor The Purge beschermen omdat we rijk zijn.” zegt vader geruststellend aan zoonlief, de enige met iet of wat van ethische bezwaren. ‘The Purge’ is in weze een neofascistisch idee dat er vanuit gaat dat daklozen, criminelen en zwakkeren elkaar wel zullen uitroeien tijdens de bewuste nacht. Good riddance! De ontwerpers ervan (een groepering genaamd The New Founding Fathers, een overduidelijke sneer naar de alomgekende Tea Party) noemen ‘The Purge’ echter een patriottisch ideaal, omdat het nu eenmaal tot de rechten van elke Amerikaan behoort. In die zin parodieert de film ook de halsstarrigheid van organisaties als de NRA die tegen beter weten in The Second Amendment als constitutioneel recht blijven verdedigen. Dit rijkelijk gevulde eerste deel is dystopische satire die haast aanleunt bij het werk van Paul Verhoeven.
Helaas gaat de film hierna door een plotwending de mist in: wanneer er een gewonde, opgejaagde man komt aanbellen bij het gezin, besluit de zoon hem binnen te laten. Even later zijn de agressors ook ter plaatse en eisen ze dat het gezin hun ‘prooi’ vrijlaat, omdat er niets ‘The Purge’ in de weg mag staan. Zoniet zullen de moordenaars genoodzaakt zijn het huis binnen te vallen en wordt het gezin dus voor een ernstig ethisch dilemma gesteld. Dit aspect van de film is al met het einde Straw Dogs vergeleken, met als wezenlijke verschil dat het slachtoffer in The Purge een onschuldige man is achternagezeten door een Clockwork Orange-achtige bende psychopaten, terwijl het hoofdpersonage Straw Dogs een gevaarlijke pedofiel beschermt tegen een lynch mob. Bovendien wil de vader in The Purge gewoon zijn gezin beschermen, terwijl David in Straw Dogs handelt vanuit een gekrenkt mannelijk ego. Het is dus overduidelijk dat Straw Dogs veruit de moreel interessantere film is.
Niet dat we echt indringende morele vraagstukken verwachten van The Purge, want naarmate de film vordert, wordt het pijnlijk duidelijk dat we te maken hebben met de zoveelste ongeïnspireerde home invasion thriller in de trant van The Strangers. Op de koop toe maakt de regisseur de flagrante misser door te opteren voor een pikdonkere cinematografie met veel bruuske lichtflitsen en non-stop gegil. Alsof hij op stilistisch vlak toch niet te veel durft af te wijken van de huidige norm die bepaald wordt door de eindeloze stroom aan oervervelende found footage thrillers (De horror, de horror.).
Er valt nog net genoeg fun te beleven: het geweld is compleet over-the-top, de bad guys zijn te ridicuul voor woorden, de bijzonder korte speelduur versterkt de rush die een film van dit kaliber zou moeten hebben en het heerlijk nonsensicale einde is een laatste bevestiging dat we hier met cartoonfiguren te maken hebben, niet met echte mensen. Precies hoe we onze trash graag hebben dus. Maar hier had toch iets meer ingezeten en dat moet hoofdrolspeler Ethan Hawke –normaal altijd redelijk doordacht in zijn acteerkeuzes –ook wel doorhebben.
