Nuri Bilge Ceylan, regisseur van One Upon a Time in Anatolia, Climates en Winter Sleep, wordt vaak opgevoerd als een van de meest notabele wegbereiders van de zogenaamde ‘slow cinema’. Dat lijkt alweer te worden bevestigd met het openingsshot van About Dry Grasses, waarin de protagonist van de bus stapt in een winters sneeuwlandschap en naar de camera toeloopt. Wie echter beter kijkt, ziet dat Ceylan eigenlijk een vrij klassieke cineast is wat mise-en-scène betreft. Er zitten in deze nieuwste prent inderdaad momenten zoals een lang gesprek in een leraarskamer, die gefilmd worden met één lang statisch camerastandpunt, maar in wezen is de Turkse meester niet echt een purist wat betreft temporele traagheid in zijn werk.
Wat wel opnieuw aan de orde is in About Dry Grasses, is een verhalende structuur die zich op uiterst trage manier ontspint (de film duurt 197 minuten), talrijke keren schijnbaar doelloos meandert en speelt in een wereld die Ceylan keer op keer voor de lens haalt: het diepe en afgelegen platteland van Turkije. Dat is een wereld die heel veraf lijkt te liggen van de problemen en breuklijnen die de moderne Turkse maatschappij tekenen, maar die in de films van Ceylan wel degelijk sporen daarvan vertoont. Hier is dat aan de hand van vage verwijzingen naar cultuur en godsdienst, de gespannen relatie met het leger die in een klein dorpje heerst en de gesprekken die terzijds alluderen op geweld en politiek.
Het hoofdpersonage is een kunstleerkracht die lesgeeft op een onooglijk klein schooltje ergens in een godvergeten dorp, al jaren hopend op een transfer naar een grote stad zoals Istanbul. Samet voelt zich beter dan zijn omgeving, beter dan de troosteloze levens die de mensen leiden in het kleine plaatsje en beter dan hun kleinzielige zorgen, problemen en verlangens. Samet laat dat ook merken, wat hem op gespannen voet zet met collega’s, zeker wanneer er een kentering optreedt in zijn relatie met een leerling voor wie hij wél een grotere toekomst lijkt te zien. Zijn eigen leven wordt ook overhoopgehaald door de ontmoeting met een lesgeefster die een verleden heeft als linkse activiste, een been verloor bij een bomaanslag en er bewust voor kiest in de verafgelegen plaats te doceren. Doorheen een ongemakkelijke driehoeksrelatie met een kamergenoot, zal dit nieuwe contact Samet dwingen in de spiegel te kijken en langzamerhand te accepteren dat de kern van zijn problemen eerder bij zichzelf ligt dan in de omgeving die hij belaadt met alle schuld voor zijn desillusies. Opmerkelijk genoeg stelt de film ook zichzelf in vraag met een bijzonder verrassende ingreep en wordt de hele probleemstelling doorheen de personages ook uitgebreid naar de volledige maatschappij.
Zoals altijd bij Ceylan speelt het landschap een enorme rol in het scheppen van de betekenis en subtiele nuances die opborrelen uit de lange sociaal-filosofische discussies en de dramatische gebeurtenissen. Zoals in Winter Sleep zijn dat hier vijandige wintervistas die adembenemend mooi in beeld gezet zijn, aangevuld met een treffend gebruik van foto’s die een rol spelen binnen het narratief. Nuri Bilge Ceylan vindt zichzelf daarmee niet heruit, maar zijn beheersing van de filmtaal die hij al jaren hanteert is zo meesterlijk, dat we zondermeer opnieuw bedwelmd worden door de overweldigende esthetiek en de langzaam opbouwende emotionele kracht.
