De sociale media hipsters onder ons kennen de Braziliaan Joe Penna ongetwijfeld van zijn Youtube kanaal ‘MysteryGuitarMan’. In korte, ludieke filmpjes geeft de man, vuvuzela of een ander instrument in de hand, een komische draai aan klassieke composities gaande van ‘Le Nozze Di Figaro’ van Mozart tot de ‘Radetzky mars’ van Johann Strauss Sr. Zijn hectische en strak gemonteerde optredens zijn koren op de molen van de overprikkelde tiener van vandaag. Je zou achter een dergelijk figuur nooit ofte nimmer een vaardig regisseur zoeken die in staat is om een survivalthriller in goede banen te leiden. Het verleden heeft ons echter geleerd dat talent zich bijna nooit in de gewenste verpakking aandient. Penna levert met Arctic dan ook een degelijke, zij het weinig verrassende film af.
Mads Mikkelsen speelt de rol van een zekere Overgard die om onduidelijke redenen is gecrasht op de Noordpool. Elke dag heeft hij zijn vaste routines, zoals het schoonmaken van een gigantisch SOS teken dat hij in de sneeuw heeft gegraven. Een korte biep van zijn horloge geeft aan dat hij aan een andere taak moet beginnen. Op een dag lijkt de redding nabij wanneer een helikopter Overgards spoor vindt in de onmetelijk ijsmassa. Door noodweer verongelukt zijn ‘reddende engel’ echter, waardoor Overgard zich genoodzaakt ziet om zelf de held te spelen. De man moet vervolgens uitmaken wat het beste is: een overlevende, gewonde vrouw verplegen in zijn eigen neergestorte vliegtuig, of een barre tocht ondernemen naar een schuilhut die hij ter toeval ontdekt op een kaart van het gebied.
Wat meteen opvalt aan de film, is het gebrek aan dialoog of monoloog. Penna weigert pertinent om zijn hoofdpersonage psychologisch uit te diepen. We krijgen evenmin flashbacks van een gelukkiger verleden te zien die mogelijks zijn huidige situatie zouden kunnen verklaren. Wellicht had de cineast All is Lost van J.C. Chandor in gedachten toe hij deze prent inblikte. Het is opvallend hoeveel gelijkenissen er zijn tussen de twee films. Ze hebben allebei een quasi naamloos hoofdpersonage dat onnoemelijk veel tegenslagen moet zien te overwinnen. Kon Chandor in 2013 rekenen op een uitstekende Robert Redford, dan kan Penna minstens hetzelfde zeggen over Mads Mikkelsen. De Deen is perfect in staat om met zijn fysiek een breed scala aan emoties over te brengen op het publiek. Een frons, een blik of een traan volstaan om zijn punt te maken.
De regisseur trakteert ons regelmatig op panoramische shots die perfect illustreren hoe penibel het er uitziet voor Overgard en zijn vrouwelijke compagnon. De natuur is onverschillig tegenover het menselijke lijden en enkel diegene die zich het best kan aanpassen, zal overleven. Penna gedraagt zich op dat vlak een beetje als een wrede god die het lot van zijn personages in zijn hand houdt en hen naar eigen goeddunken laat afzien. Hij speelt hierbij zeer handig in op onze groeiende sympathie voor de lijdende personages.
Arctic is een competent ingeblikt debuut dat jammer genoeg weinig verrast. Wanneer Overgard in de verte een ijsbeer spot, dan weet je als kijker automatisch dat hij er vroeg of laat mee zal moeten afrekenen. Het maakt de film vrij voorspelbaar op dat vlak. De hoger aangehaalde gelijkenissen met Chandors film maken bovendien een op zichzelf staande appreciatie van deze prent bijzonder moeilijk. Het is vrij duidelijk dat de Amerikaan het pad heeft geëffend en een volger heeft gevonden in Penna. Een dergelijke duidelijke link met het werk van een andere cineast, kan je als debutant echter missen als kiespijn. Niettemin hebben we goede hoop voor de Braziliaan Joe Penna. Het verschil tussen wat hij op Youtube brengt en deze film kan gewoon niet groter zijn. Dat verschil verraadt misschien wel een toptalent. Hopelijk krijgen we daarvan het bewijs te zien in zijn tweede film.
