BEST OF : Kanye West

Geef toe: meestal zijn ze uw geld niet waard, de verzamelaars van uw favoriete groep die u in de winkel vindt. De platenfirma denkt dat enkel singles in aanmerking komen en een artiest zelf is ook al zelden goed geplaatst om eigen werk te beoordelen. Tijd dus dat het eens aan professionals wordt overgelaten, en wie beter dan een team kenners van enola om de vijftien beste tracks van een artiest te selecteren. Deze keer aan de beurt: Kanye West.

1. Jesus walks

Was hij voordien vooral een verdienstelijke producer, in 2004 leerde de wereld de rapper Kanye West kennen. Zijn doorbraak forceerde hij met “Jesus Walks”, de vierde single van zijn eerste album en sindsdien uitgegroeid tot een onvervalste klassieker in zijn oeuvre – en in hip hop tout court. In die tijd kwamen artiesten niet openlijk uit voor hun geloof. In “Jesus Walks” verklaart Kanye zijn liefde aan Jezus (die andere Jezus) en klaagt hij op een vlammend militante gospelbeat de mainstream media en hun hypocriete waardenschaal aan. De zaadjes zijn geplant voor een carrière die gekenmerkt wordt door een obessie voor religie en strijd.

Hoogtepunt: 2’42”. “They say you can rap about anything except for Jesus / That means guns, sex, lies, video tapes / But if I talk about God my record won’t get played, huh?” De strijd die West zijn hele carrière zal voeren is die om koppig zijn eigen koers te kunnen varen. Vandaag de dag lijkt hij de weg kwijt, maar op dat moment kreeg Kanye gelijk.

2. Heartless

De tweede single van Wests miskende en tegendraadse meesterwerk 808s & Heartbreak, opgebouwd uit zelfmedelijden, autotune, een Roland TR-808 en een Alan Parson Project-sample. Op papier een recept dat enkel pijnlijk kan crashen, maar het resultaat is een net-niet irritante, immens verslavende popsong. In het refrein vervormt West zijn stem niet alleen tot robotklanken, maar wringt hij er een bizarre melodie in. En in de strofes botsen zijn stuiterende raps slim tegen de wat dwarse beat. Voor je het weet ben je eraan verslaafd en zit je een week enkel naar 808s & Heartbreak te luisteren.

Hoogtepunt: 0’00”. Beginnen met refrein. Hook, line & sinker.

3. All Of The Lights

Was My Beautiful Dark Twisted Fantasy een blockbuster, dan was “All Of The Lights” de grootse actiescene die ons de film insleurt. Nauwelijks vier nummers ver in de plaat krijgen we eerst een pompeuze orkestrale intro, en dan track 5, het onverwoestbare “All Of The Lights”; een exces van maximalisme zoals u er nog nooit eentje gehoord hebt. Er zijn de beats die elk klinken als het rotsblok van Sisyfus dat zich onvermijdelijk opnieuw naar beneden stort. Er zijn strijkers én blazers, omfloerst én schetterend; productie met de voorhamer. En er is dat koortje, dat gevuld is met een adresboekje dat enkel Kanye kan hebben: John Legend, The-Dream, Elly Jackson, Alicia Keys, Fergie, Elton John, Drake, Kid Cudi, Rihanna, en ga zo maar door. In ’t kort: iedereen die tijdens de opnames toevallig zijn hoofd binnenstak in die studio op Hawaii. “belachelijk triomfantelijk”, schreef onze legendarische (jbg) in 2010 over dit nummer. Dat is nog altijd belachelijk accuraat.

Hoogtepunt: 0’26”. Beats. Rotsblokken. Koortje. Alles is er om dit breedbeeldddrama te vertellen.

