Naast de grote kleppers als Little Women (Greta Gerwig) en Jojo Rabbit (Taika Waititi), is er buiten de Amerikaanse grenzen ook heel wat te ontdekken in de eerste maanden van het nieuwe decennium. Cinemien en Aka Agency stelden alvast drie sterke films voor over drie vrouwen, waaronder de Duitse Oscarinzending en een film die niet beter kan beschreven worden dan een ontmoeting tussen Jehova’s getuigen en Tomorrowland.
System Crasher
Release: 4 maart 2020
Is er binnen het huidige systeem plaats voor kinderen als Benni, die als een sloopbal doorheen alle vangnetten van de jeugdzorg dondert? Dat is de vraag waarop Nora Fingscheidts schrijnende psychologische drama gebouwd is.
Bij de aanvang van System Crasher is het antwoord op die vraag volmonds neen. Het aantal woonfamilies waarin Benni een thuis probeerde te vinden valt niet meer op twee handen te tellen. Ze verzamelt afwijzingen alsof het pokémonkaarten waren en voor psychiatrische ziekenhuizen is ze nog te jong. Bij haar moeder inwonen is geen optie: die heeft een te grote voorliefde voor vreselijke mannen. Daarnaast vreest ze dat Benni’s agressieve gedrag een precedent zal stellen voor haar andere twee kinderen. Wellicht is die vrees niet onterecht.
Wat maakt Benni dan zo onhandelbaar? Ze knalt kinderen met hun hoofd tegen hun schoolbank, steelt handtassen, heeft een groter arsenaal aan scheldwoorden dan de gemiddelde puber en behaalt al schreeuwend het soort decibels waar zelfs een blauwe vinvis voor zou terugdeinzen. Aan de grond van haar hysterische uitspattingen ligt een diepgeworteld agressietrauma, dat zich telkens in een felroze waas opdringt als iemand haar gezicht aanraakt.
Het probleem is niet zozeer niet weten wat er aan de hand is met Benni, wel wat je met haar problematiek aanvangt. Eén op één begeleiding? Medicatie? Een centrum in Kenya? Bij Benni lijkt het soms één stap vooruit en zeven achteruit te zijn. De ultieme opzet van Fingscheidt is niet enkel sympathie opwekken voor Benni – die overigens ontzagwekkend vertolkt wordt door de piepjonge Helena Zengel. Het gaat evenzeer over de positie van hulpverleners waar ook wij in geplaatst worden.
Na alles van Benni gezien te hebben, is het tenslotte aartsmoeilijk om hoopvol te blijven en haar niet weg te zetten als een verloren zaak waar geen enkel ‘systeem’ tegen opgewassen is. Hoe lang kan je het systeem blijven herdenken met de middelen die er zijn? Anti-agressiecoach Micha blijft volharden, maar merkt snel dat het riskant balanceren is op de grens tussen begeleider en vriend, hulpverlener en enabler.
Met een sprekende regie en trefzekere dialogen, maakte Fingscheidt een provocatieve film over een onderbelicht thema dat een stimulerend debat verdient. Een waardige Duitse inzending voor de Academy.
System Crasher, Duitsland – 2019, Regie: Nora Fingscheidt, Acteurs: Helena Zengel, Albrecht Schuch, Gabriela Maria Schmeide, 118 minuten, Score: 7.5/10
Lara
Release: 26 februari 2020
Jan-Ole Gerster (Oh Boy) nam heel wat risico’s voor zijn tweede langspeler. In Lara is het hoofdpersonage een onuitstaanbaar bitter wicht die we een dag lang het leven van haar zoon, moeder en kennissen zien terroriseren. Merkwaardig genoeg sloeg Gerster erin om ons sympathie voor haar te doen voelen ook.
Lara is zestig geworden, en er is niemand om haar verjaardag met haar te vieren. Ze ontwaakt in haar kamer, starend naar een muur waar duidelijk iets ontbreekt: enkel het pianozitje staat er nog. Muziek was de rode draad doorheen haar leven, een passie die ze met een ijzeren hand op haar zoon overgedragen heeft. Terwijl zij al in jaren geen piano meer aanraakte, heeft zoon Viktor nota bene op haar verjaardag een concert waarin hij voor het eerst zijn gecomponeerde werk zal spelen. Lara zelf is niet uitgenodigd.
