Dead Poets Society





128 min/ USA /1989

Carpe Diem. Pluk de dag. Een wijsheid zo oud als de wereld, maar
voor mij onlosmakelijk verbonden aan ‘Dead Poets Society’. En ik
denk niet dat ik de enige ben die zoveel jaren na de release van de
film deze associatie blijft maken. ‘Dead Poets Society’ is dan ook
een unicum: de belichaming van een levenswijsheid én gewoonweg één
van de meest ontroerende films aller tijden.

Wat maakt een film over een bende puberende jongetjes die wat
versjes aan elkaar voorlezen dan zo bijzonder? Ik geloof dat het
sleutelwoord “oprechtheid” is. De film had heel gemakkelijk kunnen
ontaarden in een zoveelste sentimenteel stukje Hollywood-bandwerk,
maar pompt je in de eerste helft zo vol met schijnbaar oprecht
gemeende wijsheden dat je haast geen tijd hebt om te slikken. Het
minste dat je van ‘Dead Poets Society’ kunt zeggen, is dat hij een
impact heeft en altijd zal hebben. Steeds als ik de film zie, heb
ik zin om mijn leven helemaal om te gooien en met een schone lei te
beginnen. Dan wil ik mij op zeventien nieuwe hobby’s tegelijk
storten, het onderste uit de meest bodemloze kan halen, ambitieuze
plannen maken die de wereld zullen veranderen, beginnen zweven van
euforie en energie. Dat hou ik dan gemiddeld een halve dag vol,
maar welke andere film heeft dat effect?

En dat allemaal door de wijze woorden van één man: John Keating
(Robin Williams). De studenten aan de Welton Academy prep school
maken in hun laatste jaar kennis met deze kersverse leraar Engels.
Al in één van de eerste lessen blijkt dat hij niet zomaar de eerste
de beste leerkracht is: hij wil aangesproken worden met “O
Captain! My Captain!”
(een regel tekst van een gedicht van Walt
Whitman) en spoort zijn leerlingen aan om op zijn bureau te gaan
staan om de wereld vanuit een ander standpunt te bekijken. Het
eerste hoofdstuk uit hun schoolboek, dat vertelt hoe je poëzie aan
de hand van een wiskundige grafiek aan zijn waarde kan toetsen,
beveelt hij eruit te scheuren. Poëzie kan je niet quoteren of meten
met grafieken, zoveel is duidelijk. En leerlingen kan je niets over
literatuur bijbrengen als je ze zelf niet aan het woord laat. Zijn
aanpak botst radicaal met de vier pijlers die ze van hun school
gewend zijn: Tradition, Honor, Discipline and Excellence. De
leerlingen fronsen onwennig hun wenkbrauwen, want bij meneer
Keating mogen ze gewoon zichzelf zijn, krijgen ze een stem én de
stimulans om te doen wat ze zelf graag willen. De meeste studenten
voelen zich al snel bevrijd en laten zijn levenslessen ook in hun
privé-leventje doorsijpelen. Ieder gaat er naargelang zijn karakter
op zijn eigen manier mee om: Charlie Dalton (Gale Hansen), de
zelfzekerde bink van de bende wordt er wat overmoedig van en wil
vanaf nu met ‘Nuwanda’ aangesproken worden. Neil Perry (Robert Sean
Leonard), de ideale schoonzoon, beseft dat zijn grote passie
acteren is en wil zijn droom waarmaken. En Todd Anderson (een
schattige Ethan Hawke), een verlegen, onzekere kerel die moeite
heeft met communiceren, bloeit langzaam open. Wanneer de jongens
besluiten om de ‘Dead Poets Society’, die meneer Keating in zijn
eigen studentenjaren oprichtte, nieuw leven in te blazen, loopt
alles een beetje uit de hand en wordt Keating de zondebok van de
school.

