Een en een is twee, en drie en drie is zes. En drie min een, dat is nog altijd twee, dus gaat Laïs vanaf nu door als duo. Na het vertrek van Annelies Brosens hadden Jorunn Bauweraerts en Nathalie Delcroix de handen vrij om te experimenteren, maar de Laïs-erfenis houdt hen op De langste nacht toch in het gareel.
Laïs, dat was altijd een driespan dat op zijn best één richting uitstormde, maar zo goed werkte het al even niet meer. Als de groep nog bestond, dan hoogstens in de luwte van de culturele centra, als er weer eens een verjaardag te vieren viel, of in de kerken, wanneer Kerst in de lucht hing. Laïs was routine geworden, en dat wisten ze zelf ook wel, vermoeden we. Nieuw werk kregen we al jaren niet meer en uiteindelijk draaide een wiel van de wagen: Brosens besloot andere horizonten op te zoeken.
Het had een einde kunnen zijn, maar het ruikt meer naar een nieuw begin: voor het eerst in acht jaar heeft Laïs opnieuw een plaat uit en die De langste nacht klinkt als een wedergeboorte. Twee neuzen vonden gemakkelijker dezelfde richting dan drie. En dat ze met echtgenoten Bjorn Eriksson en Tomas De Smet (beiden van Zita Swoon) twee topmuzikanten maar uit bed te plukken hadden, was in coronatijden een gemak.
Het had kunnen ontsporen. Bauweraerts en Delcroix hadden zich kunnen verliezen in het soort experiment dat vijftien jaar geleden The Ladies Second Song opleverde. En in een parallel universum hadden we graag gehoord wat daar uit was gekomen. In deze wereld moeten we het doen met een plaat waarop die tendensen driftig aan de teugels snokken die ‘Laïs’ heten, want je komt nooit echt los van je verleden.
“1 en 1 is 2” mag dan bijvoorbeeld wel met een omineuze westernriedel van Eriksson beginnen, het ontaardt al snel in het soort opzwepende rondedans waar het oude Laïs graag mee uitpakte. “’t Smidje” it ain’t, “Zeven steken” een beetje. “Overal nabij” drijft op een rondsuizende viool die trance zoekt, maar die zingt dan wel weer een Oosterse melodie, en die dubbelheid hangt over heel De langste nacht.
Het klinkt herkenbaar, maar allemaal veel psychedelischer dan het proper gewassen trio van weleer. Single “Orion” brengt Heksensabat van Boudewijn de Groot in herinnering; de beelden zijn wat ontregelend, de kringdans krijgt iets griezeligs. En over bezopen beeldspraak gesproken: “Lucia” is volledig opgetrokken uit oude weerspreuken, samen goed voor drie minuten achtenveertig seconden bezwering.
Anders is “Ik geniet”. Je hoort er hoe met een vrouw minder zowel Bauweraerts als Delcroix meer als persoon aanwezig kunnen zijn, niet enkel als bouwend deel van het geheel. De een mag al eens dragen, de ander helpt wel als er wat tweestemmigheid nodig is. “Als ik in de lente sterf” is van hetzelfde laken een pak. De tekst van “Zwarte feest” heeft Delcroix voor een keer niet uit een oud liedboek geplukt, maar zelf geschreven; het is een donkere mijmering die hier niet uit de toon valt.
Het meest klassiek is Laïs uiteindelijk aan het gaatje. Het verhaal van “Lindenboom” is nog één keer dat goeie oude Flemish gothic; een duister verhaal over een koppel dat elkaar even verliest. Er zit een Marokkaanse gimbri-luit onder, want ook Vlaamse folk is wereldmuziek. Vier stemmen vinden elkaar: de mannen mogen mee in het bad. Laïs vanaf nu een duo? Doe maar kwartet.
Het heeft lang geduurd. Veel te lang. Maar Laïs is terug.
