Deux jours, une nuit

Sinds 1999, toen ze hun eerste Gouden Palm mee naar huis namen voor Rosetta, hebben de broers Jean-Pierre en Luc Dardenne met de regelmaat van de klok elke drie jaar hun nieuwste prent voorgesteld in Cannes. Elke keer heeft hen dat ook een prijs opgeleverd – nog eens de Gouden Palm voor L’Enfant, (2005), beste acteur voor Olivier Gourmet in Le Fils, (2002), beste scenario voor Le Silence de Lorna (2008) en de Grand Prix voor Le gamin au vélo, (2011). Vandaag, weer drie jaar later, gaat Deux jours, une nuit in première aan de Croisette. Als die film de Luikse broers voor een derde keer de Palme d’Or oplevert, laten ze filmmakers als Francis Ford Coppola en Michael Haneke achter zich, en worden ze de absolute recordhouders van het Zuid-Franse filmfestival.

Of ze daarin slagen, is nog maar de vraag. Het is ondertussen alweer negen jaar geleden dat de Dardennes voor de laatste keer de hoofdvogel afschoten, en wie hun laatste twee films bekijkt – Le gamin au vélo, en deze Deux jours, une nuit – voelt dat die niet alleen aan stilistisch radicalisme, maar ook een beetje aan relevantie hebben ingeboet. Anderzijds hebben ze wel al tweemaal op rij een absolute vedette in de hoofdrol gecast, wat zeker in Frankrijk wel eens zou kunnen werken. Na Cécile de France in Le gamin au vélo, is het ditmaal de beurt aan Oscarwinnares Marion Cotillard, in een voor haar behoorlijk ongewone rol.

Cotillard kruipt op haar typische manier in de huid van Sandra, een vrouw van rond de vijfendertig die net uit het dal van een lange depressie is gesukkeld. Ze vindt van zichzelf dat ze klaar is om haar baan bij een plaatselijk zonne-energiebedrijfje terug in te vullen, maar een aantal van haar collega’s geven de voorkeur aan een extra premie, die hun baas hen wil uitbetalen van Sandra’s loon. Probleem: als de premies worden betaald, is Sandra haar job kwijt. En dus probeert ze haar zestien collega’s ervan te overtuigen om voor haar te stemmen en hun premie te laten vallen.

Dat is min of meer de essentie van de hele film die begint bij een zoveelste instorting van Sandra op vrijdagavond, waarna ze het weekend spendeert om haar collega’s op te zoeken en bij hen haar zaak te bepleiten. Enerzijds is dat een plotstructuur met verrassend veel richting voor een Dardenne-film: je weet perfect waar het verhaal naartoe werkt en elke scène uit de film past ook daadwerkelijk in die opzet. Anderzijds is de hand van de twee broers uit Luik ook vanaf minuut 1 tot minuut 95 voelbaar: echt strák kan je de vertelling nu ook niet noemen. De opzet van de film bestaat nu eenmaal uit een herhaling van dezelfde scène, waarin Sandra haar job gaat verdedigen bij telkens een andere collega.

Een weinig opwindend verhaaltje is dat; je hebt sterke personages nodig om als kijker enigszins mee te kunnen leven met een film als deze. Gelukkig is Marion Cotillard niet enkel een grote naam, maar ook een grote actrice. Terwijl ze doorgaans sterke vrouwen speelt (denk maar aan Public Enemies, Blood Ties, of dichter bij dit drama: De Rouille et d’Os,), krijgt ze dit keer een erg zwak en onzeker personage voor zich geworpen. Sandra zal niet de geschiedenis ingaan als Cotillards beste rol; ze valt iets te vaak terug op tics om geweldig te zijn, maar ze trekt je wel mee in het verhaal. Woorden van lof dienen ook uit te gaan naar Dardenne-habitué Fabrizio Rongione, die de man van Sandra vertolkt, en de film een broodnodige portie daadkracht verleent.

