Blog: Film Fest Gent 2020

Ondanks de blijvende dreiging van het Corona-virus, zal tussen 13 en 24 oktober, het Film Fest Gent opnieuw – op veilige en verantwoorde wijze – filmliefhebbers verwennen. Blikvangers op de 47e editie zijn zeker de aanwezigheid van Lord of the Rings – ster Viggo Mortensen en een uitgebreid retrospectief programma dat aandacht schenkt aan de Duitse cinema uit de jaren zeventig. Zoals elk jaar brengt Enola een dagelijkse blog vanop het festival, die u wegwijs maakt in al het cinefiele moois dat in Gent te bewonderen is. Voor de details van de programmatie verwijzen we u uiteraard graag naar de wbsite van het festival (www.filmfest.be).

Persvoorstelling

Margaux Vandecasteele en Tineke Van De Sompel waren aanwezig op de persvoorstelling en gaven elk hun eerste indrukken mee.

De 47^ste editie van het internationale Film Festival Gent is voor de filmliefhebber het lichtpuntje na een donkere periode. Dat het een speciale editie zal worden, is geen geheim. Maar algemeen directeur Marijke Vandebuerie garandeerde ons een 100% coronaproof setting. Geen redenen meer om thuis te blijven dus. En aan het programma zal het zeker niet liggen. Programmadirecteur Wim De Witte zette de voornaamste focussen van dit jaar op een rijtje en wist ons al meteen warm te maken voor de openingsfilm Drunk van Thomas Vinterberg. Dit jaar zal er ook extra nadruk komen te liggen op de Duitse cinema met naast een retrospectieve ook de Belgische première van Undine van regisseur Christian Petzold. Naast de jaarlijkse competitiefilms en enkele kortfilms, is de meest interessante troef van deze editie ongetwijfeld het thema ‘Gender en Diversiteit’ dat als brandpunt fungeert. (TVDS)

Met mijn mondmasker in positie stap ik zenuwachtig binnen in de Sphinx Cinema te Gent. Het is de eerste keer in maanden dat ik weer in een filmzaal kom. Ik ben er niet alleen voor de screening van  L’Ennemi, de nieuwste film van de Belgische regisseur Stephan Streker, maar ook om het programma van de 47^ste editie van Film Fest Gent te ontdekken. Ik laat twee stoelen tussen en neem plaats in de zaal. Op de eerste rij zie ik Dirk Brossé plaatsnemen – de u welbekende muziekdirecteur van het festival – en ik vraag me af wat er dit jaar met de concerten in het kader van het World Soundtrack Festival zal gebeuren. Voor ik daar meer over te horen krijg, neemt Marijke Vandebuerie het woord eens de zaal halfvol is. Halfvol, niet vol. Ik hoef u uiteraard niet te vertellen dat dat komt door de huidige crisis waarin we leven en niet doordat de populariteit van het Film Fest drastisch gedaald is. Ik kan u wel vertellen dat het festival er op de beperkte capaciteit van de zalen na, niet heel anders zal uitzien dan de voorbije edities. Alleen de grote concerten zullen geschrapt worden en vervangen worden door een virtueel gebeuren, maar het programma werd allesbehalve gehalveerd. Programmadirecteur Wim de Witte blinkt terecht van trots wanneer hij de programmatie van Film Fest Gent 2020 voorstelt. Het is een lijvig programma met indrukwekkende buitenlandse gasten als Viggo Mortensen, Ina Weisse, Eliza Petkova en Pedro Costa. Opmerkelijk is dat programmadirecteur zelf aanhaalt dat het festival dit jaar echt ingezet heeft op gendergelijkheid en een gelijk aantal mannelijke en vrouwelijke regisseurs selecteerde voor de competitie. De Witte is zich ervan bewust dat dat evenwicht helaas niet in de volledige programmatie terug te vinden is en daarom zal één festivaldag dit jaar volledig in het teken staan van diversiteit, zowel op vlak van gender als van etniciteit. Dat kan ik alleen maar aanmoedigen. Ik ben benieuwd naar de competitie, maar zal me als televisierecensent daarnaast volledig focussen op de twee reeksen die voorgesteld worden op het festival. Dat is het veelbelovende Vlaams-Nederlandse Red Light enerzijds en het Franse Cheyenne et Lola met Veerle Baetens als Cheyenne, anderzijds.

Als laatste krijgt Stephan Streker het woord, al zegt die niet veel. Hij hoopt dat zijn nieuwste film L’Ennemi geen woorden nodig heeft. En dat is geen ijdele hoop. Streker neemt je mee in een intense liefdesthriller met een flamboyante politicus en een jonge radiopresentatrice in de hoofdrollen. Je drijft mee op de woelige relatieprikkelen van de twee tot de jonge vrouw tijdens een nacht in een hotel aan de Noordzee het leven laat. Jérémie Renier geeft gestalte aan de politicus die verdwaasd achterblijft. Heeft hij haar vermoord? L’Ennemi is zo’n film waarbij de regisseur het hoofdpersonage zo menselijk maakt dat je blijft hopen dat die niet echt iets verschrikkelijks gedaan heeft. Dat is de verdienste van de regisseur, maar ook zeker van Renier, die een bijzonder sterke vertolking neerzet. (MVDC)

Openingsfilm

Op 13 oktober opent Film Fest Gent met Drunk

Druk (Drunk)

Na het schier onbekijkbare debacle Kursk, lijkt Thomas Vinterberg zichzelf terug te vinden met deze zelfgeschreven tragikomedie waarin alcohol centraal staat.

De premisse van Drunk, lijkt opgezet voor een reeks voor de hand liggende flauwe grappen: vier uitgebluste leraars besluiten om een theorie te testen die stelt dat de mens beter af zou zijn met een voortdurende aanwezigheid van 0.05 promille alcohol in het bloed. Heel snel lijkt het met de levens van de mannen de goede kant op te gaan: zowel professioneel als relationeel vinden ze zichzelf terug en lijken ze meer open en sociaal te zijn. Uiteraard laat alcohol zich echter niet bedwingen en wordt er een hoge prijs betaald voor de schijnbare voordelen.

Het spreekt voor Vinterberg dat hij zich nergens laat verleiden tot het intrappen van open deuren: Drunk is niet geïnteresseerd in het eindeloos tonen van roes of uitbundigheid en slaagt erin bijzonder subtiel te blijven. Alles wordt gevat in elegante camerabewegingen die een gevoel van harmonie en verrijking moeten suggereren, maar onderhuids niet maskeren dat het viertal het experiment enkel aangaat om hun chronische onzekerheid te maskeren, om weg te steken dat ze zelf hun levens tot hun punt gebracht hebben waarop teleurstelling en twijfel overheersen, de alcohol niet meer doet dan wat remmingen wegnemen en vooral de draak steekt met het idee dat ze hun grijze bestaan weer onder eigen controle hebben. Ergens sluimeren idealen, liefde en toewijding nog steeds, maar het idee dat de drank hen zal bevrijden is uiteraard een illusie.

Het laatste deel neigt de film iets te veel naar goedkoop melodrama, maar slaagt het script er wel in om op pijnlijke wijze duidelijk te maken hoe genormaliseerd alcohol is en hoe alle onderdelen van een sociaal leven toegespitst zijn op het gebruik ervan. Al die ideeën zitten vervat in een film die bedrieglijk evenwichtig en perfect oogt maar wel voortbouwt op een indringend observerende traditie waarmee de regisseur al eerder schijnwerelden ontmaskerde (Jagten of Festen) en die ook drijft op een uitstekende vertolking van Mads Mikkelsen. (DVB)

‘Drunk’ van Thomas Vinterberg met Mads Mikkelsen, Thomas Bo Larsen – Denemarken – 2020 – Score: 7/10

Focus op Duitsland

In een rijke en diepgravende tekst, geeft Patrick Duynslaegher filmhistorische context bij de focus op de Duitse cinema op het FFG 2020.

https://www.filmfestival.be/nl/nieuws/neue-deutsche-welle-papas-kino-ist-tot-deel-1/25-09-2020/3985

Maandag 12 Oktober

12 oktober, een dag waar ik als cinefiel zo hard naar heb uitgekeken. Tien dagen lang meegenomen worden naar nieuwe werelden, ondergedompeld worden in sterke verhalen en geïnspireerd worden door intense boodschappen. Al opent het festival officieel pas 13 oktober, vandaag kreeg de pers al een voorproefje. De screenings gingen van start met onder andere Thomas Vinterbergs Drunk en Kom Hier Dat Ik U Kus van het duo Sabine Lubbe Bakker & Niels van Koevorden. Maar daarvoor verwijs ik graag naar de indrukken van David en Margaux. Al waren deze films sterk gebracht, toch was het de documentaire I am Greta van Nathan Grossman die intens bleef nazinderen bij mij.

