De laatste tijd worden we overstelpt door films die zich in het onderwijsveld situeren en is dit subgenre aan een echte revival bezig. Leerkrachten die in welke vorm dan ook voor hete vuren komen te staan, blijken een dankbaar onderwerp te zijn voor veel cineasten, wat leidt tot een waaier aan films uit alle windstreken.
De Turkse estheet Nuri Bilge Ceylan trok bijvoorbeeld ruim drie uur uit voor Kuru Otlar Üstüne (About Dry Grasses), zijn filosofische bespiegeling over een onderwijzer op een onooglijk dorpsschooltje die wordt beschuldigd van wangedrag, en koppelde dit aan een grandioze mise-en-scène. Lubna Azabal schitterde vervolgens in het rauwe Amal, waarin ze in de huid kroop van een taaie lerares die haar nek te ver uitsteekt en daarmee zichzelf in gevaar brengt. Als je het iets ruimer bekijkt, kan ook Paul Hunham, de door Paul Giamatti vertolkte, chagrijnige eenzaat uit The Holdovers aan dit lijstje toegevoegd worden. De oude brompot die zich niet bepaald geliefd maakt bij zijn elitestudenten krijgt een koekje van eigen deeg gepresenteerd, wanneer hij zich moet ontfermen over een groepje pechvogels dat tijdens de kerstvakantie alleen achterblijft. Om nog maar te zwijgen van Nicolas Cage, die in de gitzwarte komedie Dream Scenario (vanaf 20 maart in de zalen) gestalte geeft aan een sociaal onhandige universiteitsprofessor wiens leven op zijn kop wordt gezet als wildvreemde mensen van over de hele wereld hem plots in hun dromen zien verschijnen. Tot slot belandt ook de jonge leraar uit het eveneens binnenkort te verschijnen Pas de vagues in een regelrechte nachtmerrie en moet hij het onderste uit de kan halen om zijn naam te zuiveren.
Wat ons eindelijk tot bij Das Lehrerzimmer brengt, dat hier nagenoeg perfect bij aansluit. Spilfiguur in deze nijpende karakterstudie is Carla Nowak (Leonie Benesch), een idealistische docente van Poolse origine die wiskunde en lichamelijke opvoeding geeft aan twaalf- tot veertienjarigen. Als de middelbare school waar ze vrij recent werd aangeworven geteisterd wordt door een golf van diefstallen, besluit Carla het heft in eigen handen te nemen. Daarmee zet ze echter een ongewenst sneeuwbaleffect in gang, waardoor ook haar eigen waarden en overtuigingen op de helling komen te staan en de juf terechtkomt in het oog van een storm die niet meer gaat liggen.
Das Lehrerzimmer groeide in zijn thuisland zowaar uit tot een fenomeen. Het is een even prangende als tot nadenken stemmende film die de autoriteit van ouders en leerkrachten in vraag stelt en commentaar durft te leveren op het rigide schoolsysteem. De kleine microkosmos waarin alles speelt, is eigenlijk een weerspiegeling van – of metafoor voor – de Duitse samenleving. De authenticiteit en diepgang van de film zijn zeker ook toe te schrijven aan de vruchtbare samenwerking tussen regisseur en gewezen reclamefilmer Ilker Çatak en zijn coscenarist Johannes Duncker, die uitgebreid de tijd namen om de toon van Das Lehrerzimmer te bepalen en af te wegen welke maatschappelijke kwesties het meeste gewicht zouden krijgen.
Eenvoud is hier echter het sleutelwoord en dat vertaalt zich in de strenge beeldcomposities. Cinematografe Judith Kaufmann (die eerder haar talent etaleerde in Die Fremde en de veeleer povere biopic Corsage) weet optimaal gebruik te maken van het compacte 4:3-beeldformaat. Terwijl de schoolbanken het decor worden van een strijdtoneel blijft de camera onverbiddelijk op het hoofdpersonage gericht. Dit evoceert een spanning die vooral wordt opgedreven in de beslotenheid van de leraarskamer, waardoor Das Lehrerzimmer zich langzamerhand ontpopt tot een claustrofobische thriller.
Toch ligt de kracht van deze prent ook deels bij de koortsachtige, maar evenzeer broze vertolking van Leonie Benesch. Ze maakte eerder al haar opwachting in het beklijvende Das Weiße Band en wist haar naam daarnaast ook te koppelen aan tv-series zoals The Crown en Babylon Berlin. Wat de actrice hier echter presteert, is bepaald indrukwekkend. Dat de protagoniste uit Das Lehrerzimmer aan een kruistocht begint waar ze niet zonder kleerscheuren zal uitkomen, bestaat weinig twijfel over, maar het is verbazend hoeveel van dat proces uit de mimiek en lichaamstaal van Benesch af te lezen valt. Bovendien wordt het hele gebeuren ook nog ondersteund door een partituur vol dreigende violen waarmee componist Marvin Miller ten gepaste tijde uithaalt. De Amerikaanse recensent Brian Tallerico doopte het in grauwe tinten geschoten Das Lehrerzimmer tot een van de meest opwindende films van het jaar. Zo’n vaart loopt het niet, maar het is wel een ontdekking van formaat die beslist uw aandacht verdient.
