Het hedendaags postpunkgenre is booming in Engeland. Dry Cleaning, Black Country, New Road, Shame, Yard Act: de lijst is haast eindeloos. Met Bright Green Field heeft Squid zijn plaats in deze lijst meer dan verdiend.
Gekscherend gezegd kent de muziek twee soorten albums: de ene soort is duidelijk een compilatie van liedjes, de andere een heus totaal-kunstwerk waar het ene nummer niet zonder de ander kan. Dit eerste album van Squid is precies zo’n totaal-kunstwerk. Van songs is hier überhaupt geen sprake, eerder van iets meer, zoals scherp uitgedachte composities van zeven à acht minuten à la “Narrator”, of heel bewust minder dan dat, met collecties van geluiden als op- of afmaat daarvoor, zoals openingstrack “Resolution Square”.
Die bestaat uit veertig seconden wervelende, haast duizeligmakende samples van, tja, wat eigenlijk? Duidelijk is in ieder geval dat vanaf hier het album nog alle kanten op. Pas zodra “G.S.K.” start weten we waar we zijn beland: in de strakke, maar spontaan klinkende muzikale choreografie – zo typerend voor dit vijftal.
De eerste zinnen van zanger-drummer Ollie Judge, “As the sun sets on the GlaxoKline / Well, it’s the only way I can tell the time”, zetten het dystopische thema van het album gelijk stevig neer. GlaxoKline verwijst naar het hoofdkantoor van het farmaceutisch bedrijf GlaxoSmithKline (G.S.K.). Kapitalistische grootmachten hebben de wereld en onze maatschappij opgegeten, zegt Judge in dit nummer. Wij als consumenten zitten daarin vast en alleen via de kantoren van die grootmachten kunnen wij het opkomen en ondergaan van de zon nog waarnemen.
Een paar nummers verder, op “Paddling”, concludeert Judge opnieuw hoe we vastzitten in die kapitalistische molen. Eerst zingt hij nog dat hij er geen deel van uit wil maken, maar nadat hij de zin “Don’t push me in” een grove acht keer heeft uitgeschreeuwd, concludeert hij met “Well, you’re pushing me in” dat er eigenlijk geen ontkomen aan is. Toch is het geen herhaling van zetten: de boodschap in “G.S.K” klinkt nog aankondigend met een bepaald comfort, terwijl je bij “Paddling” louter ongenoegen en ongemak voelt.
Doorheen Bright Green Field wordt duidelijk hoe die dystopische thematiek muzikaal is aangekleed. En dat gebeurt retestrak. Zo merk je van de abrupte wissels tussen rechtlijnigheid en zwijmeling aan het begin van in “Narrator” vrij weinig. Het muzikale interieur verandert, maar Squids huis blijft stevig staan. Zelfs als er ingewikkeldere ritmes ontstaan, blijf je als luisteraar gekluisterd meegrooven, zoals het geval is in “2010”. De muzikale patronen zitten niet gemakkelijk in elkaar, maar de fundering blijft stevig.
Het meest opvallend is hoe Squid het geluid zélf heeft vormgegeven: hand in hand met de thematiek. Neem “Peel St.”, track 9. Dat nummer is haast voor de helft gevuld met wrange, bijna klagende gitaarakkoorden die in een hoog tempo om je oren vliegen terwijl Judge schreeuwzingt over een post-apocalyptische wereld. Een meesterlijke combinatie met zuigende kracht op de luisteraar – afdwalen doen de oren in ieder geval niet.
Het mag geen verrassing zijn dat de grootste dreiging voor dystopie volgens Squid extreemrechts gedachtegoed is. Op het laatste nummer, “Pamphlets”, is dat onderwerp van gesprek. Kan dystopie nog utopie worden? Het antwoord laat Judge in het midden, maar zeker is dat er aan reclame geen gebrek zal zijn: “Pamphlets through my door and pamphlets on my floor / Open wide, we’ve got everything, everything that you like”
Grof uptempo muzikaal geweld, daar eindigt die slottrack mee. Met de thematiek in ons achterhoofd horen we Squid recht de afgrond inspelen. Wij als luisteraar kunnen maar één ding: verstomd daarin meegaan.
