Het is een vreemde dobber, dit album. Als
smaakmaker werd het nummer ‘Yonkers’ op de wereld losgelaten. De
snelheid waarmee het aantal views op YouTube de hoogte in
torende, had veel weg van een sensatie. En kijk, voor je het goed
en wel besefte, stond Hip-Hop collectief Odd Future Wolf Gang Kill
Them All, OFWGKTA voor de vrienden, waarvan deze Tyler The
Creator de aanvoerder is, plots ook bij ons geprogrammeerd op
Werchter èn Pukkelpop – nog voor dit album goed en wel in de rekken
lag.
‘Yonkers’ is een beest van een schijf, moge daar geen twijfel
over bestaan. De grimmigheid van het nummer – te danken aan een
combinatie van een spaarzame muzikale begeleiding die hoofdzakelijk
bestaat uit een minimalistische drumpattern, een soort
raspend geloopt geluidseffect, een knoert van een bas, en
Tylers distinctieve, rauwe, diepe stem – stuurt met overweldigend
gemak menig would be kwaad metalbandje van het kastje naar
de muur. Dat daarmee meteen torenhoge verwachtingen voor de rest
van het album aan komen draven, valt niet te vermijden.
Een eerste druk op de Play-knop doet het
beste vermoeden. Net zoals op zijn eerste album, openen we met een
zogezegd bezoek van Tyler aan zijn psy. De psy,
in feite weliswaar niemand anders dan Tyler zelf met een in de mix
kunstmatig verlaagde stem, stelt wat vragen of geeft wat
commentaar, en Tyler laat de vrije loop aan zijn frustraties.
Feitelijk handelt dit nummer over de verwachtingen en bekendheid
die het onverwachte succes van zijn eerste album met zich mee
brachten, en hoe Tyler hiermee worstelt.
We gaan voort, en komen meteen al bij de eerder
aangehaalde ‘Yonkers’ terecht. Als het album dit niveau blijft
aanhalen, hebben we een bom in onze handen, denk je dan. Helaas…
Voor je het goed en wel beseft, slaat de toon van introspectieve
zelf-analyse om naar zinloos gevloek en stuurloos geraaskal over
“bitches”, “cock”, “dick”, “fuck”, “suck” en zo meer.
Nummers als ‘She’ en ‘Her’, Tylers versie van
liefdesnummers zeg maar, mogen dan wel hun geestige plaats hebben
in het geheel, het zijn vooral die onwaarschijnlijke draken van een
amper uit te houden holle mottigheden als ‘Transylvania’ en ‘Bitch
Suck Dick’ die de luisterervaring van het album als een geheel
onherroepelijk naar beneden halen. Kijk, er mag gerust als eens een
goedgemaakt klucht nummer tussen zitten. ‘Analog’ bijvoorbeeld is
een prachtvoorbeeld van hoe het wèl kan. Daar tegenover staat dan
weer een inhoudsloos, op het randje van ronduit saai, instrumentaal
nummer als ‘AU79’.
Eindigen doen we dan weer terug met een knaller van
formaat, zijnde ‘Golden’. De psy, die her en der doorheen
het album wel eens zijn kop opstak – overigens een gimmick die best
wel geslaagd is – treedt hier terug meer op de voorgrond, en Tyler
verkent eindelijk nog eens de psychologische dieptes waarmee we tot
dan toe enkel in de twee eerste nummers geconfronteerd werden.
De waarde van dit album komt dan ook zonder twijfel
voort uit dié nummers waar Tyler zijn donkere, grimmige zelf is,
waar hij openlijk worstelt met allerlei vragen en onzekerheden,
waar hij probeert een overzicht te vergaren op zijn eigen leven, en
perspectief voor de toekomst probeert te verwerven. Wat die lege,
nergens over gaande stortbuien van “fuck”, “fucking”, en dergelijke
meer, daartussen komen doen, is een vooralsnog onopgelost raadsel.
Tyler mag dan best creatief zijn, het is alsof hij zijn
creativiteit niet kan sturen.
Als gevolg zitten we opgezadeld met een behoorlijk
incoherent album, dat je van de ene uitzonderlijke hoogte naar de
andere uitzonderlijke diepte meevoert. Zelden een album gehoord
waarbij het verschil in kwaliteit tussen de nummers zo ver uiteen
ligt. Bij momenten is het zelfs frustrerend, omdat je het goud ziet
schitteren doorheen de modder, maar het niet in je macht ligt het
eruit te halen. Vooralsnog is hij geslaagd met een ruime voldoende;
kwaliteit primeert voorlopig nog boven kwantiteit. Maar moge het
geweten zijn dat er een grootste onderscheiding in hem schuilt. De
vraag is alleen of hij die er ook uit zal krijgen…