I am Greta

Een documentaire over Greta Thunberg is exact wat de wereld vandaag nodig heeft. Het verhaal van Greta is al wereldwijd bekend, maar deze vertoning toont een beeld van een meisje met een doel. Een meisje dat triestig wordt van de wereld rondom haar, en oprecht kan huilen bij het zien van uitgehongerde ijsberen. Een meisje dat haar eenvoudige zelve is gebleven, zelfs na haar gesprekken met wereldleiders. Een meisje dat schatert van het lachen met de moppen van haar vader. Greta Thunberg vindt het schandalig dat zij als kind zo een verantwoordelijkheid over zich moet nemen. Maar het is nog schandaliger dat mannen, en vrouwen, zo hoog aan de top, een kind uitschelden en haar doodsbedreigingen sturen. Dat ze keer op keer weer wordt aangesproken met haar Asperger. En ondanks dit alles, blijft zij de koele, beleefde, eenvoudige Greta. Het meisje met een missie. Nathan Grossman toont Greta met een lach, een traan en een vleugeltje hoop. En net deze emoties worden het meest aangesproken bij de kijker.(TVDS)

‘I am Greta’ van Nathan Grossman met Greta Thunberg, Arnold Schwarzenegger – Zweden – 2020 – Score: 8,5/10

Dinsdag 13 Oktober 

Alweer een hemelse dag vol films die toch wel noemenswaardig zijn. De dag begon met Undine van Christian Petzold. Voor u gaat kijken, is het misschien handig om te weten dat een undine een mythologische waternimf is. Deze info is een klein detail dat de film al een heel stuk minder abstract zal maken. De Zwitserse regisseur Milo Rau verfilmde zijn toneelstuk Familie maar dat had hij beter niet gedaan. De topper van deze dag was ongetwijfeld There is no evil van Mohammad Rasoulof. Tot slot was er de Duitse film Ein Fisch der auf dem Rücken schwimmt van Eliza Petkova.

Ein Fisch der auf dem Rücken schwimmt

De film vertelt de driehoeksrelatie tussen vader Philipp, zoon Martin en stiefmoeder Andrea. Na de dood van Philipp zijn vrouw Hannah, wordt hij verliefd op de veel jongere Andrea. Een dame met een pixiekapsel die liever met anderen hun gevoelens speelt dan de hare te tonen. Ze bedriegt Philipp met zijn zoon, verleidt Martins beste vriend en op de koop zoent ze de poetsvrouw. Van Martin kan alleen maar gezegd worden dat hij een perfecte case study voor Sigmund Freud zou zijn en Philipp is meer bezig met zijn nieuwste snufjes dan met de gevoelens van zijn zoon.

Het kleurenpalet dat Petkova gebruikte, past perfect bij de gevoelens van de karakters. Koud, kaal en eenvoudig. Net zoals Andrea haar verveling van het scherm afspat, begon de verveling bij mij als kijker al toe te slaan na de eerste tien minuten. De hele tijd snakte ik naar een moment van actie. Als die dan eindelijk gebeurde, was het eerder alsof de cineaste steunde op een soort Deus ex machina. Het potje met clichés was zeker al opgebruikt?! Eliza Petkova wou dan wel een poging doen om een film met inhoud te maken, helaas was dat allesbehalve een succes.(TVDS)

‘Ein Fisch der auf dem Rücken schwimmt’ van Eliza Petkova met Henning Kober, Anna Manalova – Duitsland – 2020 – Score: 4/10

Woensdag 14 Oktober

Undine

Wie zich net als ik pas na het zien van de film inleest over de mythe van Undine, snapt tijdens het kijken niet helemaal wat er allemaal aan het gebeuren is. Op een gegeven moment lijkt het wel alsof je naar een zeer bizarre adaptatie van Romeo en Julia aan het kijken bent. De vele plottwists maken het interessant, maar ook steeds vager. Meestal heb ik het niet zo voor films die ik niet begrijp. Undine begreep ik ook niet, maar toch kon ik niet ontkennen dat ik gefascineerd was door het mysterie en de cinematografie gewoon heel mooi vond.

Toen ik de zaal verliet was ik er dus nog niet helemaal uit wat ik nu precies van Undine vond, maar toen ik me inlas over het verhaal, was ik helemaal mee. Regisseur Christian Petzold weet de bovennatuurlijke elementen zo in te zetten dat het niet te zweverig of sciencefictionachtig wordt. Er gebeuren bizarre dingen in de film, maar sommige mensen doen nu eenmaal gekke dingen door de liefde. De chemie tussen Paula Beer en Franz Rogowski spat bovendien van het scherm. De liefdesrelatie tussen de twee komt zo intens en puur over. Je wil wat zij hebben. Ondanks de zeemzoete roze wolk van het verliefde paar, voel je een constante dreiging door al dat water. Die dreiging is door de regisseur heel doelbewust en effectief ingezet. De film heeft iets heel donkers, maar er zit ook veel humor in. Dat merk je al in de eerste scène. Wanneer Undine’s hart gebroken wordt en ze heel droog zegt: “Je weet dat ik je nu moet vermoorden.” Woorden die eens zo grappig zijn, eenmaal je het verhaal van de mythe kent.(MVDC)

‘Undine’ van Christian Petzold met Paula Beer, Franz Rogowski, Jacob Matschenz – Duitsland – 2020 – Score: 7/10

Familie

Dertien jaar geleden besloot de familie Demeester collectief uit het leven te stappen. Ze hingen zich op in hun veranda, op tafel lag een briefje met de woorden: “We hebben het verkloot, sorry.” NT Gent-huisregisseur Milo Rau wilde acteurskoppel Filip Peeters en An Miller samen met hun dochters Louisa en Leonce en hun hondjes, een waargebeurd drama laten opvoeren. Door de coronacrisis konden ze de voorstelling maar drie keer spelen. In allerijl besloten ze er dan maar een film van te maken.

Familie voelt aan als een gemiste kans. Zo moet het ook voelen voor de makers, die hun voorstelling niet konden opvoeren. Een doek is geen scène en de vertaling naar het grote scherm blijkt opnieuw niet zo simpel. Film is niet hun medium, maar het doel heiligt de middelen als een acteur een noodzaak voelt om een verhaal te vertellen. Maar wat was die noodzaak dan? De uitwerking van de ongelofelijk intrigerende premisse van Familie voelt immers ook als een gemiste kans. Milo Rau kiest ervoor om de laatste avond van de familie Peeters te tonen, in alle banaliteit. Het zijn de kleine dingen, dat snappen we, maar waarom geen dialoog voeren over het waarom van de daad van de familie? Je vertelt het verhaal via een andere familie dus er hoeft toch geen schroom te zijn om bepaalde invulling te geven aan wat er gebeurd is of wat er zou moeten gebeuren om de familie Peeters in dit geval zo ver te drijven? In Five Easy Pieces hield Rau zich toch niet in? Waarom blijft het verhaal hier dan zo oppervlakkig? Begrijp me niet verkeerd, Familie laat je niet koud. Je weet en voelt aan alles dat ze echt familie zijn. De filmpjes van toen de kinderen jong waren en de muziek van Leonard Cohen maken je week, maar bijvoorbeeld het oplijsten van favoriete zaken, maakt Milo Rau bijna melig. Als theater was Familie wellicht indrukwekkend, als cinema schiet de film te kort.(MVDC)

‘Familie’ van Milo Rau met Filip Peeters, Louisa Peeters, Leonce Peeters en An Miller, – België – 2020 – Score: 6/10

Are We Lost Forever

De dag begon met Are We Lost Forever van David Fardmar. Een zeemzoete Zweedse film over de liefde tussen Adrian en Hampus. Het eerste shot is dat van de beide mannen, met achter hen een gebroken muur. Net op datzelfde moment wordt het duidelijk dat Hampus het heeft uitgemaakt met Adrian. Het begin van een pijnlijke breuk voor beiden, maar het lijkt alsof Adrian er dieper van afziet. Met enkele sprongen in de tijd zien we beide personages groeien zonder elkaar. Voor Hampus lijkt het allemaal van een leien dakje te gaan maar Adrian kan zich maar niet distantiëren van Hampus. Naar het einde toe blijkt dat de twee mannen ongeacht alles, van elkaar zijn blijven houden. Regisseur Fardmar speelt graag met de geluiden die weerklinken in de gevoelens. Als Adrian zich onrustig voelt, horen we het razende verkeer van buitenaf. Maar ook de chaotische prenten op de muur bij Hampus, echoën in de chaos die beide mannen ervaren in hun hoofd.

Zoals Été 85 de Franse Call Me by Your Name lijkt, zou er gezegd kunnen worden dat Are We Lost Forever de sequel daarop is. Alleen wordt de focus niet gelegd op een Italiaans dorpje of een Frans strand, waar toevallig een intense liefdesrelatie ontstaat. Neen, in deze film wordt er sterk ingezoomd op de gevoelens van Adrian en Hampus. De intensiteit van het verdriet en de diepte van het geluk, het loslaten en het ‘ik ben blij voor de ander’, maar diep vanbinnen is er een gebroken hart dat niet lijkt te willen lijmen.(TVDS)

‘Are We Lost Forever’ van David Fardmar met Jonathan Andersson, Björn Elgerd – Zweden – 2020 – Score 7/10

Moffie

Vervolgens was er Moffie te zien. Een film waarvan je sprakeloos wordt maar tegelijk al je woorden wil over uitspuwen. Een film die zo intens blijft nazinderen dat ik haast niet weet waar te beginnen. Ik val in herhaling met mijn woorden, maar Moffie is een film die iedereen zou moeten zien!

