Na een links verleden als dienstweigeraar, vage associaties met de Mei ’68-revolte en verblijf in Zuid-Amerika waar hij banden had met revolutionairen in Cuba en Venezuela, keerde Pierre Goldman terug naar Frankrijk waar hij in een combinatie van verbittering en het zich afkeren van de maatschappij, verzeild raakte in de criminaliteit. Hij wordt opgepakt en bekent drie gewapende overvallen en wordt – ook al houdt hij zijn onschuld staande – eveneens veroordeeld voor een overval waarbij verschillende doden en gewonden vielen. In de gevangenis schrijft hij een polemisch boek – Souvenirs Obscures d’un Juif polonais Né en France – waarna de intelligentsia zijn zijde kiest en er in oktober van 1976 een nieuw proces volgt dat alle bewijzen weerom tegen het licht houdt.
Al die informatie krijgen we in verkorte tekstvorm toegelicht bij de start van Le Procès Goldman, dat vervolgens opent in het bureau van de advocaten van de beschuldigde. Daar leest een van de verdedigers een brief voor van Goldman waarin hij in weinig verhullende termen zijn mening zegt over de andere confrater en ermee dreigt hem een week voor het proces te bedanken voor zijn diensten. Die scène, de enige die niet speelt in de gebouwen waar het tribunaal plaatsvindt, schets op heel rake manier de problematische figuur van de beschuldigde die zichzelf zag als een soort beroepsrevolutionair. Hij was er bovendien van overtuigd was dat het hele systeem één grote samenzwering was tegen Joden, Afrikanen en vele anderen. Geboren uit een ongelukkig huwelijk tussen twee verzetshelden, vormt de levensloop van Goldman (zijn halfbroer is de beroemde Franse chansonnier Jean-Jacques Goldman) een soort afdruk van het bewogen Franse verleden van de twintigste eeuw, waarin links en rechts activisme, kolonialiteit, de bezetting en het verzet, én de omgang met de Joodse identiteit – het was en is uiteraard onmogelijk de zaak niet te vergelijken met het beroemde Dreyfus-proces – een cocktail vormen waarin het vaak onmogelijk is om feit en fictie, vooroordeel en waarheid, nog van elkaar te onderscheiden.
Cédric Kahn – een van de vele Fransen actief in de film die acteren en regisseren combineert – kiest ervoor om de film in beeld te brengen als een soort semi-documentaire (het 1:37-beeldkader en kleurenpalet roepen bewust televisie uit de jaren negentienzeventig op) die het bewuste proces opnieuw opvoert. Met de hulp van lange lenzen en wisselingen in focus, tast de camera de gezichten af terwijl we luisteren naar de lange tirades en ondervragingen. Dat roept onvermijdelijk echo’s op van Alice Diops Saint Omer dat een jaar geleden in de zalen kwam, maar het moet gezegd dat Le Procès Goldman mikt op een minder afstandelijke registratie, met inbegrip van meer bewust gezocht melodrama, wat resulteert in een prent die misschien thematisch iets minder diep snijdt, maar wel het drama aanwendt voor een blik op de perceptie die de problematische aspecten van een dergelijk proces vaak vergezelt. In Arieh Worthalter vindt Cédric Kahn een acteur die ook sterk genoeg is als Goldman om ons als kijker vragen te laten stellen bij de duale positie van deze ambigue figuur, iets wat de analyse in de film – die erin slaagt geen expliciet standpunt in te nemen – zeker ten goede komt
Baanbrekend werk is dit niet, maar Le Procès Goldman toont wel aan dat ook het beproefde recept van het rechtbankdrama nog kan aangewend worden voor maatschappelijke doorlichting, mits de cineast aan het roer een duidelijke visie heeft op hoe zijn materiaal visueel en narratief in te passen binnen het rigide kader van een vaak gebruikt genre.
