Wie de recensies van Marry Me en Actor er op naslaat, weet dat St. Vincent de voorbije jaren evolueerde van een schuchtere bosnimf onder de hoede van Sufjan Stevens tot een ijzersterke en zelfzekere muzikante. En hop! Nu staat Annie Clark als eerste muzikante ooit op het dakterras van het New Yorkse MET. Zomaar, alsof het niets is.
(Zij het, wat ons betreft, volledig terecht.)
De release van Strange Mercy werd dan ook feilloos aangekondigd. De ‘exclusieve’ interviews, de prachtige covershoots en de enkele tracks die op gepaste tijdstippen werden vrijgegeven — die trucs kenden we natuurlijk al lang. Maar sinds een maand circuleerden er op het net ook vier weloverwogen ‘teasers’: vier filmpjes waarin een paar vrouwen, waaronder Annie Clark zelf, de camera toespreken. “It’s not you, it’s me,” sussen ze, “It’s okay, a lot of people cry after sex” of “I just need to be alone for a while…” Allemaal clichés waarmee we de harde waarheid al eens wat zachter proberen over te brengen.
En zo heeft Strange Mercy meteen een overkoepelend thema te pakken. In het prachtige “Champagne Year” werpt Clark zich op als de verkondiger van zulke verbloemde waarheden. “I make a living, telling people what they want to hear,” zingt ze, om er maar meteen aan toe te voegen dat “it’s not a killing, but it’s enough to keep the cobwebs clear”. Want Clark is het misschien toch niet zo eens met al die mooipraterij. In de eerste, uitstekende single “Cruel”, vergezeld van een al even uitstekende (en veelzeggende) clip, mispakt ze er zich althans aardig aan: “they could take or leave you, so they took you, and they left you”.
Strange Mercy is zonder twijfel de meest samenhangende plaat die St. Vincent totnogtoe uitbracht, en dat heeft niet eens zoveel met het thema te maken. Mochten de nummers op Marry Me soms nog te schichtig en te lang zijn, en de contrasten op Actor soms nog te scherp, dan heeft Clark de balanceeract tussen filmische ballads en knarsende gitaaruitbarstingen op Strange Mercy geperfectioneerd. Nog steeds circuleert ze ergens tussen de klasse van de roaring twenties en het masochisme van de classic rock — de ene keer al huppelend, de andere keer gemoedelijk slenterend — maar steeds minder laat ze zich onderweg afleiden door synths, violen en elektronische omwentelingen. Ook de stuiterende drums zijn wat van hun springkracht verloren. Vocals en distorted gitaren eisen steevast de voorgrond op.
Het had een gemis kunnen zijn. Het had de plaat tot een smaakloze eenheidssoep kunnen maken. Ware het niet dat Clark zowel haar stem als haar gitaren perfect weet in te zetten. “Cheerleader” pronkt naast de steengoede lyrics bijvoorbeeld ook met een golf aan distortions: eerst rustig en beheerst, even wegebbend, om in het refrein tot knarsende stuiptrekkingen over te gaan. Meer welkome stuiptrekkingen duiken ook in het anders bescheiden “Northern Lights” en het bijna naar de ‘bwa’-stapel verbannen “Dilettante” op. Om nog maar te zwijgen over de gitaarvirtuositeit die Clark op “Surgeon” tentoonspreidt. (Sla er vooral ook de videobeelden van haar performance in/op het MET op na!)
De vocale tegenhanger van “Surgeon” is “Champagne Year”, een nummer waarmee Clark iedereen even naar de zevende hemel zingt. Niet omdat ze ons vertelt wat we willen horen; wel omdat het nummer van een ongelooflijke klasse getuigt. Hoewel een fractie van die eer eigenlijk naar Jeff Buckley hoort te gaan (de eerste noten lijken verdacht veel op die van Buckley’s versie van “Hallelujah”), is het toch mooi Annie Clark die het rond maakt. Met haar diepe, slome zanglijnen en het bijna schouderophalende “it’s not a perfect plan… but it’s the one we’ve got” — wie kan haar nu nog iets kwalijk nemen?
Vocals en distorted gitaren, dus. Maar laat u niet misleiden. Er komt nog een hoop onderhuids gekronkel aan te pas. Strijkers, synths en elektronica zijn zeker niet van het toneel verdwenen. Stiekem zorgen ze zelfs voor heel wat avontuur. Maar laten we u dat vooral zelf ontdekken, want Strange Mercy is simpelweg een plaat die u in huis móét halen. Eerlijk waar. Zonder verbloemen.
St. Vincent speelt op zondag 20 november op het Crossing Border festival, dat plaatsvindt in de Arenbergschouwburg en het Toneelhuis in Antwerpen.