Ook hier zien we een liefdesrelatie tussen twee jonge heren. Maar als je hun liefde kan zien als een sappige vrucht binnenin, wordt deze omarmd door de bittere schil rondom. Het Zuid-Afrika van 1981 is er eentje waar menig individu liever niet naar terugkeert. De verschrikkingen van de apartheid, de onrechtvaardige burgeroorlog en de vreselijke wetten zijn slechts enkele zaken die hier aan bod komen. Maar dankzij de liefde die groeit tussen Nick en Dylan, vergeet je even de ruwe wereld waarin ze leven.

Cineast Oliver Hermanus speelt gretig in op het gemoed door middel van muziek. Door gebruik te maken van een orgel, raken de emoties van de personages de kijker als een slag in het gezicht. Je voelt bijna letterlijk de continue strijd van de acteurs tussen vrijheid en gevangen zitten, liefde en frustratie, gruwel en geborgenheid. Je wordt overwelmd, je wordt ontroerd, je wordt angstig en je wordt meegezogen. Het einde is , zacht gezegd, hartverscheurend maar de indruk die de film heeft nagelaten, is tijdloos.(TVDS)

‘Moffie’ van Olivier Hermanus met Kai Luke Brummer, Michael Kirch – Uk/Zuid-Afrika– 2019 – Score 9,5/10

Van deze wereldcinema, keerden we in de namiddag even terug naar eigen land. Wouter Buvijn heeft een knaller gemaakt met zijn serie Red Light maar daarvoor verwijs ik graag naar de impressies van Margaux. Ik kan alvast niet wachten om te binge-watchen!

Falling

De avond werd ingezongen door Viggo Mortensen in Falling. Een film waar menig filmliefhebber naar uitkeek. Met volle goesting zat ik dan ook relaxed in de ‘cosy-seat’ en was helemaal klaar om mij te laten overspoelen door een goeie portie Mortensen. Maar al snel begon de verveling toe te slaan. Waar is de inhoud gebleven? Waarom valt de cineast in herhaling? En hier en daar eens een slechte woordgrap over minderheidsgroepen kan nog wel, maar het begint serieus tegen te steken als er in elke zin hierover een ‘grap’ wordt gemaakt. Waar zijn die acting-skills van Viggo gebleven? Waarom is deze film zo een enorme tegenvaller?

Puur cinematografisch kan de film zeker besproken worden. Er werd gebruik gemaakt van schilderachtige taferelen, zeer mooie close-ups en heldere kleurschakeringen. De intensiteit van de flashes die Willis, de vader, ervoer, waren zeker mooi in beeld gebracht. Maar het eigenlijke verhaal, was ‘shitty’, zoals Willis zou zeggen. Hopelijk brengt dit geen deuk in je carriere, Viggo! (TVDS)

‘Falling’ van Viggo Mortensen met Viggo Mortensen, Lance Henriksen – Uk/Canda – 2020 – Score 4/10

Woensdag 14 Oktober

Vitalina Varela

Met Vitalina Varela, keert Pedro Costa andermaal terug naar de wijk Fontainhas in Portugal. Vitalina (die ook al opdook in Horse Money) komt bij de start van de film aan in Portugal, enkele dagen te laat voor de begrafenis van haar man. ‘Er is niks meer voor jou in Portugal’ fluistert iemand haar toe, maar ze blijft in het land en in het huis van de man die ze 40 jaar lang wou vervoegen.

Die summiere plot is de enige narratieve structuur in de film, maar de loutere beschrijving daarvan doet afbreuk aan het rijke veld dat verborgen ligt onder de eenvoudige verhaallijn. Vitalina Varela is immers gevuld met veel meer verhalen, verhalen uit het verleden en het heden, die doortrokken zijn van spijt, verlies en pijn. De rijke emotionele laag opent zich maar heel langzaam en maakt de kijker steeds meer deelgenoot van de gevoelens van het hoofdpersonage. Dat gebeurt niet aan de hand van dialogen of actie, wel doorheen contemplatieve beelden van een bijna onwezenlijke schoonheid. Costa haalt een maximale kracht uit overrompelende stillevens die allerlei visuele echo’s doorheen de film laten dwalen en die de kijker uitnodigen om elk detail in zich op te nemen en te beschouwen.

Visuele kunst vertaalt concepten in onvergetelijke beelden en dat is precies wat Vitalina Varela twee uur lang weet te doen.(DVB)

‘Vitalina Varela’ van Pedro Costa met Vitalina Varela, Ventura – Portugal – 2019 – Score: 10/10

Donderdag 15 Oktober

Anke Brouwers, docente filmgeschiedenis aan het Kask te Gent en Patrick Duynslaegher, curator van het retrospectieve luik op het Film Fest Gent, gingen in gesprek over het rijke aanbod aan films uit de ‘Neue Deutsche Welle’ die op het festival te zien zijn. Een uurlange les in filmgeschiedenis:

Vrijdag 16 Oktober

Éden

Cineaste Ágnes Kocsis is geen veelfilmer: het is al geleden van 2011 dat ze nog achter de camera stond voor Magyarország 2011, een protestfilm tegen het beleid van Victor Orbán. Nu keert Kocsis terug met Éden, een bevreemdende parabel over de spirituele en sociale malaise van de moderne mens.

Die hedendaagse aandoeningen zijn dan wel niet letterlijk aanwezig, de symboliek van het door Kocsis zelf meegeschreven verhaal, is overduidelijk. Het hoofdpersonage is Éva, een jonge vrouw die allergisch is aan zowat alles dat instaat voor producten die het bestaan comfortabeler maken: chemiecaliën, straling, radiogolven. Ze woont afgezonderd in een flat die speciaal voor haar toestand is uitgerust en kan enkel haar huis verlaten in een aangepast astronautenpak. De psychiater die haar onderzoekt (gespeeld door de Belgische muzikant Daan Stuyven) probeert uit te maken of haar toestand lichamelijk, dan wel geestelijk gestuurd wordt. In parallel zien we hoe hij zelf vervreemd van zijn dochter, die geabsorbeerd wordt door moderne technologie en een ingebeelde vriendschap heeft.

Met een looptijd van twee en een half uur, spint Éden soms iets te veel repetitieve variaties op hetzelfde thema, maar de trage en bedachtzame stijl heeft ook een aantal pluspunten en geeft de toeschouwer de tijd om de emoties en angsten ook echt te laten doordringen. Vaak gebeurt dat aan de hand van knap opgebouwde kaders en composities die een beschouwende blik vragen en die het oog ontegensprekelijk weten vast te houden. Helemaal overtuigen doet de film niet altijd – soms is het allemaal wat makkelijk en doorzichtig – maar Kocsis brengt voldoende fascinerende bouwstenen aan om toch een grotendeels geslaagd experiment te garanderen.(DVB)

“Éden” van Ágnes Kocsis met Daan Stuyven, Lana Baric – Hongarije/Roemenië – 2020 – Score: 7/10

ADN

Alweer een nieuwe dag op het Film Festival Gent. Die begon exotisch met ADN van Maïwenn. Een film die je aanzet om achteraf een DNA-test te willen doen. God weet hoeveel procent Aziatisch of Russisch je wel kan zijn… De cineaste schetst een mooi beeld van een familie waarbij liefde en haat een dunne grens vormen. Iedereen probeert zichzelf te zijn en eigen waarden te koesteren, maar sinds de dood van haar grootvader, is het vooral Neige die op zoek gaat naar haar ware identiteit. Al zijn we allemaal wel zoekende, Neige trekt het wel in het extreme en gaat letterlijk op zoek naar haar ware identiteit. Het gaat zelfs zover dat ze er een extra nationaliteit bijneemt. (TVDS)

‘ADN’ van Maïwenn met Maïwenn, Louis Garrel – Fr/Alg – 2020 – Score: 6/10

All the Pretty Little Horses

Vervolgens vlogen we rechtstreeks naar Griekenland, waar Akili en Petros een eigenzinnig bestaan leiden met hun zoontje Patagonios. Regisseur Michalis Konstantatos schetst met zijn film All the pretty little horses een vrij abstract beeld van een koppel waarvan het op het einde nog steeds niet duidelijk is wat ze nu eigenlijk doen in hun leven. Hun blikken spreken heel de tijd boekdelen, Petros heeft een intense drang tot poging om levende wezens te doden en Patagonios is even verward als de kijker. Oh, en waar komt dat paard ineens vandaan, Michalis? (TVDS)

“All the Pretty Little Horses” van Michalis Konstantatos met Yota Argyropoulou, Dimitros Lalos – Gr/Bel/D – 2020 – Score: 5/10

First Cow

Na de middag was er de langverwachte First Cow van Kelly Reichardt. Een 19^e -eeuwse film met in de hoofdrol een koe! De verhaallijn zit zeker goed en dankzij de nodige humor, vliegt de tijd voorbij. Maar als je geen fan bent van een semi-western film of 19^e– eeuwse kostuums, dan kan ik alleen maar hopen dat de koe je zin geeft om naar deze toch wel aan te raden Amerikaanse film te kijken.