4. Gold Digger 

Saai is Kanye West nooit geweest, al lijkt zijn oude werk soms wat gewoontjes naast de alle kanten uit stuiterende output van de voorbije tien jaar. Gold Digger bevat niet enkel een Ray Charles-sample, maar West laat Jamie Foxx (die toen net een Oscar won voor biopic “Ray”) ook nog eens dezelfde zanglijn zingen. Verder ook een geestige, maar licht aangebrande tekst en steeds vettiger rollende beats en synths. Een geweldige lap hiphop, die in 2005 erg inventief was, maar in deze lijst misschien wel het saaiste werkstuk is.

Hoogtepunt: 2’24”. Het vettig getoeter plant de tong nog wat steviger in de wang (al mogen de plaagstootjes naar Busta Rhymes en Usher er ook wezen).

5. Runaway

Een zenuwslopend lang aangehouden pianoriedeltje kondigt deze feestelijke zenuwinzinking aan. Langzaam ontplooit het gepingel zich tot een melodie tot “look at ya!” via een doppler-achtig effect galmend de waanzin in Kanyes hoofd verklankt. In het negende nummer op het album is de rapper de pedalen volledig kwijt. Zijn omgang met de andere sekse laat veel te wensen over – en hij wéét het. Want Kanye kan dan wel een solipsistische clown zijn, al dat navelstaren vertaalt zich ook in veel zelfkennis. “I’m so gifted at finding what I don’t like the most”: dit is de andere kant van de stoere bravado van de superproducer. Een egomaan bezingt zijn zelfbeklag echter niet in minimalistische gitaarliedjes, maar trekt alle registers open en gaat heerlijk over the top – en doet er vervolgens nóg slagroom erbovenop.

Hoogtepunt: 1’22”. “Let’s have a toast for the douchebags, let’s have a toast for the assholes”. Iederéén zingt lekker mee. We zijn nu eenmaal allemaal soms assholes, maar niemand heeft de chutzpah van Kanye om het zo feestelijk te vieren. Yeezus verlost ons van onze zonden door het lijden op zich te nemen.

6. New Slaves

Met My Beautiful Dark Twisted Fantasy als regelbrekend tegendeel, stellen we met plezier dat Kanye op zijn best is wanneer je hem slechts enkel paar blokjes in handen drukt, en niet de hele fucking Legobak geeft. Net zoals 808s & Heartbreak grotendeels was opgetrokken uit een drumcomputer, toetsen en autotune, leunde Yeezus, ’s mans laatste hurrah, voornamelijk op spaarzame elektronische beats van Death Gripskaliber, en holle, spookachtige klanken. In “New Slaves” krijgt u dat, en een sample van de Hongaarse componist Gábor Presser, die daar helemaal niet blij mee was.

Veel kans ook dat dit de laatste keer is dat Kanye iets zinnigs over het slavernijverleden van de zwarte Amerikanen heeft gezegd. Van de afkomst van zijn moeder in het nog diep gesegregeerde zuiden trekt hij de lijn door naar het soort nouveau rich Afro-Amerikanen als hijzelf, die grijpen naar statusmerken als Alexander Wang om zichzelf te doen gelden. Waarna hij in één beweging ook nog even het geprivatiseerde gevangenissysteem op de korrel neemt. Je moet iéts als je Kanye bent.

Hoogtepunt: 2’28”. Helemaal opgedraaid mag de woede even van de teugel. “Fuck you and your Hampton house / I’ll fuck your Hampton spouse / Came on her Hampton blouse / And in her Hampton mouth”. Je blijft wel Kanye, natuurlijk.

7. Diamonds From Sierra Leone (remix)

Kanye West heeft er altijd een handje van weg gehad om zijn songs met overbekende samples te stofferen. Op “Diamonds from Sierra Leone (remix)” haalt hij er niet minder dan de overbekende Bondsong “Diamonds are forever” bij. Maar deze remix is geen loze ode aan diamanten maar wel een reflectie op de zogenaamde ‘bloeddiamanten’ en de duale kijk die hij er op heeft. Maatje Jay-Z mag er zijn ongebreidelde ‘stoef’ aan toevoegen, wat de boodschap weliswaar ondergraaft maar aangezien Kanye in het originele zelf zich te buiten gaat aan ‘big willy-isms’ is het hem bij deze vergeven.

