De releases van nieuw werk van Neil Young volgen elkaar tegenwoordig in sneltreintempo op. Er werden nog maar net drie live-albums in zijn nieuwe Official Bootleg Series-reeks uitgebracht, volgende maand staat er een registratie van z’n Europese tournee met Promise Of The Real uit 2019 op de planning en recent kondigde hij aan dat hij net een derde plaat op een rij met Crazy Horse heeft afgewerkt. Maar deze Toast, een studioalbum met Crazy Horse uit 2001, is waarschijnlijk hetgene waar het meest reikhalzend naar uitgekeken werd.
Het verhaal achter deze plaat is classic Neil Young. In 2001 nam hij samen met Crazy Horse een album op in de Toast studio in de – toendertijd – verloederde Mission-wijk in San Francisco. Omdat het album, dat hoofdzakelijk over z’n toenmalige huwelijksproblemen handelde, te droef was naar zijn goesting besloot hij de opnames te laten voor wat ze waren. In de plaats daarvan trok hij wat later met de legendarische soulband Booker T. & The M.G.’s – met wie hij in 1993 al een tournee ondernam – de studio in om Are You Passionate? op te nemen, waarvoor hij een aantal nummers in al dan niet herwerkte versie recycleerde. Een experiment met soul dat overigens niet erg geslaagd was.
Pas een jaar of tien later kwam Young plots op de proppen met het nieuws dat hij voor Are You Passionate? een album opgenomen had met Crazy Horse dat hij toen op de planken had laten liggen omdat het album qua sfeer ‘te droef’ was. Een verloren album met zijn beste begeleidingsband werkt natuurlijk tot de verbeelding en al spoedig nam het album welhaast mythische proporties aan onder de fans.
Iets meer dan 20 jaar laat Young nu eindelijk het zeven nummers tellende album op de wereld los. Van die zeven songs is er een dat in een bijna identieke versie op Are you Passionate? stond. “Goin’ Home” was dan wel het verreweg het beste nummer van het album, het sloeg er als een tang op een varken. Hier vindt het nummer – overigens vintage Crazy Horse – eindelijk zijn echte thuis. Van de andere songs waren er drie al eerder uitgebracht met Booker T. & The M.G.’s, maar evenveel liedjes krijgen hier nu eindelijk hun debuut.
Opener “Quit” is een van de nummers die in 2002 al verscheen. Hoewel deze ongepolijste versie een verbetering is, blijft het nummer toch enigszins ondermaats. Tekstueel is het een sombere beschouwing van z’n huwelijk, met een steeds herhaald “Don’t say you love me” op backing vocals door zijn toenmalige echtgenote Pegi van wie hij uiteindelijk in 2014 zou scheiden. Gelukkig schakelt het album al meteen daarna een niveau hoger. “Standing In The Light Of Love” is een in wezen doodeenvoudig nummer waarop Crazy Horse stampvoetend door mag razen. Iets wat de band ook met volle overtuiging mag doen in “Timberline” – over een werkloze houtbewerker die de Here vindt. Niets nieuws onder de zon, maar hoeft dat dan?
Daarnaast zijn er de nummers waarop de band wat gas terugneemt en z’n tijd neemt om hun verhaal te vertellen. “Gateway Of Love” is een nummer dat herinneringen oproept aan Sleeps With Angels met z’n trage, bezwerende groove. Op de twee nummers die hij eerder onder een andere naam uitbracht, zit de soul diep verweven. “How Ya Doin’” (dat later “Mr. Disappointment” werd) klinkt hier rafeliger en meer doorleefd. Het lang uitgesponnen slotnummer (dertien minuten) “Boom Boom Boom” (oftewel “She’s A Healer”) verandert een paar keer van richting maar verveelt geen moment. Hier toont Crazy Horse meesterlijk aan dat de band het heus niet alleen van z’n epische jams moet hebben. Overigens zorgt de subtiele trompet van Tom Bray voor een accent dat we niet meteen gewoon zijn op Young’s platen.
Een vergeten meesterwerk? Dat is net iets te veel eer (het is geen Ragged Glory of Sleeps With Angels uit het voorgaande decennium), maar een heel goed album? Dat is het dan weer wel. Al begrijpen we best dat Young het in de schuif liet liggen – zijn open ontboezemingen over z’n huwelijksperikelen waren toen net iets te vers – toch kunnen we niet anders dan blij zijn dat het nu alsnog uitgebracht wordt. want laat ons eerlijk zijn: van dit niveau is nieuw werk van Young de laatste jaren maar zelden.