Reichardt koos de natuur als verteller in de vorm van schilderachtige taferelen in aardse kleuren. De combinatie van uitmuntende close-ups en een intens blikkenspel, promoveren de camera tot derde acteur. De intensiteit van geluid blijft nazinderen in onze oren en op de koop toe flaneren de melodieën uit een sprookje sprong gewijs voorbij. Dankzij het knetterende vuur, het dobberende water en de krakende bladeren op de grond, word je op slag, één met de natuur. Deze film nodigt gewoonweg uit om zo snel mogelijk te gaan kamperen in het moois dat de natuur te bieden heeft. (TVDS)

‘First Cow’ van Kelly Reichardt met Alia Shawkat, John Magaro – Usa – 2019 – Score: 7/10

Ammonite

Maar de absolute topper van deze prachtige vrijdag, is ongetwijfeld Ammonite van Francis Lee. Deze film is zo ontzettend veel meer dan een 19^e -eeuws , Brits kostuumdrama. Ammonite toont een intens liefdesverhaal tussen twee vrouwen. Een verboden liefde die gestaag ontwikkelt. Mary, gespeeld door Kate Winslet, en Charlotte ontmoeten elkaar op een moment waarbij ze beide gevangen zitten in hun eigen lichaam, letterlijk en figuurlijk. Waar Charlotte het zwijgen wordt opgelegd, draagt Mary letterlijk de broek. Maar van zodra ze bij elkaar zijn, is er het evenwicht waar beiden naar verlangen.

Francis Lee schildert in deze schitterende film met opmerkelijke details! De idyllische taferelen zijn een mix van Caspar Friedrich en Johannes Vermeer. Van zodra de muur tussen beide vrouwen begint af te brokkelen, toont Lee een bloemenveld met kleurrijke madelieven, zonnebloemen en lelies. De theatrale bewegingen en hier en daar een lichte tik van de Britse klassieke literatuur, doen je hunkeren naar meer. Maar de voornaamste reden dat Francis Lee zo goed scoort met deze film, is omwille van het concept van de tijd. Lee geeft Mary tijd om verliefd te worden. Ze krijgt tijd met haar moeder. Tijd om haar brief te lezen. Tijd om haar handelingen uit te voeren. Tijd om zich te ontplooien tot de vrouw die ze is. En die ze zal blijven. Want ook al is ze smoorverliefd op Charlotte, haar zelfstandigheid zal ze nooit opgeven. Dat heeft haar in zo’n tijd, net té veel tijd gekost. (TVDS)

‘Ammonite’ van Francis Lee met Kate Winslet, Gemma Jones – Usa/Uk/Aus – 2020 – Score: 10/10

Zaterdag 17 Oktober

Stories from the chestnut Woods (Zgodbe iz Kostanjevih Gozdov)

Slovenië riep pas in 1993 – na de Balkan-oorlog – de onafhankelijkheid als natie uit (het behoorde voordien tot het voormalige Joegoslavië) en heeft dus nog niet echt een lange traditie van nationale filmproductie. Een titel die er via het festivalcircuit in slaagt om wel onder de aandacht te komen, is dit innemende Stories from the Chestnut Woods, waarmee regisseur Gregor Bozic zijn langspeeldebuut maakt.

Aanvankelijk lijkt de film een soort raamvertelling waarin een oude timmerman droomt over zijn leven op Sloveens-Italiaanse grens, net na de Tweede Wereldoorlog. Verdeeld in losse hoofdstukken, kijken we naar de moeilijke relatie met zijn echtgenote die overleed en een toevallige ontmoeting met een jonge vrouw die hij onverwacht probeert te helpen bij het verlaten van de achtergestelde streek. Langzamerhand beginnen heden en verleden evenwel volledig door elkaar te lopen en verandert de film ook voortdurend van vertelperspectief.

De wereld die Bozic weeft in dit subtiele moderne sprookje, is niet alleen uiterst tactiel en visueel bedwelmend, maar ook bijzonder speels en lichtvoetig. Lokale gezangen, folklore en gebruiken, duiken voortdurend op en kruiden de gebeurtenissen met een vrolijke en benevolente toon die verhindert dat dit een zwaarmoedig sermoen wordt over een verarmde streek van waaruit massa’s migranten (gevat in dromerige bewegingen van wandelende mensen) vertrekken op zoek naar een nieuwe toekomst.(DVB)

‘Stories from the Chestnut Woods’ van Gregor Bozic met Massimo de Francovich, Ivana Roscic – Slovenië – 2019 – Score: 8/10

Zondag 18 Oktober

Zondag 18 oktober, winters briesje, ideale setting om een dag in de cinemazalen te vertoeven. Als eerste hebben we genoten van de eerste twee afleveringen van Cheyenne & Lola, de Franse Thelma & Louise, met Veerle Baetens die schittert in de hoofdrol.

For Sama

Van pure fictie in Calais werden we regelrecht gekatapulteerd naar de harde realiteit in Aleppo. Met haar documentaire For Sama schetst cineaste Waad al-Kateab de bittere realiteit van de oorlog die Aleppo bikkelhard bombardeert.

Ook hier zou ik kunnen zeggen dat iedereen haar documentaire moet zien, maar de monsterachtige beelden zijn niet voor ieders ogen weggelegd. Voor een groot deel van de bevolking is dit de realiteit, maar voor de gemiddelde kijker ligt dat anders. Door hun rauwe intensiteit zijn deze beelden in staat je danig te ontwrichten.

Aan de hand van grillige videofragmenten, toont journaliste en activiste Waad ons ruwe beelden van de intense burgeroorlog die heerst in Syrië. Haar verhaal, dat begint in 2012, wordt opgedragen aan haar dochter, Sama. De onstabiliteit van het land wordt weergegeven met onstabiele videobeelden. Hoe wankel haar fragmenten ook zijn, de gruwel die ze toont is glashelder. In 100 wrede minuten dompelt ze de kijker onder in een grauw, angstig, hartverscheurend bad. Haar vluchtige weergaven worden versterkt door de tristesse in haar stem. Maar ondanks deze horreur, blijft er plaats voor liefde en hoop. Mede dankzij de steun die ze krijgt van Hamza, haar echtgenoot en zielsvriend en de warmte die ze ontvangt van haar vrienden, blijft ze doorgaan. Ze blijft strijden voor een eerlijk land, tegen de corruptie en de onrechtvaardigheid die er heerst. En vanaf 2016 wordt die hoop intenser door de geboorte van haar dochtertje. Sama betekent hemel, en net naar een vrije hemel leven de inwoners van Syrië toe. For Sama, is vrijheid voor Sama, maar is ook strijden voor vrijheid.(TVDS)

‘For Sama’ van Waad Al-Kateab, Edward Watts met Waad Al-Kateab, Sama Al-Khateab – Usa/Uk/Syrië – 2019 – Score: 9/10

Maandag 19 Oktober

Naar aanleiding van de competitiefilm Éden, interviewde Tineke Van De Sompel hoofdrolspeler Daan Stuyven op het Film Fest Gent (foto’s door TVDS).

Éden, de nieuwste film van Agnes Kocsis, heeft uitgerekend Daan Stuyven in de hoofdrol. Daan, de muzikant, die hier de rol van een psychiater aanneemt, en vloeiend Hongaars lijkt te spreken. Bij het bekijken van de film, kwam de ene vraag na de andere op mijn lippen, maar mijn voornaamste vraag was toch wat Daan, een Vlaamse muzikant, in een Hongaarse film komt doen, en vanwaar hij die Hongaarse tongval heeft geleerd. Ik kreeg de kans om zijn antwoorden hierop aan te horen tijdens een gesprekje met hem, in de tuin van het Pillows Hotel.

 Uw eerste rol in een film en al meteen de hoofdrol, da’s niet slecht

Haha, ik had al eens geflirt met het medium maar ik had zoiets van, kom geef mij nu is iets met genoeg vlees aan. Het was super intens, maar ik hou echt van het medium cinema, ook al is dat niet eenvoudig om dat te doorgronden. Mijn voornaamste reden om mee te doen was industriële spionage. Bon, ik ga nu niet meer gaan studeren voor acteur, dus wat is dan de beste crash course om te doen? Wel ja, en het wordt dan nog goed betaald ook.

Maar hoe komt een Hongaarse regisseur bij een Vlaamse muzikant terecht?

