‘Coco avant Chanel’ en
Chanel N°5
Audrey Tautou heeft haar Chanelpakje nog niet opgeborgen of hier
staat de volgende Coco look-a-like al klaar. Jan Kounens adaptatie
van de roman ‘Coco & Igor’ van Chris Greenhalgh sluit echter
perfect aan op Anne Fontaines ‘Coco Avant Chanel’.
Zoals de naam al doet vermoeden, focuste deze film zich vooral op
het leven van Gabrielle ‘Coco’ Chanel vóór de hoogdagen van het
Chanelimperium. De Nederlandse regisseur pikt in waar Anne Fontaine
eindigde en vertelt het verhaal van de diva op het absolute
hoogtepunt van haar carrière. Coco pendant Chanel, zeg
maar. Toch speelt Coco’s carrière als absolute modepionier slechts
een bijrol in deze film. De nadruk ligt deze keer op – alweer is de
titel zeer goed gekozen – de legendarische affaire tussen haar en
de Russische componist Igor Stravinsky.
In 1913 gaat in het Théatre des Champs-Elysées in Parijs ‘Le
Sacre du Printemps’ van Igor Stravinsky (Mads Mikkelsen) in
première. De Parijse bourgeoisie is niet tevreden: te modern, te
radicaal. Coco Chanel (Anna Mouglalis) woont de tumultueuze
voorstelling bij en kijkt gebiologeerd toe. Ze ziet in de Russische
componist meteen een verwante moderne ziel. Er ontstaat een opstand
tegen het revolutionaire karakter van Stravinsky’s muziek. De
ritmische dissonantie van de score en de schokkende choreografie
van het stuk veroorzaken een ware rel. Iedereen die ooit een
voorstelling van een gemiddelde Vandekeybus heeft bijgewoond, snapt
niet waar al die heisa voor nodig is. Maar we spreken hier
natuurlijk over bijna een volledige eeuw geleden. Het modernisme
van de vrijzinnige stedelingen in de Franse hoofdstad kende zijn
grenzen, ook in de roaring twenties. En Stravinsky bevond zich
blijkbaar net op die grens, met extreme voor- en tegenstanders als
gevolg.
Coco behoort tot de eerste groep en nodigt zeven jaar later, na
het overlijden van haar grote liefde Arthur ‘Boy’ Capel,
Stravinsky, die samen met zijn gezin op de vlucht is na de
Russische Revolutie, uit in haar zomervilla, net buiten Parijs.
Daar krijgt Stravinsky de vrijheid om ongestoord te componeren en
komt ook de onvermijdelijke affaire tussen Coco en Igor tot
stand.
Er volgt een confrontatie tussen twee sterke individuen die
naast een passionele romance ook leidt tot een duel in genialiteit.
Hoewel Coco succesvoller is – tijdens deze periode lanceerde ze
haar ondertussen iconische parfum Chanel No 5 – moedigt ze Igors
passie voor muziek aan en helpt ze hem een hoger artistiek niveau
te bereiken. Igor voelt zich echter geïntimideerd en tracht Coco’s
genialiteit te ondermijnen door haar denigrerend ‘une vendeuse
de tissus’ te noemen.
De vertolking van Coco Chanel door de statische, maar elegante
Anna Mouglalis is zonder meer ijzersterk. Ze is dan ook zeer
toepasselijk al sinds 2002 een van de gezichten van het Franse
modehuis en mag zichzelf niet zonder trots een van Karl Lagerfelds
persoonlijke muzes noemen. Mouglalis geeft de modekoningin van de
20ste eeuw veel overtuigender gestalte dan de lieflijke
Audrey Tautou in die vorige Coco-biopic. Aangezien ‘Coco Avant Chanel’ nog
geen jaar geleden uitkwam, is de vergelijking onvermijdelijk. En de
eindstand is duidelijk: Anna’s ijzige blik wint van Audreys
onschuldige bambi ogen.
Het is een verademing om nog eens een sterke, zelfstandige vrouw
op het scherm te zien in plaats van al die wanhopige He’s just
not that into you-delletjes. Anna Mouglalis slaagt erin een
pittige, zelfverzekerde vrouw te vertolken, zonder haar te
reduceren tot ijskoude bitch. Mademoiselle Chanel weet wat ze wil
en weigert zich te laten vangen in een onderdanige positie. Ze is
dan ook de absolute tegenpool van Stravinsky’s vrouw, Katia, het
typevoorbeeld van een pre-moderne Russische vrouw. Haar religieuze
loyaliteit aan haar man is bijna onvoorwaardelijk.
Stravinsky wordt gekweld door de keuze tussen de slaafse liefde
van zijn nederige Russische vrouw en de hartstochtelijke passie van
een onafhankelijke Parisienne. Wanneer dit innerlijke conflict
pijnlijk zichtbaar wordt, kan een keuze niet uitblijven.
De Deen Mads Mikkelsen – vooral bekend als Le Chiffre in
‘Casino Royale‘
– is met zijn typisch Scandinavische kop perfect gecast voor de rol
van getormenteerde Russische componist. Al is hij – godzijdank –
net iets aantrekkelijker dan het origineel. Zijn gelaat straalt ten
allen tijden dezelfde Russische somberheid uit, maar toch zie je
gekluisterd achter die harde façade de aanwezigheid van een
gevoelige ziel.
De liefdesaffaire slaagt er echter nooit in echt meeslepend te
worden. Zet twee ijzige figuren samen en het resultaat blijft
natuurlijk aan de koude kant. De twee personages stralen zoveel
onverschilligheid uit dat hun zogenaamde vurige passie op beeld
maar net boven het vriespunt uitkomt. Jan Kounen neemt zijn tijd om
de affaire en de hele tijdsgeest in beeld te brengen, met grote
aandacht voor lichaamstaal en spaarzame dialogen, maar het geheel
blijft vrij zielloos. Kounen wil de kijker doen meeleven met de
passionele verhouding tussen de twee iconen uit de moderne
kunstgeschiedenis, maar slaagt er – mede door de schaarse
conversaties – niet in om de dieperliggende oorzaak van hun romance
duidelijk te maken.
Visueel is de film een lust voor het oog, hoofdzakelijk dankzij
Coco’s prachtige garçonne-look en het interieur van haar
indrukwekkende art-decovilla. Verwacht echter geen statisch
kostuumdrama waar alle Chanel-klassiekers zoals het tweed
mantelpakje en de witte parelketting verplicht de revue passeren.
De kleren zijn aanwezig, maar spelen zeker niet de hoofdrol. Toch
zullen de liefhebbers hun hart kunnen ophalen aan enkele prachtige
ensembles. Niet te nadrukkelijk en zonder al teveel franjes, zoals
een echte Chanel.
