De overlappende werelden van minimalisme, ambient, soundscapes en gitaardrones moeten voortdurend opboksen tegen allerhande vooroordelen, waarvan het gebrek aan structuur en emotie de vaakst voorkomende zijn. Dat dit niet altijd klopt en ook anders kan, bewijst Dirk Serries met z’n tweede studioplaat sinds hij aan het Microphonics-project begon.
Wat precies Serries’ beweegreden was om het na vijfentwintig jaar dan toch onder eigen naam te doen, is niet helemaal duidelijk (een back to basics-beweging, een meer persoonlijke onderneming, een symbolische wedergeboorte?), maar dat een nieuw hoofdstuk werd aangesneden, is wel evident. Nochtans hoeft het niet te betekenen dat het helemaal breekt met het verleden als vidnaObmana (1984-2005) en Fear Falls Burning (2005-2012), de talrijke samenwerkingen met o.m. Nadja, Year Of No Light en Steven Wilson, en projecten als Akhet en The Black Fire. Hoewel Serries’ enorme productiviteit doorheen de jaren een compleet begrip van z’n werk haast onmogelijk maakt, is de overheersende indruk er toch een van organische groei en transformatie.
Microphonics I-V verscheen intussen al een jaar of vijf geleden, maar er waren ook wel wat live-uitvoeringen te verkrijgen in beperkte vinyloplages. Het geluid dat op XXI-XXV (dat alleen de stukken XXII tot XXV bevat) te horen valt, omvat een weids panorama aan texturen en sferen, maar is er tegelijkertijd een van radicale puurheid. De vier stukken, elk goed voor 10-12 minuten, maken deel uit van een totaalverhaal dat zich ontrolt met een vanzelfsprekendheid die alleen maar het gevolg kan zijn van een doordachte aanpak. Intuïtie speelt ongetwijfeld een rol, maar Serries is zelfs binnen improvisatie een instant componist met oog voor structuur en dosering.
De aanpak is in essentie vrij traditioneel, maar gebeurt met zo’n intense focus dat het zoveel meer is dan dat cumulatieve stapelen, werken met effecten en loops en ontmantelen. Dit is auditief beeldhouwen, maar dan in omgekeerde richting, waarbij materie tegen het licht gehouden en aangevuld wordt en waarbij vage contouren steeds nadrukkelijker vorm opgelegd krijgen door verschuivende harmonieën, toenemende dissonantie en volumeschommeling. Glaciale galm en ronkende ondertonen geven de muziek al snel een majestueuze impact met een haast sacraal gewicht.
Maar er is dus ook die emotie, en dat is nergens duidelijker dan in “XXIII: There’s A Light In Vein”, dat vanuit een veel intiemere invalshoek van start gaat, maar toestaat dat er vanuit de achtergrond een schimmige laag opduikt die zich steeds nadrukkelijker kenbaar maakt. Het effect is een samensmelting van licht- en donkerschakeringen, van weemoed en hoop, maar die zich dan niet profileert door het directe suikershot van de popmuziek, wel door een toenemend conflict van emoties. Voelt dit stuk het ene moment aan als een auditieve zonsopgang, dan is het ook een bloedmooie symfonie die net zo goed herinnert aan het werk van Stars Of The Lid of Gavin Bryars. Verbluffend.
Met “XXIV” wordt bijna een even sterk effect bereikt, ook al vertrekt het vanuit veel sterker zoekende en aarzelende gitaarpartijen, waarbij de ruimte tussen de noten van groter belang is. Door die minder geruststellende start ben je je bewust van Serries’ controle over textuurverschillen en temperamenten, maar ook hier vindt een openbloeiende beweging plaats, wanneer na een minuut of drie de grondtonen naar het oppervlak rijzen en je bewogen wordt naar een steeds dichter bepakt speelveld dat neigt naar symfonische weidsheid. Een mooi contrast met “XXV: Thousands Of Rivers”, dat meteen uitpakt met de drie aanslagen die doorheen het hele nummer het desolate skelet blijven waar de rest omheen gebouwd wordt.
Microphonics XXI-XXV bevestigt Serries’ status als een van de vooraanstaande artiesten binnen de wereld van het gitaarminimalisme. Het is een subtiele, rijke en persoonlijk plaat geworden, waarin elke zinderende galm en korrelige gitaaraanslag een rol te vervullen heeft. Een luisterervaring zoals je ze zelden te horen krijgt.
Het album verschijnt in een cd-editie, maar ook als dubbele 10” met een fotoboek (Cities In Grey) van Martina Verhoeven. Het releaseconcert vindt plaats op 16 maart in de Trix (Antwerpen).