(lacht) Dat is een lang verhaal. De film is een Belgische coproductie, dus ja, er moesten op een of andere manier wel Belgen in het verhaal betrokken zijn. En Agnes (Kocsis, regisseur, red.) had enkele castings gedaan van Belgische acteurs, maar daar zat niets tussen wat ze wou. Het is een heel koppige want ze wou voornamelijk non-acteurs. Gewoon mensen selecteren puur op ‘face value’. En Agnes was dan gaan praten met goede vriendin Fien Troch (cineaste van o.a. Kid, red.) die dan had voorgesteld om eens te bellen naar Daan. En zo kreeg ik opeens een telefoontje uit Hongarije, ‘do you want to play in my movie’, haha. Ik dacht echt, wat een absurde vraag is dat. Maar bon, ik hou van absurde vragen.

En jij spreekt vloeiend Hongaars, althans dat laat de film ons toch geloven.

Hongaars is een taal die je nooit vloeiend kan spreken, ik heb geprobeerd, ‘believe me’. Maar Hongaars is een eiland van een taal dus ik heb er mij van in het begin bij neergelegd om gedubd te worden. Wat als zanger, ja iemand die leeft van zijn stem, op zich al een grappige uitdaging was. Maar ik moet wel zeggen dat het mij minder zenuwen gaf om te acteren. Trouwens, Lana (Baric, speelt Eva, red.) is Kroatisch en spreekt ook geen Hongaars. Eigenlijk hebben wij al die scenes in het Engels opgenomen.

Eden gaat over een vrouw die een mentale gezondheidsstoornis heeft, wat betekent mentale gezondheid voor u?

Heeft dat nog met de film te maken (lacht) oké, ik was het te ver aan het zoeken. Goh, (steekt sigaret aan), eigenlijk dat alle wegen naar Rome leiden. Dat je u minder bedreigd voelt dan dat je zin hebt om te dreigen. Dat je zelf kan uitstralen, in plaats van dat je bestraald wordt. In deze film gaat het onder andere over bestraald worden, maar het doet een mens zoveel goed als je kan stralen op een of andere manier. En dat geldt denk ik voor iedereen, dat je in elkaar klapt als je het gevoel hebt bedreigd te worden en dan stop je met stralen.

Je hebt al enkele keren de term bedreigen laten vallen, wat betekent dat voor jou?

Goh, ik ben zelf overgevoelig aan geluid. Daarom ben ik ook op het platteland gaan wonen. Ik kan niet goed tegen geluiden die niet natuurlijk zijn. Ik kan tegen vogels, de zee, de wind, maar ik kan heel moeilijk tegen geluiden die menselijk agressief bedoeld zijn. Zoals bijvoorbeeld schreeuwen, daar kan ik echt niet tegen.

Eva is eerder aan het overleven, dan echt te leven pur sang. Is het leven voor jou een cadeau?

Absoluut! Ik heb dat cadeautje zelfs nog niets eens opengemaakt. Ik ben al vijftig jaar aan het staren, ik heb zelfs de lintjes nog niet aangeraakt. Het kan enkel beter worden als ik het opendoe. Maar ja, ik waardeer het leven echt als cadeau. Ik zou zelfs depressief geworden zijn als ik niet zou geleefd hebben, zelfs als niet-levend dier.

En hoe vul je dat in?

Vooral in het delen met andere mensen. De goesting om te leven echt uitstralen en doorgeven. Maar ik kan dat ook heel goed relativeren, ik weet dat het maar kort is, maar net omdat ik het formaat van dat cadeautje zo goed kan inschatten, probeer ik dat goed in te vullen en van elke dag te profiteren.

Een belangrijk aspect in Eden is ook onrechtvaardigheid. Wat betekent dat in uw leven?

‘Stommigheid’ vind ik een serieuze vorm van onrechtvaardigheid. Ongelijkheid en alle vormen van onderdrukking, dat zijn voor mij echt zaken van onrechtvaardigheid. Eigenlijk zijn wij allemaal op zoek naar een zekere harmonie in het leven, en mensen die de harmonie willen stukmaken, dat is onrechtvaardig voor mij. Het tegenovergestelde van onrechtvaardigheid is eerder een samenhorigheid en sociaal denken, een soort van solidariteit. En wat tegen solidariteit is, stoot mij tegen de borst.

Om af te sluiten vraag ik mij af of jij onrechtvaardigheid hebt geëvenaard in je leven. Is er een bepaalde misvatting over jou dat je liever niet zou willen?

(Lacht) Er zijn er meerdere. Maar ik zou het zonde vinden moesten mensen denken dat ik arrogant ben of destructief.

Zou er dan een reden zijn dat mensen dat denken?

Haha, ik zou niet weten wat!

(TVDS)

Maandag 19 oktober 2020, een stoffig, zwarte dag voor de horeca. Maar gelukkig biedt het Film Festival Gent ons nog dat sprankelende lichtje in de duisternis. Met veel enthousiasme keek ik uit naar The Nest van Sean Durkin. Maar ondanks de prachtige beelden, psychologische verwijzingen naar Kubrick en de kille maar intense muzieknoten, kon de film mij niet helemaal bekoren.

Petite Fille

Vervolgens was er de vertoning Petite Fille van Sébastien Lifshitz. Een documentaire over een achtjarig kind dat in het verkeerde lichaam is geboren. Al sinds zijn vier jaar, weet Sasha dat hij liever een meisje zou willen zijn. Lifshitz doet zijn uiterste best om het beeld binnen te brengen bij de kijker, maar persoonlijk vond ik het iets té gemaakt. Genderdysforie is in de brede zin van het woord al een moeilijk begrip om uit te leggen, maar het dan ook nog eens vertalen naar het scherm, is een extra uitdaging. In plaats van te kiezen voor een documentaire, was een fictionele dramafilm een beter alternatief geweest. Op die manier kan je als cineast veel dieper inspelen op de kijker zijn gevoelens. Gedurende 85 minuten had ik eerder het gevoel dat ik naar een extra lange aflevering van Terzake aan het kijken was.

Het verhaal portreteert voornamelijk Sasha die niet zichzelf kan zijn op school en in de balletles. Leerkrachten en volwassenen worden als de boosdoener gezien die geen begrip kunnen opbrengen voor de situatie. Maar het grote probleem hierbij is dat we enerzijds maar één kant van het verhaal horen en anderzijds dat Karine een moeder is die het probleem eerder rond zichzelf laat draaien. In enkele scènes legt Karine zo goed als de woorden in de mond van Sasha, en komt het voornamelijk over dat ze van elk probleem een intens drama maakt.

Ook al is dit onderwerp nog steeds zeer gevoelig om over te spreken en worden individuen met een identiteitsstoornis vaak niet geaccepteerd en/of begrepen, toch is de intentie van Lifshitz goed. Mede door de camera op Sasha’s hoogte te plaatsen, krijgen we een poging om met via haar blik de wereld te kijken.(TVDS)

‘Petite Fille’ van Sébastien Lifshitz met Sasha – Frankrijk – 2020 – Score: 6/10

Dinsdag 20 Oktober

Ghosts (Hayaletler)

Een kijk bieden op wat het betekent te leven in het hedendaagse Istanboel, is wat cineaste Azra Deniz Okyay probeert te doen met Ghosts. Ze doet dat niet aan de hand van een politiek pamflet, drama of documentaire, wel doorheen een mozaïekvertelling die vierentwintig uur toont in het leven van verschillende inwoners van de Turkse grootstad. We volgen een jonge danseres, een voorvechtsters van LGBTQ rechten, een wanhopige moeder en een sjacheraar die geld slaat uit de modernisering van het gebouwenpatrimonium.

Op zich bieden die portretten een krachtige kijk op de problematieken die heersen in de stad, de vraag is of het nodig was te experimenteren met ondertussen tot in de treure uitgemolken narratieve structuurtjes. De verhaallijnen keren voortdurend terug naar steeds dezelfde vaste ankerpunten en de film goochelt dan ook ietwat onnodig met lineariteit op een manier die de onderliggende thematiek eerder hindert dan ten goede komt.

Waar Azra Deniz Okyay wel in slaagt is in het evoceren van een zekere urgentie en woede: onder alle overbodige opsmuk zit een boeiend en intrigerend portret verborgen, maar de uitwerking mist aan zuiverheid om dat ook echt tot zijn recht te laten komen. (DVB)

‘Ghosts” van Azra Deniz Okyay met Dilayda Günes, Beril Kayar – Turkije/Frankrijk/Quatar – 2020 – Score: 6/10

Woensdag 21 Oktober

Vooruitblik op het Palmares

Wie wint straks de grote prijs op het Film Fest Gent ? Twee maal een vooruitblik.

