121min. /Spanje /2006
Pedrofielen ter wereld zet u schrap: een nieuw Almodó-varken is
geboren! Na twee donkere films (‘La Mala
Educuación’ en ‘Hable Con Ella’)
met voornamelijk mannen (of iets tussenin) in de hoofdrol mag er
weer wat gegniffeld worden en landt Pedro met ‘Volver’ terug
pardoes op de planeet Venus, waar kwetterende dames monologen
afsteken in hun kappersstoel, blauwe omaschorten de norm zijn en
zoenen piepend klinken als door een megafoon.
Voor wie alleen het recente, meer sobere werk van Almodóvar kent of
voor wie niet houdt van zijn extravagante kitschfilms, is er alvast
één geruststelling: een volledige terugkeer naar Absurdistan is dit
niet. De film is luchthartiger dan zijn laatste twee, kent grappige
momenten, maar de humor is subtiel en de film is ook wel sterk
emotioneel geladen. Er is geen fluorroos te bekennen en er komt
zelfs maar één prostituée in tijgervelletje aan te pas (en geen
enkele transseksueel, kan je nagaan). Is Almodóvar te braaf aan het
worden dan? Eerder rijper. De diehardfans hoeven zich ook geen
zorgen te maken: ‘Volver’ is toch een echt Almodrama geworden, zij
het iets minder vergelijkbaar met zijn vorige werk. En tijdens de
eindgeneriek kon hij zich schijnbaar toch niet meer bedwingen en
heeft hij er nog wat fleurige, opzichtige patronen tegenaan
gegooid. Iedereen gelukkig? Ik denk het wel. ‘Volver’ is niet zijn
beste, maar zeker niet de minste geworden…
De titel van Almodóvars zestiende langspeler, ‘Volver’
(“terugkeren”) heeft vele connotaties, maar slaat toch vooral op de
geografische terugkeer van de regisseur én van de personages naar
hun geboortestreek La Mancha. Twee zussen. Raimunda (Penélope Cruz)
is een vrouw op de rand: ze zit financieel in de shit, heeft een
puberdochter waar, gebruikelijk voor haar leeftijd, steeds een
koppig donderwolkje boven zweeft en een vriend die net zijn werk
kwijt is en in de drank zijn beste vriend ontdekt. Haar zuster
Soledad (Lola Dueñas) runt in haar flat een illegaal kapsalon en is
verlaten door haar man. De twee zussen trekken van Madrid naar een
klein dorp in la Mancha om hun tante Paula (Yohana Cobo, speelt
altijd de geschiftste van de bende) te bezoeken. Ze gaan ook bij
het graf van hun ouders langs die enige jaren voordien om het leven
kwamen tijdens een brand. Wanneer enkele dagen later hun tante
Paula overlijdt, gaat alleen Sole naar de begrafenis (Raimunda
heeft een geldig uitvlucht, geloof me), die daar van de
dorpsvrouwen te horen krijgt dat de geest van haar moeder nog in
het dorp ronddwaalt en dat ze was teruggekomen om de laatste jaren
voor de seniele tante Paula te zorgen. Moeilijk te geloven, tot
moeder Irene (Carmen Maura is spook van dienst) ook aan Sole
verschijnt. Irene is teruggekeerd naar de aarde om vergiffenis te
vragen en om nog een laatste opdracht te vervullen, die vooral iets
met Raimunda te maken heeft…
Je merkt dat ik niet te veel wil verklappen, alleen dat het
misschien wel iets met incest te maken zou kunnen hebben en dat
Almodóvar er weer in slaagt om een zwaar onderwerp op een luchtige
manier te vertellen, zonder op sensatie gericht te zijn of aan de
essentie voorbij te gaan. De misdaden worden niet bestraft, er zijn
geen vervelende rechtbankscènes, te tranerige dialogen of
politieachtervolgingen, daar is het Spanjes trots niet om te doen.
Verwacht ook geen ingewikkeld plot of grote verrassingen, Pedro
Almodóvar wil gewoon het verhaal vertellen van een driegeslacht
vrouwen. Sterke vrouwen, die moeiteloos met koelkasten zeulen en
diepe putten graven, maar tevens de last van een zwaar verleden met
zich meedragen en erg breekbaar zijn. Vrouwen die geconfronteerd
worden met gekte, leugens, geheimen, bijgeloof en zelfs de dood,
maar steun vinden bij elkaar.
Penélope is de woman on top. Wat ben ik blij dat ze op tijd
inzag dat Tom Cruise geen jamón jamón voor haar bek was,
want anders was zij het die nu in stilte kindjes lag te baren voor
meneer scientology en dan had ze deze film misschien niet kunnen
draaien. Penélope Cruz zuigt alle aandacht naar zich toe met haar
grote sprekende ogen, haar volle lippen, diepe décolleté en valse
culo, die niet rond genoeg bleek om voor een volwaardige
manchega-vrouw te kunnen doorgaan en waar ze bijgevolg een
kussentje hebben moeten bijsteken. Op haar hoge hakken walst ze
iedereen plat en wanneer ze plots in een flamenco song, ‘Volver’,
uitbarst, bezorgt ze ons nog eens bijna kippenvel ook. Alleen
spijtig dat ons Penélope zangtalent ontbreekt, want haar mond
beweegt, maar het is de stem van Estrella Morente (befaamde
flamencoartieste) die we te horen krijgen. Anders was het perfect
geweest. Stiekem hoop ik dat Julia Roberts de film onder ogen
krijgt, dan kan ze maar eens eindelijk definitief de knoop
doorhakken dat acteren toch niets voor haar is.
Ook Carmen Maura als moeder spook mag toegevoegd worden aan het
ellenlange lijstje van onvergetelijke personages uit Almodóvars
carrière. Haar ondeugende blik wanneer ze zich onder het bed
verstopt voor Raimunda, haar stemmetje uit de koffer van Sole’s
auto ‘haal mij hier uit!’ en haar bijna-monoloog op het einde
(waarbij Almodóvar tijdens het schrijven zelf heeft moeten
schreien) zijn aandoenlijk.
‘Volver’ is een absurd komisch drama over pietje de toch – niet –
helemaal – dood, een eerbetoon van Almodóvar aan de vrouwen uit
zijn jeugd, die hun eigen graf staan schoon te schrobben (let op
het knappe openingsshot) en die in een spook meer of minder geen
graten zien. De doden zijn onder ons! Voor mensen die graag geloven
in sp(r)ookjes en voor de non-believers die graag kijken hoe
anderen geloven in spoken. Een tikje te traag, geen ‘Hable Con Ella’ – niveau, maar één keer
kijken is vast niet genoeg…
