Vortex van Gaspar Noé won de grote prijs op het Film Fest Gent. U kan alles over de competitiefilms lezen op onze blogpagina, hieronder geven we alvast het oordeel mee van Enola recensent Philippe Vermeer die Vortex inderdaad tipte als een van de grote kanshebbers.
Het had niet veel gescheeld of Lux Æterna, toch wel een pak minder interessant dan voorganger Climax, was het laatste geweest wat we van provocateur Gaspar Noé te zien hadden gekregen.
De Frans-Argentijnse cineast kreeg in 2020 een hersenbloeding en keek de dood recht in de ogen. Dergelijke ervaring is natuurlijk een wake-up call van jewelste en het inspireerde hem dan ook voor zijn nieuwste wapenfeit Vortex, een film de fragiliteit van het leven en angst voor het ouder worden op voortreffelijke manier behandelt.
Deze keer opent de film dus niet met snoeiharde electro-muziek, maar wel passend met het ingetogen en bloedmooie ‘Mon amie la rose’ (1965) van Françoise Hardy. Het is een eerste signaal dat Noé rustiger geworden is, meer contemplatief en minder gericht op provocatie. In de hoofdrollen zien we giallo-regisseur Dario Argento (Suspiria, Profondo Roso) als echtgenoot van het Franse icoon Françoise Lebrun (The Mother And The Whore). Die laatste ervaart de eerste tekenen van dementie, tot grote ergernis van haar man, een schrijver die daar vanzelfsprekend veel moeite mee heeft en dat, naarmate de situatie verslechtert, ook niet meer onder stoelen of banken kan steken (“Tu es un vrai cauchemar!”).
De uitbundige beeldvoering die we van Noé gewend zijn zet dus ook een klein stapje terug, en toch is dit onmiskenbaar een prent die zijn signatuur draagt. Praktisch de volledige film wordt namelijk getoond in split-screen, maar dat is nauwelijks een visuele gimmick want Noé buit het simultaan tonen van twee kaders en zijn twee hoofdpersonages zodanig perfect uit dat het nergens protserig of storend wordt. Er gaat vaak zelfs een mooie symboliek van uit zoals in een scène aan de keukentafel waarin de man (de personages zijn naamloos) zijn vervreemde vrouw haar hand troostend en liefdevol vastpakt. De dikke verticale streep splitst het beeld bij de polsen van de man, zodat de “afgehakte” handen in het andere kader – zoals zijn echtgenote zal ervaren – die van een vreemde zouden kunnen zijn. Vortex is zonder twijfel Noés meest toegankelijke film, maar ook nu worden we er allerminst vrolijk van. Ook de zoon (Alex Lutz), zelf niet vrij van demonen, komt over de vloer en geraakt meermaals in discussie met zijn vader over diens lakse houding en weerspannigheid om de moeder te laten opnemen in een rusthuis. “Kunnen we niet gewoon doen aslof er niets aan de hand is?” klinkt het wanhopig wanneer ze voelt dat ze haar thuis dreigt kwijt te spelen. Het is een bijzonder triest en aandoenlijk moment, opgedragen aan iedereen wier hersenen het laten afweten. (PV)
“Vortex” van Gaspar Noé met Dario Argento, Françoise Lebrun, Alex Lutz, Frankrijk, Score: 9/10