Om uit een selectie van 13 schitterende films één winnaar te kiezen, is een bijna onmogelijke taak. Maar er zijn wel drie films in het bijzonder die extra aandacht krijgen dit jaar. Om te beginnen is er Kelly Reichardts’ First Cow. Een Film waarbij een boeiende mix van humor, geschiedenis en western in een aards jasje werden gestoken. Deze film is noemenswaardig omwille van het spel dat de regisseur speelt met de camera, maar ook omwille van zijn idyllische taferelen en weergaloze klanken die First Cow eigen maken. Vervolgens straalt Maïwenns ADN ook een zeker eigenheid uit. Aan de hand van een pure blik schetst ze een portret over het terug willen keren naar je roots. De intensiverende close-ups die de emoties van het personage laten spreken, geven de film een unieke karaktertrek. Tot slot is er de vrij absurde Éden van Agnes Kocsis dat een portret van een fysiek letsel ten gevolge van een mentale stoornis weergeeft. Een grauwe film met een niet te onderschatten boodschap. (TVDS)

Drie films verdienen het absoluut om de competitie te winnen. Met kop en schouders staks Vitalina Varela van Pedro Costa uit boven de rest van het veld: emotioneel overweldigend en van een ongelooflijke verpletterende schoonheid – wat mij betreft de prent die absoluut met de eer mag gaan lopen. Komen zeker ook in aanmerking: The Nest, de terugkeer van regisseur Sean Durkin tien jaar na Martha Marcy May Marlene en het Sloveense Tales from the Chestnut Woods. (DVB)

Series op FFG: Cheyenne en Lola 

Op maandag 19 oktober ging Cheyenne et Lola in première op het Gentse Film Fest. Regisseur Eshref Reybrouck kiest na het eerste seizoen van Undercover opnieuw voor een donker onderwerp, misschien iets te donker. Veerle Baetens geeft met gemillimeterd donkerkleurig haar en een brede bomberjack gestalte aan Cheyenne, een ex-gedetineerde die als poetshulp werkt, af en toe tatoeëert in haar caravan en uit het slechte milieu waarin ze vertoeft, probeert te ontsnappen. Zoals dat gaat, geraakt ze natuurlijk alleen maar meer verstrikt in dat milieu wanneer de jonge, Parijse Lola haar pad kruist. Als de Franse Thelma en Louise belanden de twee van het ene probleem in het andere en lijkt er al snel geen weg terug. Cheyenne et Lola is spannend, maar na twee afleveringen hebben we de buik wel vol van al die problemen. Dat kan persoonlijk zijn, want ook bij Undercover haakte ik al snel af, terwijl het anderen zo blijft boeien dat er ondertussen al een derde seizoen van komt.

Cheyenne et Lola heeft ook veel potentieel, voor wie van het genre houdt. Dat moet gezegd worden. Veerle Baetens slaagt er opnieuw in zichzelf lichamelijk te transformeren voor haar rol als Cheyenne. Ze overtuigt dit keer in het Frans en draagt de reeks. Baetens is een actrice die ondanks haar veelvuldige verschijningen op het scherm, niet aan geloofwaardigheid verliest. Ze zet iedere keer opnieuw een zeer sterk personage neer, maar weet telkens te ontsnappen aan het gevaar om met die bepaalde rol geassocieerd te worden. Dat is in Cheyenne et Lola niet anders. Ook Charlotte Le Bon maakt indruk met haar vertolking van Lola. Hoewel het een verhaal is dat al veel verteld is, slaagt het scenario er bovendien in om nog te verrassen wanneer je denkt dat je al weet wat er gaat gebeuren. De tweede aflevering eindigde met een ‘cliffhanger’. We zijn wel benieuwd naar hoe het de dames nog zal vergaan, maar we zijn er nog niet uit of we verder ga kijken.(MVDC)

‘Cheyenne et Lola’ van Eshref Reybrouck met Charlotte Le Bon, Veerle Baetens, Alban Lenoir – Frankrijk – 2020 – Score: 6,5/10

Uppercase Print (Tipografic Majuscul)

In 2018 toonde het Film Fest Gent I do Not Care if We Go Down in History as Barbarians van de Roemeense regisseur Radu Jude: een fascinerende en beklijvende bespiegeling over hoe kunst omgaat met trauma, geheugen en (politieke) overlevering.

Met Uppercase Print – gebaseerd op een incident dat plaatsvond in 1981 onder het schrikbewind van Nicolae Ceausescu – lijkt Jude ongeveer hetzelfde concept te beogen, met dat verschil dat hij de focus nu naar zichzelf verlegt. Waar Barbarians het had over een fictieve enscenering van historische feiten, is de regisseur nu zelf diegene die de historische feiten opvoert in een gestileerde en herwerkte vorm.  Alles draait om enkele slogans die op een muur geschreven werden door een zestienjarige student die zich liet inspireren door de ontluisterende boodschappen op ‘Radio Free Europe’ waarin het contrast tussen de grauwe realiteit van het Roemeense leven en de bedrieglijke propaganda van de overheid, aangekaart werd. De dossiers die de gevreesde ‘Securitate’ – de geheime dienst – opmaakte over de zaak, dienden als basis voor een toneelstuk van Gianina Cárbunaria en dat stuk loopt als een rode draad doorheen de film. Radu Jude mengt die artistieke interpretatie van de feiten met archiefbeelden die de realiteit van de Roemeense samenleving anno 1981 filteren doorheen de boodschappen van de staatszender: entertainment dat de lof bezingt van de grote leider, nadruk legt op verbondenheid tussen het volk, een vals gevoel van welvaart oproept en dat interviews toont met landgenoten die op straat betrapt worden door de politie in het niet naleven van absurde regels zoals het verbod op claxonneren.

Het contrast tussen beide media – de op observaties en afluisterpraktijken geschoeide tekst van het theaterstuk en de bedrieglijke propaganda – haalt stellingen over waarheid en fictie dooreen en legt de nadruk op de regisseur zelf als orkestleider van dat proces. Zwart-wit materiaal botst met hypergestileerde ‘performance’ en creëert een zowel thematisch als visueel contrastrijk veld. Dat veld is wat minder scherp en vernieuwend dan in de voorganger, wat niet wegneemt dat dit opnieuw een uiterst boeiend werkstuk is van wat – wat mij betreft althans – de meest interessante regisseur is uit de nieuwe generatie Roemeense cineasten.(DVB)

‘Uppercase Print’ van radu Jude met Serban Pavlu, Ioana Iacob – Roemenië – 2020 – Score: 7/10

Be Water

We zijn al over de helft op het Film Festival maar de films zijn nog steeds van hoogstaande kwaliteit. En dat geldt zeker en vast voor Be Water van Bao Nguyen. Hij maakte een documentaire over de ‘Martial Arts’ legende, Bruce Lee. Aan de hand van sprekende stills, krachtige fragmenten en intense voice-overs, wordt het leven van Bruce Lee geschetst. Het beeldmateriaal is vaak verre van scherp, maar ook hier is de boodschap glashelder. Bruce was een man met een doel, een energieke jongeman die zijn enthousiasme wou delen met de wereld. En net op het moment dat zijn carrière staat op het punt waar hij 32 jaar van droomde, sterft hij geheel onverwachts in Hong Kong. Hij mag dan maar een kort leven gehad hebben, de invloed die uitoefende was bijzonder groot.

Naast het feit dat de documentaire een blik werpt op Bruce Lee, is ze ook uiterst informatief. Er wordt met name over de jaren 60 in Hong Kong en Amerika, uitgebreid verslag gebracht. En met die kennis die gegeven wordt, begrijp je de missie van Bruce op een heel andere toon. Hij was iemand die ook voor zijn volk streed en door zou gaan tot hij het had bereikt.

De documentaire eindigt met een reeks portretten van de mensen die dicht bij Bruce stonden. Zowel filmproducenten, vrienden als co-acteurs komen aan het woord, maar de mooiste woorden vloeien uit de mond van zijn vrouw Lydia en dochter Shannon. (TVDS)

‘Be Water’ van Bao Nguyen met – Bruce Lee, Nancy Kwan – Usa/Uk – 2020 – Score 8/10

The Woman Who Ran (Domangchin Yeoja)

Een andere topper dit jaar is The Woman Who Ran van Hong Sang-Soo. Een film met focus pur sang op vrouwen. Hij schetst een abstract beeld van drie vrouwen, maar de boodschap die hij brengt is van diepgegronde aard. Ook al lijkt een conversatie nutteloos, vaak zijn de woorden van diepere betekenis. Een simpel gesprek kan tot veel diepgang leiden en dat bewijst Hong Sang-Soo zeker en vast. Het hoofdpersonage geeft oprechte blikken weer en die worden beantwoord door haar gesprekspartners.