Uiteraard is het vandaag redelijk ondenkbaar dat zo’n energieke
leraar omwille van zijn eigenwijze lesmethode door de school schuin
bekeken zou worden. Het wordt vandaag net aangemoedigd om van de
traditionele manier van lesgeven af te stappen en meer feeling met
de leerlingen te krijgen. De film moet dan ook in zijn tijdperk
geplaatst worden: de jaren ’50, een tijd waarin ouders nog het hele
leven van hun kinderen konden uitstippelen en een grote mond nog
bestraft werd met billenkoek. Maar het wonderlijke is dat de film
toch heel universeel en tijdloos is: het geeft een eerlijk beeld
van (om het even welke) adolescentie, het ‘niemandsland’ tussen
kind-zijn en de naderende volwassenheid. Jongeren in hun
adolescentie zijn erg beïnvloedbaar, het is een cruciale periode in
het leven waarin groot verdriet en ontembare euforie elkaar in
sneltempo kunnen afwisselen. Het ene moment voel je je geweldig en
heb je het idee de hele wereld aan te kunnen. Even later slaan de
gevoelens naar de andere kant over en voel je je waardeloos. De
jongeren in de film zijn enorm geprikkeld door Keatings opvattingen
en vooral Neil krijgt een adrenalineshot om zijn wilde verlangen
acteur te worden waar te maken. Op deze leeftijd van uitersten en
zwart-wit-denken is het dan ook te begrijpen dat als er iets je
dromen in de weg staat, dat voor sommigen onaanvaardbaar is. Iedere
puber dweept op een bepaald moment ook wel met een (literair)
idool. Het heeft niet veel gescheeld of ik had zelf een dead poet
society (in het enkelvoud dan) opgericht voor Jotie T’Hooft. ‘Dead
Poets Society’ is een ode aan de individualisme op de meest
positieve manier (ik heb het recht op mijn eigen ideeën en
gevoelens) en schetst een ongelooflijk mooie vriendschap tussen
Neil en Todd.

Voor de rol van John Keating werd aan verschillende acteurs
gedacht: Liam Neeson, Dustin Hoffman en zelfs Bill Murray. Ondanks
zijn achtergrond in (ook weer niet altijd even grappige) komedies
en flauwe drama’s, bleek Robin Williams achteraf toch de perfecte
keuze. Williams zet een enorm charismatisch personage neer en
levert één van de sterkste rollen uit zijn carrière, zoniet zijn
sterkste. Zonder geplamuurd gezicht of gekkebekkenwerk slaagt hij
erin om de kijker mee te slepen in zijn aanstekelijke filosofieën
en dit zonder de jongens (in het bijzonder Ethan Hawke en Robert
Sean Leonard) in de weg te staan. Peter Weir heeft naar verluidt
ongelooflijk z’n best moeten doen om Williams op tijd en stond in
te tomen, maar die aanpak heeft gewerkt: door een rem op Williams
te zetten, blijven we achter met een personage dat een oprecht
gevoel voor humor heeft, maar niet per sé élke scène moet stelen
waar hij in zit.

Het is vooral de memorabele eindscène, die elke keer weer voor
kippenvel zorgt. Het is een film die velen nauw aan het hart ligt,
een film waarbij zelfs de mannen moeten huilen (ik heb de bewijzen
met mijn eigen ogen gezien!) en die je nog lang zal bijblijven.
No matter what anybody tells you, words and ideas can change the
world!

8
Met:
Robin Williams, Ethan Hawke, Robert Sean Leonard, Josh Charles, Gale Hansen
Regie:
Peter Weir
Duur:
122 min.
2002
Frankrijk - Spanje
Scenario:
Tom Schulman

verwant

Strange Way Of Life (Extraña forma da vida)

De films van Pedro Almodóvar zijn zelden onder één...

The Black Phone

De Amerikaanse filmproductiemaatschappij Blumhouse Productions is ondertussen een vertrouwde...

The Northman

Sinds Robert Eggers in 2015 met zijn debuut The...

La vérité

Met La Vérité is de Japanse cineast Harikozu Kore-Eda verre...

Regression

Er was een tijd waarin we allemaal dachten dat...

aanraders

La Bête

De naam Bertrand Bonello laat misschien niet bij iedereen...

Dune Part Two

Na het opvallende succes (de film haalde een allesbehalve...

The Iron Claw

Regisseur Sean Durkin is een kei in het evoceren...

Human Forever

“Hoe ga je met dementerende mensen om?” moet plaats...

Dream Scenario

‘Nicolas Cage is de enige acteur sinds Marlon Brando...

recent

¥$ :: Vultures 1

Doorheen zijn hele carrière zijn twee elementen altijd dominant...

Talk Show

27 maart 2024Botanique, Brussel

Eind jaren tachtig sloegen alle rockers plots aan het...

Arthur The King

Uitgerekend in de week dat Joe Camp – de...

Hors-saison

Met zijn sociaal bewogen films past Stéphane Brizé binnen...

Froukje

24 maart 2024Ancienne Belgique, Brussel

Van een blitzcarrière gesproken: een krappe drie jaar geleden...
Vorig artikel
Volgend artikel

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in