In 1997 publiceerde Backwoods Home Magazine, een maandblad over het plattelandsleven in de VS, een opvallend zoekertje: Wanted: Somebody to go back in time with me. This is not a joke. P.O. Box … You’ll get paid after we get back. Must bring your own weapons. Safety not guaranteed. I have only done this once before.
Het bleek een grap te zijn, geschreven door één van de redactieleden van het blad om de pagina vol te krijgen, maar de anekdote ging wel een eigen leven leiden. In die mate zelfs, dat we nu de film Safety Not Guaranteed krijgen, een low budget, independent tragikomedie die zich afvraagt wat er zou gebeuren als het zoekertje echt was.
Aubrey Plaza (comédienne en bij uw hippere vrienden bekend uit de tv-serie Parks and Recreation), speelt Darius, een stagiaire bij een tijdschrift in Seattle. Eén van de journalisten, Jeff (Jake Johnson), merkt de Safety Not Guaranteed-advertentie op en besluit om, samen met Darius, de auteur ervan op te zoeken. Dat blijkt Kenneth (Mark Duplass) te zijn, een zonderling die echt van zichzelf gelooft dat hij kan tijdreizen. Darius meldt zich bij hem aan als medereiziger, maar wat begint als een stukje uitlach-journalistiek, wordt – uiteraard – al snel iets helemaal anders.
Safety Not Guaranteed presenteert zichzelf als every inch the indie movie. We krijgen een excentrieke premisse, een gortdroog gevoel voor humor en vooral ook een cast vol veteranen van het alternatieve milieu. Aubrey Plaza is de laatste jaren wat dat betreft flink aan de weg aan het timmeren: de projecten die ze kiest kunnen niet offbeat genoeg zijn. Haar rol hier speelt ze met een eeuwige ironische afstand, alsof ze tegelijk haar personage speelt én er als actrice op staat te kijken en naar het publiek fluistert: “psst, dit ben ik niet echt, ik doe maar alsof, hoor. Eigenlijk ben ik veel cooler.” Hell, met de bewust foute muts die ze regelmatig op haar kop heeft, ziet ze er zelfs uit alsof ze haar inspiratie is gaan halen bij Enid uit de stripreeks en film Ghost World. (Waarom is het trouwens een ongeschreven regel dat aantrekkelijke vrouwen in indie comedies zich altijd moeten kleden om minder knap te zijn? Zou het dan toch iets te maken hebben met the male gaze, dat mannen niet kunnen lachen met vrouwen die ze sexy vinden? Zelfs als dat de redenering is, dan klopt ze niet, want hoe verklaar je dan het succes van secret hottie Tina Fey? Maar goed, ik wijk af.)
Het probleem daarmee, is dat het allemaal erg berekend aanvoelt, en dat probleem kan je doortrekken naar de hele film. De zelfbewuste, “kijk eens hoe quirky ik wel ben”-stijl van acteren van Aubrey, is perfect afgestemd op Colin Trevorrows regie. Dit is een man die weet dat hij een indiefilm voor een clever publiek aan het maken is en er zich naar gedraagt.
Het gekke is dat de Amerikanen hier dus helemaal wég van waren. Als je de recensies uit de VS eens opzoekt, dan lees je quasi het exact tegenovergestelde, en wordt de film geprezen om zijn oprechtheid, zijn hart en ziel. Maar ik heb die oprechtheid niet gevoeld – in tegendeel, hoe harder Trevorrow probeerde om die emotionele fond er in te steken, hoe valser ik de film vond, met als irritant hoogtepunt een scène waarin tijdreiziger Kenneth een liedje begint te zingen voor Darius. Misschien bedoelt Trevorrow het inderdaad wel allemaal oprecht, maar zijn filmstijl is zo typerend voor de hipper-dan-hippe Amerikaanse indie scene, dat ik er niets van geloofde.
Het is moeilijk om te zeggen waar die grens ligt. Wes Anderson die de twee minderjarige protagonisten van Moonrise Kingdom een dansje laat doen, om de één of andere reden lijkt dat recht uit zijn hart te komen. Richard Ayoade die in zijn onderschatte debuut Submarine zijn hoofdpersonages laat kussen op het strand bij zonsondergang: mooi! Maar dan kijk je naar Safety Not Guaranteed, en de indruk die je krijgt, is dat Trevorrow constant zit te zoeken en grabbelen naar exact dat soort momenten, en enkel uitkomt bij flauwe imitaties. Anderson en Ayoade zijn écht quirky. Trevorrow lijkt zich zo te gedragen omdat dat goed in de markt ligt. Zoiets. Het zegt ook iets dat Trevorrow ondertussen geboekt is als regisseur van Jurassic Park IV. Ik zie die andere indie darlings waar hij zijn mosterd is gaan halen dat soort klusje nog niet aannemen.
In de cast krijgt Aubrey versterking van Mark Duplass, die samen met zijn broer Jay als regisseur verantwoordelijk was voor Cyrus en Jeff Who Lives at Home – mumblecore komedies over emotioneel afstandelijke, onderkoelde personages. Films die dus niet zo heel ver van Safety Not Guaranteed verwijderd zijn, ware het niet dat Trevorrows film minder lijzig is qua tempo en acteerprestaties. Hoe dan ook, Duplass’ aanwezigheid verhoogt het indie-cachet van de prent nog verder, maar ondertussen is hij ook zowat de enige in de cast die echt een personage van vlees en bloed probeert neer te zetten, in plaats van enkel een verlengstuk voor zijn imago te creëren. De spaarzame momenten waarop Safety Not Guaranteed echt werkt, zijn aan hem te danken.
En af en toe vind je ook wel zo’n momentje. De relatie tussen Darius en Kenneth wordt leuk opgebouwd en ook het einde is een verrassende meevaller – tijdens de laatste vijf minuten treft Trevorrow een toon van gemengde humor en weemoed, die hem eerder ontging.
Maar over het algemeen is Safety Not Guaranteed een film die te zeer gemaakt is doorheen een waas van zijn eigen indie-aspiraties, alsof Trevorrow expliciet in de voetsporen wil treden van andere filmmakers die succesvol waren in dat circuit. En dat… Tja, dat werkt gewoon niet. Hoeveel mensen zich ook in de luren laten leggen door dit hol stukje copycat-werk: laat je hier vooral niet aan vangen.