Cinematografisch gezien is deze film zeker noemenswaardig. Een eenvoudig beeld van eenvoudige vrouwen. Maar de special touch zit hem toch in het inzoomen op wat nutteloze voorwerpen lijken, maar eigenlijk de kern van de film bevatten. Hong Sang-Soo mag dan zogenaamd een simpele film op het scherm gebracht hebben, de kern ervan is zacht gezegd gecompliceerder dan het lijkt. En ook op de titel zijn meerdere antwoorden mogelijk, want waarom is zij eigenlijk weggerend? Of weggevlucht? Ook hier kan je als kijker weer kiezen uit een grote pot van antwoordmogelijkheden. Maar waar we het allemaal over eens kunnen zijn, is dat Hong Sang-Soo de vrouw in beeld brengt. En dat de man dan wel een stem krijgt, maar hij niet gezien mag worden. (TVDS)

‘The Woman Who Ran’ van Hong Sang-Soo met Min-hee Kim, Seon-mi Song – Zuid-Korea – 2020 – Score 9/10

Donderdag 22 Oktober

Op donderdagavond reikte de ‘Explore Zone’ jury de prijs uit aan Gagarine van Fanny Liatard en Jérémy Trouilh. Aan de prijs is een mediacampagne van 27 000 euro verbonden ter promotie van de winnaar.

Aalto

Elke documentaire over een vooraanstaand architect, ziet zich onvermijdelijk geconfronteerd met een conceptueel probleem: hoe vertaal je het bijzondere van de architectuur waar het om draait, op een overtuigende manier naar het medium film. Aalto – opgebouwd rond het werk van de Finse modernist Alvar Aalto – geeft daar in ieder geval van bij de start al het verkeerde antwoord op door een orale didactische uiteenzetting te geven terwijl we beelden zien van het werk van de architect. Die aanpak is helaas niet beperkt tot de opening: ook verder worden de beelden van de architectuur gereduceerd tot loutere illustraties van vage stellingen als ‘Aalto had een soort seksuele energie die hij omzette in zijn werk’ of ‘hij werkte niet enkel intellectueel zoals andere architecten’.

Dat is verdomd jammer, want de trage verkenningen met de camera van de architecturale kunst van Alvar Aalto zijn (uiteraard) indrukwekkend. Hier en daar vormen die beelden een mooie symbiose met observaties (onder andere door de Hongaarse kunstenaar László Moholy-Nagy) en er wordt ook niet voorbijgegaan aan minder fraaie kanten zoals de oorlogsjaren, de mythevorming en de moeilijke verhouding tussen Aalto en zijn partner Aino die mee instond voor het design van de beroemde meubelen uit de jaren negentiendertig. Te veel van deze docu bestaat evenwel uit beproefde recepten als het voorlezen uit brieven terwijl foto’s netjes voorbijschuiven, of korte opnames die stellingen moeten illustreren. Nergens krijgen we inzicht in het denk- of werkproces en hoe de ideeën van Alvar Aalto vertaald werden in zijn gebouwen. Daarmee is Aalto nog maar eens een documentaire die meer geïnteresseerd is in de persoonlijke biografie van het onderwerp dan in het eigenlijke werk.

‘Aalto’ van Virpi Suutari met Alvar Aalto, Aino Aalto – Finland – 2020 – Score: 5/10

Kom Hier dat ik U Kus

Ik moet één van de weinigen zijn, die Griet Op de Beecks bestseller Kom hier dat ik u kus uit 2014 nog niet gelezen heeft. De roman stond wel op mijn lijstje, maar om één of andere reden kwam het er nog niet van. In januari sprak ik wel met Tom Vermeir, die me toen vertelde over een Nederlands-Vlaams regisseursduo waar hij een fictiefilm mee gedraaid had. Hij had het over Sabine Lubbe Bakker en Niels van Koevorden en drukte met op het hart dat ik hun documentaire Ne me quitte pas absoluut moest zien. (Wat ik ook nog steeds niet gedaan heb. Ik moet dringend eens wat lijstjes beginnen afwerken.) Ik zat door Vermeirs woorden wel al lang op Kom hier dat ik u kus te wachten. Met hoge verwachtingen en weinig voorkennis naast Op de Beecks reputatie nam ik afgelopen week plaats in de zaal tijdens Film Fest Gent.

Ik was blij dat de lichten nog uitbleven tijdens de aftiteling en ik op een van de bovenste rijen was gaan zitten. Omdat we de cinemazaal in deze tijden rij per rij moeten verlaten, gaf dat me toch even tijd om te bekomen. Kom hier dat ik u kus doet je walgen en huilen tegelijk. Kleine en grote Mona zeggen alles met hun ogen, prachtige donkere ogen waar een hele wereld achter schuilt. Tanya Zabarylo laat iedereen en in het bijzonder Wine Dierickx over haar heen gaan zonder dat ze zich ooit laat wegspelen. Er zijn weinig actrices die zo krachtig kunnen incasseren als zij. In alle stilte trekt ze alle aandacht naar zich toe, zonder die aandacht ooit te willen. Kom hier dat ik u kus raakt zo, omdat het een verademing is om eens te mogen huilen om dingen die je in alle Vlaamsheid normaal maar moet laten passeren. Uitgebreider lof voor de acteurs en de regisseurs volgt nog in de recensie, waarin ik u zal vertellen waarom u Kom hier dat ik u kus absoluut moet zien.(MVDC)

‘Kom hier dat ik u kus’ van Sabine Lubbe Bakker en Niels Van Koevorden met Tanya Zabarylo, Wine Dierickx en Tom Vermeir – België – 2020 – Score: 9/10

Surge

De voorlaatste dag van het internationale Film Festival Gent begon met een klapper van formaat! Surge van Aneil Karia gaat over Joseph, een man die gedurende de volledige film blijft fascineren, en nog lang blijft nazinderen bij de kijker. Het is een film met zoveel emoties, behoeften en verlangens. Ben Whishaw, de hoofdrolspeler, won terecht een prijs voor zijn vertolking.

We volgen 105 minuten lang Joseph, een kerel die doorheen de film verandert van een schuchtere, stille jongen die alles slikt naar een man die leeft en eindelijk zijn emoties de vrije loop laat gaan. Aneil Karia speelt enorm hard in op de het onderdrukken van emoties dat het hele leven van Joseph heeft bepaald. Hij ging door het leven als een onzichtbaar persoon, zowel voor zijn collega’s als voor zijn ouders. Hij was al die jaren aan het overleven en vooral aan het proberen passen in het netjes geordende systeem van de maatschappij. Maar na de zoveelste spanning tussen zichzelf en zijn ouders, de onrechtvaardigheid van het politiesysteem en de krijsende geluiden rondom hem, ontploft hij. Eigenlijk begint hij gewoon zijn eigen normen en waardenecht  te respecteren, maar dan in een extreme vorm. En dat past niet binnen de maatschappij. Dat hoort niet! Daardoor wordt Joseph snel als een crimineel gezien. Ook al overvalt hij een bank, eet hij pistolets op een trouwfeest en slaat hij iemand in elkaar op straat, toch zijn Josephs intenties niet per se slecht bedoeld. Hij is van nature uit geen crimineel, de maatschappij heeft hem tot die daden aangezet. Joseph verlangt niet naar geld of een vechtpartij, hij snakt naar liefde en warmte. Naar een omgeving die hem begrijpt en wil luisteren naar hem. Naar een vader die hem niet als gestoord benadert. Naar een omhelzing van zijn moeder.

Deze briljante Britse thriller krijgt extra karakter omwille van Karia’s gebruik van de camera. Het is bijna alsof de cineaste een camera in Josephs hoofd heeft geplant die al zijn chaotische handelingen weergeeft. Als kijker ervaar je de spanning en onrust bijna letterlijk door de dynamische beeldvoering. Joseph buit zijn eigen lichaam uit door geen aandacht te besteden aan zijn mentale gezondheid. En dat uit zich in een explosie van zijn fysiek. Ook deze uitspattingen projecteert Aneil Karia op het witte doek. Sterker nog, de camera maakt krachtig deel uit van de cast! (TVDS)

Surge van Aneil Karia met Ben Whishaw, Ellie Haddington – UK – 2020 – Score: 10/10

Vrijdag 23 Oktober

Vrijdagavond reikte de jury de grote prijs uit aan Petite Fille van Sébastien Lifshitz en de George Delrue prijs voor beste muziek en sound design aan Servants van Ivan Ostrochovský. Aan beide prijzen is financiële steun verbonden voor distributie en promotie.

Chronik der Anna Magdalena Bach

Wie zich afvraagt wat er doorgaans mis is met de artistieke biografieën die in de zalen verschijnen, moet eens kijken naar het unieke kunstenaarsportret Chronik der Anna Madgalena Bach van het regisseursduo Jean-Marie Straub en Danièle Huillet (al werd de rol van die laatste door de filmgeschiedschrijving lange tijd ten onrechte genegeerd). Deze blik op het genie van de beroemde componist, werkt op verschillende niveaus tegelijkertijd. Eerst is er een historisch luik dat bestaat uit chronologische opsommingen van leven en werk, aangevuld met informatie over opdrachten en opdrachtgevers en zelfs technische analysis van de stukken in kwestie. Die laag wordt doorbroken door uitvoeringen van de muziek van Bach, in de ruimtes waar de componist verbleef en met aangepaste historische kledij en muziekinstrumenten. Dat laatste element wordt wel een bekritiseerd door muziekhistorici die vraagtekens plaatsen bij een dergelijke zoektocht naar ideale uitvoeringen, maar dat bezwaar doet niet zo veel ter zake in een film die probeert twee kunstmedia samen te brengen, eerder dan op zoek te gaan naar een ultieme interpretatie van de muziek. Een laatste lijn in de film omvat – zoals de titel suggereert – een persoonlijke interpretatie door de echtgenote van Bach, aangebracht doorheen voorgelezen brieven en meer intieme bespiegelingen.

