De zwaar ‘gehypte’ Netflix-productie Bird Box, brak meteen een record voor de streaming-gigant, door in de eerste week meer bekeken te worden dan gelijk welke film die ooit op het platform gelanceerd werd. Her en der werd gewag gemaakt van kijkers die verklaarden doodsbang te zijn geworden van de film (dank uiteraard aan de geslaagde promotiecampagne van Netflix) en werden vergelijkingen bovengehaald met het bijzonder geslaagde A Quiet Place van John Krasinski. Wie dit generische filmpje echter met enige nuchterheid bekijkt, kan enkel vaststellen dat er weinig meer te beleven valt dan het weinig geïnspireerd herkauwen van talloze elementen eigen aan het genre.
Verhalend zijn er absoluut gelijkenissen tussen A Quiet Place en Bird Box (de ene film legt de nadruk op geluid, de andere op zicht), maar aangezien de roman van Josh Malerman, waar het scenario op gebaseerd is, al uit 2014 dateert, is het een beetje onzinnig om de film op dat vlak te beschuldigen van makkelijk plagiaat. Als er dan toch al een vergelijking te maken valt met een oudere prent, dan is het met Blindness, een nagenoeg vergeten film uit 2008 van Fernando Meirelles met Julianne Moore in de hoofdrol, waarin mensen plots door onverklaarbare blindheid getroffen worden. De beelden van geblinddoekte slachtoffers die langzaam door het landschap schuifelen, zijn bijna letterlijk terug te vinden in deze Bird Box en vormen dus wellicht een grotere inspiratie dan de hit van Krasinski. Ook het weinig gesmaakte The Happening van M. Night Shyamalan, duikt regelmatig op in de vorm van wind en opwaaiende bladeren die het onbekende onheil in Bird Box aankondigen, evenals het gegeven van mensen die zichzelf massaal van het leven beroven.
Het grote probleem van dit succesnummer van Netflix, ligt evenwel niet in het leentjebuur spelen bij allerlei genregenoten (er zijn genoeg voorbeelden van films te vinden die dat op geslaagde wijze weten te doen), wel bij het feit dat er bitter weinig boeiends wordt aangevangen met al die bekende sjablonen. Het verhaal bestaat in ieder geval al uit een allegaartje van ideeën uit een handvol films over zombies, besmettingen, invasies, epidemieën, of een combinatie daarvan. Dit keer gaat het om wezens die ervoor zorgen dat de wereldbevolking massaal overgaat tot zelfmoord. Blijkbaar is het aanschouwen van de creaturen (die de hele film lang onzichtbaar blijven) voldoende om onze grootste angst, verlies of schuld op te roepen, wat onze pupillen doet verkleuren en ons aanzet tot de meest uitzinnige daden van zelfdoding. Na de initiële chaos kruipt een groep overlevenden bij elkaar in een huis en wordt al snel duidelijk dat ‘kijken’ een gevaarlijke bezigheid geworden is. Het blinderen van het huis, maar ook van de eigen ogen wordt cruciaal en aangezien de film opent vijf jaar na de aanvang van de ramp, weten we dat er op zijn minst overlevenden zullen zijn die er in slagen om die dingen te doen.
Het doorbreken van de chronologie en het binnen smokkelen van een plotse ‘twist’ halverwege, dient helaas alleen om te maskeren dat wat er eigenlijk gebeurt niet zo veel om het lijf heeft en vooral elke vorm van spanningsopbouw mist. Geen idee wie die fans waren die voor Netflix de suspens prezen van dit vehikel, maar erg veel kunnen ze in ieder geval niet gewoon geweest zijn. Na het tweede of derde geval van besmetting hebben we het zo ongeveer wel gehad wat betreft het verrassingselement en wordt het allemaal een bijzonder repetitief spelletje. Het helpt ook niet dat regisseur Susanne Bier (die nooit een groot stiliste geweest is) zich inzake regie schijnt te beperken tot het ergens neerpoten van haar camera en dan maar te hopen dat alles netjes in beeld komt. Er is niks mis met sober vakmanschap – veel hedendaagse regisseurs ontberen het – maar dit is een film die het begrip ‘luie beeldregie’ toch wel erg ver drijft.
Al die weinig opwindende onzin wordt gedragen door een schare minder en meer bekende gezichten, waarvan Sandra Bullock en John Malkovich zeker de grootste namen zijn. Geen van beiden doet echter meer dan zich routineus van zijn of haar taak kwijten, waardoor de bordkartonnen personages ook nooit echt tot leven komen en de emotionele crescendo’s ontaarden in ronduit slaapverwekkend sentiment.
Netflix mag dan met Bird Box een grote hit in handen hebben die de kroon plaatst op een absoluut succesjaar voor het bedrijf, de kwaliteit van de prent is – vriendelijk gezegd – ondermaats en verdient het eigenlijk nauwelijks om vermeld te worden.
