Sinds hij in 1985 de originele Mad Max – trilogie afrondde met Beyond Thunderdome, draaide George Miller nog een aantal succesfilms – The Witches of Eastwick, Babe: Pig in the City – maar was hij verder vooral actief als producent. Na een aantal jaren van relatieve afwezigheid verscheen de Australiër in 2015 plots weer op het toneel om even alle knoeiers in de wereld die zichzelf actieregisseur noemen, eraan te herinneren hoe een virtuoze actieprent er in de 21e eeuw écht kan uitzien met Mad Max: Fury Road. In afwachting van de Mad Max ‘spin-off’ Furiosa draaide Miller een ‘kleinere’ film die speelt in een totaal ander universum en genre, maar wel evenzeer een cineast aan het werk laat zien met een ongebreidelde visuele verbeeldingskracht.
Het script voor Three Thousand Years of Longing is gebaseerd op het titulaire kortverhaal uit de verhalenbundel The Djinn in the Nightingale’s Eye van A.S. Byatt en bedt een aantal feeërieke verhaallijnen in in een omkaderend plot. Die plot draait om een professor narratologie (Tilda Swinton in haar element) die tijdens een congres in Istanboel een flesje op de kop tikt dat in haar hotelkamer plots de geest vrijlaat van een ‘Djinn’ (een imponerende Idris Elba met bijgewerkte oren). Swintons personage krijgt de klassieke drie wensen voorgeschoteld, maar als deskundige in verhalen uit de hele wereld staat ze weigerachtig tegenover een concept dat steevast uitdraait op een fiasco voor degene die de wensen uitspreekt. Tussen beide protagonisten ontspint zich vervolgens een vertelsessie waarin de Djinn probeert uit te leggen hoe hij zelf door de eeuwen heen het slachtoffer werd van foute keuzes – en liefde en verlangen – en zo Swinton probeert te overtuigen dat de drie wensen wel degelijk een geschenk zijn.
Het is tijdens de visualisaties van die fantastische verhalen die inspiratie halen uit een breed folkloristisch veld (van 1001 Nachten tot Geoffrey Chaucer) dat deze Three Thousand Years of Longing zich openbaart als een verrukkelijk cinematografisch festijn. De segmenten in het oude oosten of Ottomaanse rijk die episodes tonen uit het lange leven van de geest, zitten propvol surrealistische invallen en exquise ideeën, maar het is vooral de wat bevreemdende manier waarop ze in beeld gezet worden, die de aandacht trekt. Alles wat zich afspeelt in de hotelkamer is immers angstvallig fotorealistisch, terwijl de beelden uit het verleden met hun bewust morsige CGI uit een soort bizarre droom lijken te komen. De soms intentioneel groteske speciale effecten doen vaagweg denken aan het werk van Terry Gilliam – The Adventures of Baron Munchausen – en hoewel Miller zeker niet zo ver gaat in het ensceneren van geïnspireerde gekte, speelt ook dit fabelachtige avontuur in een schemerwereld tussen rêverie en realiteit.
De afwikkeling van het omkaderend narratief verliest wat vaart aan het eind, maar voor het overgrote deel is dit een meeslepend en verrassend sprookje dat inzet op verbeelding en verwondering, de ‘boodschap’ fijntjes weet te verweven in de visuele grandeur en dat werkt als avontuurprent en als evocatie over de menselijke natuur.