Hoogtepunt: 2’52”: “I’m not a businessman, I’m a business man”. Jay-Z zet de laatste puntjes op de i rond waar hij voor staat. Zijn bankrekening geeft hem geen ongelijk.

8. Homecoming

Veel dichter bij vrolijke bubblegumpop is Ye nooit gekomen, met dank aan een Chris Martin die één van zijn betere refreinen èn een stuiterend pianolijntje levert. West brengt een diep zinderende bas, wat reggae-sfeer en een uitgebreide ode aan hometown Chicago mee. Het klinkt allemaal erg spontaan, zomers en vrolijk, maar er is jaren aan gewerkt. Zelfs de grootste Coldplay-hater gaat binnen de minuut overstag voor deze uitmuntende popsong.

Hoogtepunt: 2’54”. Yep, voelt u daar ook een onbedwingbare scheut vrolijkheid en brede glimlach opkomen? Bij een jodelende Chris Martin godbetert?

9. Yikes

Ye: het is een plaat die algemeen afgeserveerd wordt als een zwaktebod en die overschaduwd wordt door een West die de pedalen volledig kwijt was. Maar de manier waarop West nog meer dan anders zijn ziel blootlegt, wordt in het bijzonder op dit nummer muzikaal stevig ondersteund, terwijl West zijn gebreken, ook als rapper, perfect weet om te buigen tot sterktes en zo – al is het maar voor even – meester is over zichzelf en de situatie.

Hoogtepunt: 0’22”. Een spookachtige echo ondersteund door een beat, rolt het tapijt uit voor een gespannen Kanye die laat weten dat hij zich er perfect van bewust is dat iedereen twijfelt aan zijn kansen om zijn opioïdenverslaving te overwinnen. Later in de song zal hij zelf verwijzen naar Prince en Michael Jackson bij wie het medicinale misbruik hun leven zou kosten.

10. Bound 2

Na alle bloedserieuze elektropunk, is een ietwat onnozel en scabreus liefdesliedje het laatste wat een mens op Yeezus verwacht. Deze song is misschien wel het grootste bewijs van Kanye West’s verknipte genialiteit. Hij saboteert de boel met bruut geknipte samples. Het is niet helemaal duidelijk of hij voor te lachen in zijn liefdesverklaring aan Kim Kardashian zijn ‘bitch’ om ‘more bitches’ vraagt en hij haar erop wijst best geen ‘spunk’ op de ‘mink’ te krijgen. Om nog te zwijgen van de ultrakitscherige videoclip. Maar: het werkt, die rare combo van warme soulsamples, rauwe productie, lichte waanzin en branie.

Hoogtepunt: 0’12”. De eerste “Uh-Huh, Honey” en meteen ook de eerste keer dat u zich afvraagt of u dat nu echt wel goed gehoord hebt.

11. Wolves

Kanye West was altijd al een wispelturig iemand geweest maar ten tijde van Life Of Pablo leek zijn manie een eerste hoogtepunt bereikt te hebben. Niet alleen vergeleek hij zich onder meer met Pablo Picasso terwijl hij zich steeds meer toelegde op onder meer mode-ontwerp, maar bracht hij het album ook online uit om het meteen weer offline te halen. In eenzelfde periode schoffeerde hij ook nog Taylor Swift en schreeuwde hij de onschuld van Bill Cosby uit. Het is dan ook een klein mirakel dat het album tal van pareltjes bevat waaronder “Wolves” dus dat tekstueel en muzikaal knipoogt naar 808s & Heartbreak en een heel open Kanye laat horen die zijn liefde voor Kim Kardashian bezingt en erkent uit een diep dal gekropen te zijn.

