And The King Said, What A Fantastic Machine

De namen Axel Danielson en Maximilien Van Artryck doen bij zeer weinig mensen een belletje rinkelen, en nochtans hebben de twee heren (die elkaar voor het eerst ontmoetten op de filmschool) al een behoorlijk palmares bijeen weten te filmen dat gerespecteerde documentaires omvat zoals onder andere Because The World Never Stops, dat een blik bood achter de schermen van een nieuwsuitzending. Beiden behoren ook tot het Zweeds-Deense collectief ‘Plattform Produktion’ waarbinnen onder meer ook Ruben Östlund (Turist, Triangle Of Sadness) actief is. Voor And The King Said, What A Fantastic Machine (dat te zien was op de festivals van Sundance, Berlijn en Gent), besliste het duo om hun blik te richten op het apparaat dat hun creatieve roeping – en die van collega’s uit de hele wereld – bepaald heeft: de camera.

Deze docu – stevig verankerd in de meer traditionele vorm van dat genre – opent ergens in een anoniem Zweeds shopping center met een demonstratie van het camera-obscura-effect dat nog steeds mensen lijkt te verrassen door het ontbreken van technologische interventie bij de manier waarop licht beelden op een oppervlak kan vastleggen. De korte geschiedenis van de fotografie die volgt is vooral interessant omwille van de vroege stelling dat de fotografische machine enkel en alleen feitelijke zaken kan vastleggen, de realiteit weergeven zoals die is, dus. Een hele reeks uiteenlopende fragmenten die het tegendeel bewijzen, maar ook beroemde vervorming van de realiteit zoals oorlogspropaganda van ISIS of de krachtige esthetische beelden die Leni Riefenstahl maakte voor de nazi’s, demonstreren vervolgens uitgebreid hoe die stelling bijna twee eeuwen later natuurlijk volledig achterhaald is.

Het idee dat manipulatie van beelden een gevaar inhoudt, staat gedurende tachtig minuten centraal, al kunnen we ons als kijker niet van de indruk ontdoen dat Danielson en Van Artryck soms meer interesse lijken te hebben in een algemene geschiedenisles en het aan elkaar monteren van contrasterende fragmenten, dan in echt ontologische vragen stellen omtrent de rol van de camera en de betekenis van de beelden die ermee gemaakt worden. Misschien dat de geschiedkundige insteek niet zo vreemd is voor een prent die de titel ontleent aan de reactie van de Britse vorst na het bekijken van een vroege film over zijn kroning, maar het is ook duidelijk dat de makers geen greintje interesse hebben in esthetiek of de technologie die de beelden voortbrengt, des te meer in doorzichtige sociologie en dito lessen over de moderne maatschappij. Soms levert dat rake observaties op, even vaak ellenlange doelloze filmpjes – kinderen en gezinnen die klooien in de fotostudio – en al te veel kijken we naar wat eigenlijk een veredelde aaneenschakeling is van YouTube-momenten die niet kritisch genoeg kijken naar het onderwerp om zelf uit te stijgen boven het soort door snelle dopamine gestuurde bevrediging die bekritiseerd wordt.