Je kent het wel: je bezoekt een verre kennis of belandt op een dinertje van oude vrienden die je nog nauwelijks kent en balanceert daarbij constant tussen ‘onwennig’ en ‘onaangenaam’. Toch durf je dit niet openlijk te benoemen, omdat dat nu eenmaal is wie je bent. Omdat deze situatie zo herkenbaar is, vormt het gegeven een uitstekend uitgangspunt voor heel wat thrillers en horrorfilms: Funny Games (beide versies), The Invitation, Mother! of dichter bij huis Borgman van Van Warmerdam: ze maken allemaal gebruik van dit element. Het zit nu eenmaal in onze aard om het ongemakkelijke niet te durven uitspreken en dus impliciet te kiezen voor het doormaken van die hoogst onaangename avond. Speak No Evil van Christian Tafdrup, geschreven samen met zijn broer Mads Tafdrup, past perfect in het rijtje van films die dat onaangename uitvergroten tot een horrorfilm/thriller.
De Deense Bjørn (Morten Burian) en Louise (Sidsel Siem Koch) ontmoeten in een zorgeloos Toscaans vakantieoord een uiterst aardig Nederlands koppel met een zoon die dezelfde leeftijd heeft als hun dochter. Enkele maanden na die initiële ontmoeting worden Bjørn en Louise verrast met een uitnodiging om een weekend bij hun vriendelijke zuiderburen door te brengen. Bjørn, klaar voor eindelijk wat anders in zijn grijze bestaan, dringt aan om in te gaan op de uitnodiging. Dat weekendje wordt aanvankelijk hier en daar ontsierd door enkele kleine ongemakken die al bij al redelijk onschuldig of zelfs komisch zijn. Zo belanden ze met zijn vieren in een Nederlands restaurant – Louise is vegetariër – waar elk gerecht blijkbaar een of andere variant van Hollandse stamppot blijkt te zijn. Die ongemakken evolueren echter snel naar enkele directe confrontaties om ten slotte onvermijdelijk richting absolute terreur te gaan.
De weg die de film aflegt wordt vakkundig bewandeld met de nodige finesse: nergens zijn de bokkensprongen van die grootte dat ze het verloop ongeloofwaardig doen lijken. De geleidelijke, haast subtiele afdaling richting het gruwelijke, maakt de film danig eng. We zien onze twee slachtoffers immers keuzes maken die we zelf ook wel zouden maken in zo’n situatie. Want hoewel de gedragingen van het antagonistische Nederlandse koppel soms iets te veel overhellen naar het onwaarschijnlijke, is het gedrag van de slachtoffers wél zo realistisch. Zo is hoofdpersonage Bjørn zeer herkenbaar: een vader die ziet hoe hij zichzelf aan het verliezen is in een burgerlijk leven met een job die hij tegen zijn zin doet en diners met koppels die hij liever niet dan wel in de buurt heeft. De drang naar avontuur, verpersoonlijkt door de ongeremde Patrick (Fedja van Huêt), weerhoudt hem er dan ook steeds van om aan het dreigende gevaar te ontsnappen. Doorheen de film zie je keer op keer dat de Denen voldoende kansen krijgen om te ontsnappen, maar dat toch niet doen, iets waarvan je begrijpt dat het je in de gegeven situatie ook zelf zou kunnen overkomen. Bovendien gebruikt Tafdrup het desolate plattelandse Holland als perfect decor om de vervreemding en angst van het koppel in beeld te brengen.
Speak No Evil doet doorheen het gros van zijn verloop weinig meer dan een goed geregisseerde, prima gebalanceerde film zijn. Er is nauwelijks iets op aan te merken, maar aanvankelijk lijkt alles nu ook weer niet te evolueren naar het soort film dat je tot het einde der dagen zal bijblijven. Dat de prent er toch in slaagt om beelden op je netvlies te branden, ligt aan de erg gedurfde richting die de film naar het einde toe inslaat. Niet zozeer de plottwist zelf – die ziet u wel aankomen – maar wel de hondsbrutale manier waarop het verhaal afgehandeld wordt, komt aan als een ijskoude smak in het aangezicht en laat de kijker uitgeteld achter.
