132 min. / USA
Geen enkele film heeft ooit zo commercieel ingespeeld op
de box-office appeal van Tom Cruise; zij die van hem houden gaan
sowieso kijken, en voor diegenen die de reusachtige dwerg van de
Amerikaanse filmindustrie niet kunnen luchten, is er toch deze
reden om te gaan kijken: Cruise wordt verminkt! Yummie!
Niet dat ik iets tegen Tom Cruise heb, wel integendeel. De man is
ver gekomen sinds ‘Top Gun’ en ‘Days Of Thunder’, met uitstekende
rollen in ‘Born On The Fourth of July’, ‘Eyes Wide Shut’ en
‘Magnolia’‘. In ‘Vanilla Sky’
parodiëert hij zijn eigen, nog steeds voortlevende, imago van
sekssymbool en hij doet dat vrij goed.
Cruise speelt David Aames, een verwend rijkeluiszoontje dat enkele
jaren geleden het bedrijf van zijn vader heeft geërfd en nu een
lamlendig leventje leidt in een luxueuze flat in New York, poster
van Jules et Jim tegen de muur, de breedbeeld tv waarop Sabrina aan
het spelen is, zakt weg in de vloer als je klaar bent met kijken.
David heeft nooit een dag van zijn leven echt gewerkt, gebruikt
zijn vrienden en vooral zijn aan/af vriendin Julie (Cameron Diaz)
en slaagt erin dat alles met zoveel charme te doen dat hij nooit
onherstelbare brokken maakt.
Tot David verliefd wordt op Sofia, gespeeld (nuja) door Penelope
Cruz. Julie kan het niet verkroppen dat ze aan de kant wordt gezet,
en rijdt haar wagen van een brug – met David er mee in. David komt
levend uit het wrak, maar is zwaar verminkt. Zijn wereld stort in,
niet alleen fysiek maar ook mentaal. Hoe langer hoe meer gaan er
onverklaarbare dingen gebeuren, droom en realiteit gaan door elkaar
lopen en de plot wordt steeds verwarrender. Het feit dat Cruise dit
allemaal achteraf verteld aan een psychiater (Kurt Russell),
terwijl hij een latex masker draagt, maakt het er voor de kijker
niet eenvoudiger op.
‘Vanilla Sky’ is gebaseerd op de Spaanse thriller ‘Abre Los Ojos’
uit 1997, van Alejandro Amenabar, de man die recent nog ‘The Others’ maakte. De regisseur die Cruise
(initiatiefnemer van dit project) onder de arm nam, is Cameron
Crowe, met wie Cruise al samenwerkte voor ‘Jerry Maguire’ en die
sindsdien een veel betere film afleverde met ‘Almost Famous’.
Crowe doet zijn best nieuwe elementen aan het origineel toe te
voegen: het personage van Julie wordt iets verder uitgewerkt, zodat
we beter begrijpen waarom ze doet wat ze doet. In ‘Abre Los Ojos’
is ze louter een soortement wraakgodin die de plot in gang trekt,
hier krijgt ze meer te doen. Ook het feit dat Crowe
publiekslieveling Cameron Diaz in die rol castte, kon ik wel
waarderen. Als negatief personage (ik aarzel om haar een slechterik
te noemen) is ze nog in staat om ons te verrassen, en vooral de
scène in de auto is een indrukwekkend staaltje acteertalent.
Wat Crowe nog meer aanbrengt, is een visuele flair die het
origineel niet bevatte, al was het maar omdat Amenabar daar het
budget niet voor had. In plaats van een godverlaten Madrid krijgen
we hier aan het begin van de film een (pre-september 2001) Times
Square te zien waar geen hond aanwezig is. Deze scène werd trouwens
niet getrukeerd, zoals u zou denken: Times Square werd vroeg op een
zondagochtend werkelijk ontruimd, met twintig minuutjes tegelijk,
zodat de filmcrew zijn gang kon gaan. Zo zie je maar hoeveel
invloed de filmindustrie kan hebben. In ieder geval, het is een
prachtig beeld. Ook de inserts van de hemels van Monet (de Vanilla
Skies) en de grapjes die de regisseur uithaalt met pop-art
referenties naar films en zelfs covers van platen, zijn goed
gevonden. Ja, het is erover, en nee, strikt genomen is het allemaal
nergens voor nodig, maar ik kon er wel mee lachen.
Minder positief is het nogal opdringerige gebruik van duizend en
één popsongs in de film. Paul McCartney schreef een originele
titelsong, en daarbovenop krijgen we ook nog eens REM, Radiohead,
Bob Dylan en nog vele anderen te horen. Samen met de originele
score van Nancy Wilson (Crowes vrouw) is dit gewoon een overdosis
aan muzikale manipulatie. Elke emotie wordt onderstreept door ofwel
een song, ofwel de originele muziek. Geen enkele belangrijke scène
mag op zichzelf staan of voor zichzelf spreken.
En dan is er Penelope Cruz… Kan iemand, alstublieft, om mij een
plezier te doen, dat mens eens wat lessen in Engels geven? Nadat ze
vakkundig elke letter van haar toch al melige dialogen in ‘Captain Corelli’s Mandolin’ de nek omwrong,
doet ze hier precies hetzelfde als Sofia, een rol die ze ook al
speelde in het origineel. De helft van de tijd versta je haar niet,
de andere helft krijg je de indruk dat ze zich zodanig concentreert
op haar uitspraak dat ze vergeet te acteren. En dat is erg, want de
rol van Sofia is cruciaal voor de film; het knettert op het scherm
harder tussen Cruise en Diaz dan tussen Cruise en Cruz. Laten we
hopen dat de relatie die in de werkelijkheid tussen beiden ontstond
op de set, iets levendiger is.
Het einde van de film blijft ook problematisch: dat was het al in
het origineel, toen de hele plot even werd uitgelegd in een
praatscène van 15 minuten, waarna de clou van de hele film het
overwinnen van een angst bleek te zijn waarvan we al lang vergeten
waren dat het hoofdpersonage die had. (Ik probeer zo vaag mogelijk
te blijven, dat merkt u wel.) Die eindscènes werkten niet in de
Spaanse film, en dat doen ze hier nog niet. Het ziet er wat beter
uit, dat wel, maar verder…
Uiteindelijk moet je vaststellen dat de poging beter was dan het
resultaat. Cameron Crowe heeft een soort van verbind-de-puntjes
puzzel gemaakt, waarin van de ene verwijzing naar films naar de
andere popsong, naar nog maar eens een cameo van een beroemdheid
wordt gefladderd. Let op die éne beroemde regisseur die een fractie
van een seconde in beeld komt: Oneindige glorie voor wie hem
herkent! Wat je tenslotte te zien krijgt, is een intelligente, maar
vermoeiende remake van een film die eigenlijk geen remake nodig
had.
Noot: aan het begin van de film hoor je een wekker afgaan met
daarop de ingesproken boodschap “open your eyes”, of, zo u wilt,
“abre los ojos”. De stem die dit zegt is duidelijk die van Penelope
Cruz. Zou dat volgens de logica van het verhaal niet de stem van
Diaz moeten zijn? Iemand die het antwoord kan geven? Is er wel een
verklaring?
http://www.vanillasky.com