Hoogtepunt: 2’23”. “What if Mary was in the club, before she met Joseph, around hella thugs”. Kanye vergelijkt zich graag met Bijbelse figuren, in het bijzonder Jezus en nu dus ook Jozef, met Kim als Maria. Tezelfdertijd is het een prachtig statement waarmee Kanye duidelijk maakt dat het feit dat zijn toekomstige in een uitgelekte sextape figureert, hem koud laat.

12. Love Lockdown

Dit was het moment dat Kanye de wannabe-rapper besefte dat hij veel beter was als Kanye-de-popster. Altijd al eerder producer, ging Kanye aan de stoei met de legendarische Roland TR-808 drumcomputer, en zocht hij de melodieën voor 808s & Heartbreak in toetsen. “Love Lockdown” is het moment waarop het allemaal samenkomt. Kanye doet geen moeite meer tot rap, haalt zijn zingenspreken voor het eerst door een flinke autotunefilter, en vertaalt het Duits van “In der Beschränkung zeigt sich der Meister” naar het hiphops. Een triomf van minimalisme.

Hoogtepunt: 0’55”. De 808 krijgt gezelschap van taikodrums en na alle minimalisme hebben we: een refrein.

13. Monster

Voor deze opwindende possecut belde Kanye Bon Iver, Jay-Z, Rick Ross en Nicki Minaj op. Zomaar, #omdathetkan. Het nummer smaakt zoals je op basis van de ingrediënten kan verwachten: een onvervalste testosteronbom, waarin West ziedend uit de hoek komt met een snelheid die we niet gauw gewend zijn van hem. De teksten gaan van redelijk spitante braggadocio, bites van Napoleon Dynamite tot nonsensicale sextalk over iets met sarcofagen.

Hoogtepunt: 3’35”. De toen nog relatief onbekende Nicki Minaj komt dit sausagefest verstoren en zet even de puntjes op de i over wie nu het sterke geslacht is. Zodra ze de mic neemt dropt ze boudweg de beste verse van het hele album en zet de mannen in hun blootje.

14. Black Skinhead

In hetzelfde jaar waarin ze de duffe keutel Random Access Memories hadden afgescheiden, wisten de heren van Daft Punk – die tekenden voor de productie van “Black Skinhead” –  hier wél nog hoe ze een nummer in de fik konden steken. Scheurende gitaren en gehijg buitelen over een opgefokte Gary Glitter-achtige drumbeat, terwijl Kanye oproept tot burgerlijke ongehoorzaamheid.

Hoogtepunt: 00’55”. De opgebouwde druk valt éven weg. Het enige wat overblijft zijn onderaards diep gravende bassen en terwijl de drums zich terug op gang trekken rammelt Kanye nog geweldig slim met onze voeten. Enkel het Urban Dictionary kon ons verklaren waarom die 300 in gódsnaam gekoppeld werden aan de Romeinen. Die schreven 300 immers als CCC – kort voor ‘cool, calm and collected’. Dat was de laatste keer dat we aan Kanye twijfelden.

15. Can`t Tell Me Nothing

Toegegeven: het was de clip van Zach Galifianakis met Will Oldham in bijrol die het nummer bij velen onder de aandacht bracht maar het was wel Mister West die het vertolkte. Graduation, het derde album, is de laatste ‘old Kanye’-plaat en haalde net niet het niveau van de twee voorgangers maar West kent zijn eigen beperkingen en is er vaak nog trots op ook. Arrogant en toch nederig zijn, niemand kan het beter dan Kanye West, zoals dit nummer treffend getuigt.

Hoogtepunt: 1’48”. “They say I talk with so much emphasis. Ooh, they so sensitive.” Kanye is nooit een toprapper geweest en daar hij zich maar al te zeer van bewust maar dat weerhoudt hem er niet van zijn critici lik op stuk te geven.