Dat geheel aan verschillende benaderingen, wordt samengebracht in een filmtaal die een welhaast rituele – en bijzonder emotionele – vorm aanneemt. Er zijn momenten waarin de camera gefixeerd blijft op het uitvoeren van de muziek, maar evengoed beperkte dramatisering van banale gebeurtenissen, een enkel contemplatief natuurbeeld of het monotoon en gedetailleerd reciteren van een opdracht terwijl de nota’s van Bach voorbijglijden. Uit deze strenge filmische structuur, groeit een eindeloos fascinerend portret dat op een totaal andere manier probeert te denken over de wijze waarop film een interpretatie kan bieden van een andere kunstvorm en pogen biografie, werk en proces, te bevatten. Ultiem legt deze door hernemingen, interpunctie, fragmentatie en fixatie gedomineerde structuur ook een bijzonder – in wezen muzikaal – keurslijf op aan de film die daarmee een diep intrigerende symbiose aangaat met wat Arthur Schopenhauer beschreef als ‘de enige kunst die in de tijd bestaat’. De negentiende-eeuwse filosoof had nooit weet van het medium film, maar zijn ‘hoogste kunst’ blijkt hier perfect geschikt om samen te smelten met de enige andere kunstvorm waarin tijd een doorslaggevend element is. (DVB)

‘Chronik der Anna Magdalena Bach’ van Jean-Marie Straub en Danièle Huillet met Gustav Leonhardt, Christiane Lang – Brd-Italië – 1968 – Score: 10/10

Be Natural: The Untold Story of Alice Guy-Blaché

De documentaire Be Natural: The Untold Story of Alice Guy-Blaché, geeft een beeld van het – op basis van bijzonder veel filmhistorisch onderzoek – opnieuw samengestelde verhaal van Alice Guy-Blaché, een van de belangrijkste pioniers van de vroege cinema wiens naam lange tijd volkomen vergeten werd in de officiële geschiedschrijving. In tegenstelling tot wat lange tijd aangenomen werd, waren tijdens de beginjaren van de film bijzonder veel vrouwen aan het werk binnen het medium en pas met de instroom van grootkapitaal en de radicale industrialisatie, werden die vrouwelijke medewerkers naar het achterplan verwezen.

Een belangrijk onderwerp wil nog niet noodzakelijk zeggen een goede documentaire, maar puttend uit veel gedetailleerd onderzoek (boeken als The American Film Industry van Tino Balio of Never Done: A History of Women’s Work in Media Production van Erin Hill vormen de basis waarop een project als dit kan groeien) slaagt deze sterke docu erin om vooral een blik te gunnen op het eindeloze proces dat nodig is om bepaalde filmhistorische waarheden bloot te leggen. Regisseur Pamela B. Green rijgt haar fragmentarische zoektocht aaneen via een begeleidend commentaar (ingesproken door Jodie Foster) maar ook aan de hand van gesprekken, vragen, bezoeken en teruggevonden interviews, die allemaal hun steentje bijdragen tot het vervolledigen van een verloren geschiedenis. Opmerkelijk is dat ook aangekaart wordt hoe beschikbaarheid van werken meespeelt in het vormen van een kunstcanon en hoe belangrijk de onschatbare rol van filmarchieven is in het rechtzetten en aanvullen van dergelijke hiaten.

Er zijn hier en daar zeker wat schoonheidsvlekjes te vinden: de commentaar door allerlei Hollywoodberoemdheden draagt weinig bij en hier en daar is er zelfs een filmhistoricus die onnozelheden verkoopt zoals Anthony Slide die stelt dat de vroegste films verwaarloosbaar zijn en enkel het werk van Guy-Blaché de moeite waard is. Voor het overgrote deel is dit echter een bijzonder geslaagde film die toont dat informatieve documentaires die moeten werken aan de hand van gesprekken en archiefmateriaal, wel degelijk op een uitdagende en stimulerende manier daarmee kunnen omgaan. (DVB)

‘Be Natural: The Untold Story of Alice Guy-Blaché’ van Pamela B. Green met Alice Guy, Peter Bogdanovich, Claire Clouzot – Usa – 2018 – Score: 8/10

Vrijdag 24 Oktober

We zijn aan het eind van de 47^ste editie van het Film Fest Gent gekomen. De openingsfilm Druk van Vinterberg mag dan enorm gescoord hebben bij het publiek, toch vervaagt dit alles bij de geweldige animatiefilm Soul van Pixar! Na tien dagen intense, aangrijpende en soms wel harde films gezien te hebben, was Soul een perfecte afsluiter om luchtig mee te eindigen. Althans, dat denk je toch.

Soul

Soul vertelt het verhaal van Joe, een 40-jarige leerkracht die een mogelijke carriere als muzikant heeft ingeruild om muzieklessen te geven aan pubers. Over het algemeen weet je als kijker dat het hoofdpersonage in een crisis zit, dat hij/zij dan een kans krijgt, er iets fout loopt maar uiteindelijk alles toch goedkomt. Ook bij Soul had je als kijker al snel door dat Joe liever op het podium zou staan dan vervelende pubers op te zadelen met notenleer. Maar sneller dan verwacht krijgt hij een kans om op te treden met een bekende Jazz-muzikante. Gebruikt Pixar plots een andere strategie of is hier meer aan de hand? Maar net dan valt Joe in een put en sterft hij. En dan begint het eigenlijke verhaal.

Dat Pixar kinderen, maar ook volwassenen, laat hopen en laat geloven in hun dromen, is geen nieuwtje. Maar de boodschap in Soul gaat verder dan dat. Je zou denken dat het Joe’s grote droom is een beroemde Jazz-muzikant te worden én dat hij dan gelukkig zou zijn. Maar het grote probleem bij Joe – en vele anderen –  is dat je passie in het leven niet je doel mag worden. Want een passie kan ook een obsessie worden die je net heel ongelukkig maakt. Joe heeft zijn hele leven geleefd in een illusie. Hij dacht dat zijn hartstocht Jazz was, maar dat was de ijver van zijn vader. En door niet te kunnen loslaten dat zijn vader er niet meer is, werd hij geobsedeerd door Jazz. Hij had geen persoonlijkheid, geen drijfskracht. Want al die tijd was zijn lichaam niet verbonden met zijn ziel. En dan mag je wel fysiek aan het leven zijn, eigenlijk ben je aan het overleven en langzaamaan aan het sterven.

Maar Pixar zou Pixar niet zijn als ze niet ook een oplossing zouden voorschotelen. En aan de hand van drie figuurtjes, waaronder Maanwind, leert Joe naar zijn lichaam te luisteren, en vooral zijn zintuigen te gebruiken. Dé oplossing is medidatie, mindfullness, volgens Maanwind. Joe zijn passie is helemaal niet Jazz, maar andere mensen zin geven om te leven. Hij leert opnieuw te genieten van kleine dingen in het leven zoals een lolly, een goed gesprek met een vriend en de schoonheid die een stad te bieden heeft.

Er is nog een element dat Soul bijzonder geslaagd maakt: dit keer is de antagonist geen monster, althans niet in de letterlijke betekenis van het woord, maar wel een grote, donkere vlek in de ziel die je wil om te leven wegneemt. En daarvoor introduceert Pixar ‘22’. Een zieltje dat zelfs geen naam krijgt, maar een nummer. Een zieltje dat komisch vertelt dat de aarde ‘stom’ is maar eigenlijk bang is om te leven. Bang dat wat je ook doet niet goed genoeg is. Bang om niet geaccepteerd te worden. Bang om niet te passen in de voetsporen van anderen. Maar wat de makers vooral wil weergeven is dat het net niet de bedoeling is om extraordinair te zijn. Dat je niet je hele leven lang moet zoeken naar je zogenaamde doel in het leven. Dat je net jezelf moet zijn, je eigen persoonlijkheid moet creeeren en dat je dan net extraordinair bent voor jezelf. Het doel in het leven is om te leven. En door continue op zoek te gaan naar die passie, ben je aan het overleven, en ben je eigenlijk dood. Dus geniet! En leef elke minuut!

Over deze film niets dan lof, maar de schaduwzijde is dat  moedergroep Disney (waar Pixar sinds een decennium deel van uitmaakt) te elfder ure besloot de film niet in de bioscopen uit te brengen – een zet die wel evenveel zal te maken hebben met corona als met het willen promoten van het nieuwe eigen ‘streamingplatform’. Via Disney plus kan u dit meesterwerk dus alsnog bekijken. (TVDS)

‘Soul’ van Pete Docter en Kamp Powers met Jamie Foxx, Tina Fey – Usa – 2020 – Score: 10/10