Joseph Goebbels had door dat film een van de meest krachtige culturele media van de twintigste eeuw was en steunde in zijn propaganda voor Adolf Hitler dan ook heel sterk op het gebruik van beelden en cinema. Reeds in de jaren negentiendertig vroeg hij aan Fritz Lang – wiens Metropolis hij bewonderde – om hoofd te worden van de dienst die zou instaan voor het verspreiden van de nazi-ideologie via film. Lang vluchtte via een omweg langs Frankrijk naar de VS en zou daar een tweede grote periode kennen in zijn carrière, vaak met films die ook afrekenden met de politiek situatie in Duitsland (Hangmen Also Die!, Ministry Of Fear). Vele cineasten volgden Langs voorbeeld, maar anderen draaiden mee in de propagandamachine, zoals bijvoorbeeld Leni Riefenstahl, die twee uiterst sterke titels draaide (Triumph des Willens en Olympiad) die helaas in dienst stonden van een verwerpelijk gedachtegoed. Cinema werd aldus ingebed in een breder gebruik van kunst en cultuur – ook architectuur was een prominent medium in het derde rijk – een strategie die veelal eerder aan Joseph Goebbels wordt toegeschreven dan aan Hitler zelf.
Potentieel genoeg dus voor een verkenning van heel wat vraagstukken, maar dat is buiten regisseur-scenarist Joachim Lang gerekend, een man die een achtergrond heeft in flauwe, voor televisie gedraaide ‘biopics’. In plaats van een intrigerende bespiegeling over kunst, manipulatie en politiek, krijgen we een zoutloos drama waarin Goebbels loopt te roepen dat hij “de mythe van de führer” creëerde en een film die meer interesse heeft in het feit dat de man achter de propaganda al eens graag van bil ging met actrices en secretaresses, dan in de onderwerpen die zouden moeten behandeld worden. Riefenstahl en ook Veit Harlan (de regisseur van het beruchte Jud Süß) mogen even opdraven, maar zonder enige betekenis of bevraging van hun rol binnen het regime.
Führer und Verführer is niet meer dan een slechte historische poppenkast die ons van dramatisch feitje naar dramatisch feitje loodst en dat dan ook nog eens doet op pompeuze en opgeblazen manier. Elke scène in dit vlak ogende en volkomen onpersoonlijk in beeld gezette drama is zo dik aangezet en bedoeld om toch maar te benadrukken hoe belangwekkend het allemaal wel is, dat we als kijker na een tijdje elke interesse verliezen in de zoveelste dikdoenerige woordenwisseling tussen de personages.
Een laatste kanttekening is niet van esthetische, maar van morele aard. De makers vinden het nodig te waarschuwen voor de hedendaagse demagogen en positioneren de film uiterst nadrukkelijk als een bijdrage aan het ontmaskeren van de retoriek van moderne dictators (of would-be dictators). Het is dan wel wat vreemd om het personage van Adolf Hitler uitspraken te laten doen zoals die waarin hij stelt dat hij misschien roken en het eten van rood vlees moet verbieden. Het is alsof het script niet te veel mensen voor het hoofd wil stoten en dus ook maar even wil wijzen op totalitaire ideologie langs zowel linker- als
rechterzijde. Daar is op zich niks mis mee, want veel films weten handig allerlei tegenstrijdige denkbeelden te verwerken in een scenario (denk bijvoorbeeld aan wat Jonathan Nolan in interviews zei over de manier waarop The Dark Knight Rises helemaal niet links of rechts is, maar een verzameling van een hele reeks sociaal-politieke ideeën). Wanneer je een prent echter zo overduidelijk inzet als een wapen in de strijd tegen rechts fascisme, dan ligt het toch wat moeilijk om plots te gaan schipperen en uitgerekend op dermate onhandige wijze nuance te willen brengen die elders ontbreekt.