Op de dag van Viktors concert probeert ze nog de wonden te helen, niet enkel met haar eindeloos vertwijfelde zoon, maar ook met ex-collega’s en oud-leraars. Erg succesvol is ze niet: haar collega’s begroeten haar met huiver en bij het bezoek aan haar oude muziekschool pusht ze een willekeurige dertienjarige jongen om beter te doen, want “het zal gênant zijn voor iedereen als je zo speelt op je auditie”. Het is slopend om te zien hoe ze zelf haar zoon opnieuw een hak zet door net voor zijn concert zijn compositie af te kraken.
Lara speelt met de vraag waar het uitstekende Whiplash en de minder uitstekende Netflixfilm The Perfection ook al mee worstelden: hoe ver kan je iemand drijven om zijn of haar talent ten volle te laten benutten? De voortdurende kritiek van Lara op Viktor heeft roofbouw gepleegd op hun relatie en op die met haar man, maar was Viktor op zo’n jonge leeftijd beginnen componeren als ze het niet zo gedaan had? Wat wel buiten de kijf staat is dat je talenten niet benutten en opgeven, nog pijnlijker is dan de loodzware druk om de beste te zijn.
Lara is geen simpele film – haar grillige gedrag wordt maar heel geleidelijk aan verklaard. Corinna Harfouch zet Lara echter op zo’n verpletterende manier neer dat de verwondering het wint van het afgrijzen voor haar bitterheid. Haar kwetsbaarheid sluimert achter iedere geforceerde glimlach, en voor je het weet merk je dat je aan het supporteren bent voor de trut.
Lara, Duitsland -2019, Regie: Jan-Ole Gerster, Acteurs: Tom Schilling, Corinna Harfouch, Rainer Bock, 98 minuten, Score: 7/10
Divino Amor
Release: voorjaar 2020
Het is het jaar 2027 en Brazilië is veranderd, maar regisseur Gabriel Mascaro (Neon Bull) weet dat de eerste zaadjes van zijn sci-fi wereld nu al geplant zijn. Vandaag wordt er al iedere dag een nieuwe religieuze organisatie geregistreerd in het land van Jair Bolsonaro. De minister van mensenrechten, is er nu een geworden van vrouwen, familie en mensenrechten. Het postje? Ingevuld door een ultrareligieuze prediker.
Mascaro’s toekomstvisie is dan ook niet rooskleurig. Binnen zeven jaar is de staat dan op papier misschien nog seculair, religieus fundamentalisme is doorgesijpeld in ieder aspect van het dagdagelijkse leven. Carnaval is niet meer hét feest van het jaar, nu is het ‘het feest van de superieure liefde’. Een soort Tomorrowland met heupwiegende Jehova’s getuigen, waar de beats opbouwen naar ‘100% liefde’ ‘100% Jezus’ en ‘100% God’. Het doel? Partner vinden, kindjes baren en een klassiek gezin opbouwen dat wekelijks naar de zondagsmis gaat. Of naar de drive-in lofzang voor prangend religieus advies.
Divino Amor gaat verrassend genoeg niet uit van een klassieke dystopie waarin het verzet ons moreel kompas moet sturen. In het centrum van de film staat Joana, en haar pad van begeerte, boete en belijdenis. Ze is een diepreligieuze vrouw die haar notarisjob creatief invult door scheidingsaanvragen zodanig te laten verzinken in een kafkaiaans administratiebad dat het gemakkelijker is om getrouwd te blijven. Beetje bij beetje, komt ze steeds dichter bij God, maar de laatste trede van haar stairway to heaven moet ze nog betreden: een baby ter wereld brengen.
Het leed van haar onbeantwoorde kinderwens zet haar geloof op losse schroeven en sluist haar en haar man door een reeks piemelecho’s (spermawaardes meten, weetjewel), hormonentherapie en oneindig veel potjes seks. Tussendoor gaan ze in relatietherapie bij ‘Divino Amor’, waar de wekelijkse activiteiten bestaan uit Bijbelverzen voorlezen en een gezellig rondje partnerruil. In blauw-roze neonkleuren is het goddelijke liefdesspel erotisch op een wel heel bevreemdende manier, maar tegelijk adembenemend in beeld gebracht.
Mascaro neemt zijn tijd om Joana’s tocht naar God uit te werken, maar bouwt op naar een verrassende climax. De spiegel die hij ons – en vooral de Brazilianen – voorhoudt is genuanceerd maar overduidelijk. Even memorabel echter is de bijzondere esthetiek waarin zijn sociaal-politieke boodschap vervat zit.
Divino Amor, Brazilië, Regie: Gabriel Mascaro, Acteurs: Dira Paes, Julio Machado, 101 minuten, Score: 8/10.