Een paar jaar geleden tekende Enablers met zijn tweede album, Output Negative Space, voor een van de meest tegendraadse platen van het jaar. Commercieel leverde het de band niets op, al heeft dat de koers niet beïnvloed. Op Tundra vaart het kwartet opnieuw resoluut zijn eigen koers en het resultaat is opnieuw indrukwekkend.
Lezers, luisteraars, mensen, ze zijn bang van het donker, het onbekende dat huist in de slecht verlichte hoeken en verlaten kanten, de achtersteegjes van het bewuste en de galriolen van het onderbewuste. In gepolijste en verwaterde vorm, voorzien van een verkoopbaar vernislaagje, wil het nog iets zijn waarmee gedweept kan worden, maar niet zo bij het spul dat weigert zich te laten gebruiken en misbruiken, de uitingen die zich verweren tegen de kinderdagboek-behandeling, een wereld voorgesteld met regenboogwasco’s en eufemismen om de schijn hoog te houden. Tundra gaat voorbij aan dat alles door subtiele spanningsbogen de strijd te laten aanbinden met poëtische impulsen en de jacht op het onvatbare.
Nostalgie als mijmering over een moment dat, om welke reden dan ook, superieur zou zijn aan een ander, is iets voor luie of laffe zielen die de vooruitblik en de exploratie uit handen gegeven hebben. Nostalgie als experiment om momentopnames te vatten met terugwerkende kracht, volwaardig en gevoelsmatig correct, dat is een uitdaging die slechts weinigen tot een goed einde weten te brengen. Binnen de rockmuziek is dergelijke bekommernis al vaker het doel geweest voor halfbakken poëten die zich geruggensteund wisten door een zich hopeloos voor de voeten lopende band. Niet zo bij Enablers, waar dichter Pete Simonelli opnieuw grossiert in suggestieve zinsneden, raadselachtige impressies en verwaterde hints die een bijzonder geschikte weerklank vinden in al even gewaagde muziek als een stuiterende stroomkabel onder spanning.
Bovenal doet Enablers denken aan de cerebrale postrock van Slint, maar er is meer. De manier waarop beenharde, Spartaanse rock gekoppeld wordt aan de, met een gezaghebbende bariton verkondigde, narratieve poëzie doet vermoeden hoe Shellac had kunnen klinken met Jim Thompson aan het roer, of The Red Crayola met John Trudell, of, tijdens de kalmere momenten, een meer gestileerd Black Flag met de off screen commentaar uit een film noir. En je moet er maar de ballen voor hebben, openen met het kabbelende "A Blues", waarin de tijd wordt stilgezet voor onvolledige, maar door hun details uitblinkende gedachten en herinneringen aan een aanraking, een blik, een ademstoot, een terzijde geschoven fles drank. Er zijn nog zulke momenten ("Februaries", "Bells") die weigeren om door het leven te gaan als traditionele ’songs’. Het zijn minfilmpjes van woorden en muziek, ongemakkelijke experimenten in ongemakkelijke textuur en drama dat dreigt te etteren.
Tundra profileert zich aanvankelijk als de meer ingetogen tegenhanger van Output Negative Space, een aaneenschakeling van kortverhalen die het moet hebben van details en nuanceverschillen. Zo duurt het even voor de kenmerkende, rond elkaar slingerende gitaren van Joe Golding en Kevin Thomson, het gejaagde tempo en de gespierde uithalen de kop opsteken en blijft het wachten tot de tweede albumhelft om de band écht uit zijn keurslijf te horen scheuren. "The Achievement" is net dat, een elektriserende, jazzy kopstoot zoals die veel te weinig wordt gemaakt. Of "Kosovo", dat met zijn gecontroleerde uitbarstingen en meervoudige climaxen niets minder dan een monstersong is, een sidderende explosie met een heftig, grillig verkrampend epicentrum.
Het weegt echter allemaal niet op tegen de titeltrack, een imposante symbiose van woord en geluid, poëzie en muziek, gestuwd door slinks elkaar opvrijende gitaarlijnen, een droge beat en vooral: Simonelli in grote doen. Wanneer hij, als een verlaten, bedrogen of belachelijk gemaakte minnaar, brult om zijn voormalige geliefde ("WHERE? WHERE’S SHE BEEN? WHERE’S SHE BEEN HIDING?"), dan zorgt dat voor een ontlading met een intensiteit die de haren ten berge doet rijzen. Bevatte Tundra tien songs van dit kaliber, dan was het nu al de spannendste en meest wrange plaat van het jaar. Enablers zou dit truukje echter geen tien keer herhalen en dat strekt hen tot eer, want ook zoals Tundra nu uitgebracht is, met een politiek geladen "Four Women" van Nina Simone als bonus, behoort het tot de meest beklijvende luisterervaringen van het moment. Een mysterieuze, duistere trip die met z’n bescheiden tweeëndertig minuten veel te snel voorbij is.
Dat het album moeilijk verkrijgbaar is, is niet enkel zonde omwille van de muziek. Exile On Mainstream, dat instaat voor de cd-uitgave, zorgde ervoor dat de kleine oplage volledig bestaat uit houten kistjes met zeefdruk, terwijl de gelimiteerde lp-versie, uitgegeven door het kleine Britse label Lancashire & Somerset, een even mooi artefact is.