Ook al zijn Luc en Jean-Pierre minder strikt geworden in hun neorealistische opvoering van alledaagse personages die kampen met sociaal onrecht, dat wil niet zeggen dat Deux jours, une nuit de meningen niet eens te meer zal verdelen. Kijkers die vinden dat cinema zich laat meten aan de hand van een entertainmentgehalte (veelal tieners die een film als deze te zien krijgen in het kader van het vak esthetica), zullen zich nog steeds ergeren aan het trage tempo en het rustig voortkabbelende verhaaltje. Een aantal cinefielen en Dardenne-fans zullen de film al snel met evenveel vuur staan verdedigen, hoewel de softere toon ditmaal misschien ook bij hen op kritiek zou kunnen stuiten.

Niet alleen de nood aan een grote naam als Marion Cotillard doet vermoeden dat de films van de Dardenne-broers minder slagkracht hebben dan vroeger; ook stilistisch en narratief voel je dat er toegevingen worden gemaakt naar een ietwat ‘breder’ publiek. Het Dardenniaanse Luik is minder grimmig dan ooit: het hele weekend door schijnt de zon, en er zit zelfs een scène in waarin Sandra en haar man op een bank een ijsje gaan eten. In diezelfde scène laat Sandra zich trouwens ontvallen dat ze liever ‘het zingend vogeltje in een boom’ zou zijn; voor zulke (pseudo-)poëtische uitlatingen was in voorgaande films weinig plaats. Tot slot voelt ook de toevoeging van muziek (net als in Le gamin au vélo, overigens), zij het enkel vanuit de autoradio, behoorlijk on-Dardenniaans aan.

Het meest frappant is echter het slot van de film. De portie drama die daarin wordt geïnjecteerd, is eveneens behoorlijk ongewoon; we gaan de plottwists hier niet voor u uit de doeken doen, maar in het laatste kwartier volgen narratieve ontwikkelingen die nieuw zijn in het oeuvre van Luc en Jean-Pierre. De noot waarmee de film afsluit, voelt echter te geforceerd aan om echt goed te werken.

Daarmee klinken we misschien strenger dan Deux jours, une nuit, eigenlijk verdient. De ‘poulains’ van de Waalse (of Belgische – als ze winnen in Cannes, zijn we plots weer allemaal Belg -) cinema slagen er bij momenten nog steeds in om uit doordeweekse personages en weinig opbeurende sociale situaties een film te puren die je niet onbewogen laat. Met het verdwijnen van hun radicale, grauwe stijl, waarbij schoudercamera’s de personages van zo dichtbij volgden dat je ze haast voelde ademen en lijden, is echter ook een van de grootste kwaliteiten van hun werk een beetje verloren gegaan. Aan films als Le gamin au vélo, of deze Deux jours, une nuit, zullen misschien méér mensen iets hebben, maar sommigen zullen er dan weer mínder aan hebben. Het is maar wat u verkiest.

6
Met:
Marion Cotillard, Fabrizio Rongione
Regie:
Jean-Pierre Dardenne, Luc Dardenne
Duur:
95 min.
2014
België, Frankrijk, Italië
Scenario:
Jean-Pierre Dardenne, Luc Dardenne

verwant

Tori et Lokita

Luc en Jean-Pierre Dardenne, de meervoudige winnaars van de...

Annette

Afgelopen maandag was Leos Carax nog te gast op...

Blood Ties

Nostalgie kan een gevaarlijk beestje zijn. Het romantiseren van...

The Immigrant

James Gray is een regisseur die eigenlijk dertig jaar...

The Dark Knight Rises

‘Geen schijn van kans dat ze dit gaan overtreffen.’...

aanraders

La Bête

De naam Bertrand Bonello laat misschien niet bij iedereen...

Dune Part Two

Na het opvallende succes (de film haalde een allesbehalve...

The Iron Claw

Regisseur Sean Durkin is een kei in het evoceren...

Human Forever

“Hoe ga je met dementerende mensen om?” moet plaats...

Dream Scenario

‘Nicolas Cage is de enige acteur sinds Marlon Brando...

recent

Ilja Leonard Pfeijffer :: Alkibiades

Bekroond, gelauwerd, alom gelezen en geprezen: zonder overdrijven mogen...

¥$ :: Vultures 1

Doorheen zijn hele carrière zijn twee elementen altijd dominant...

Talk Show

27 maart 2024Botanique, Brussel

Eind jaren tachtig sloegen alle rockers plots aan het...

Arthur The King

Uitgerekend in de week dat Joe Camp – de...

Hors-saison

Met zijn sociaal bewogen films past Stéphane Brizé binnen...
Vorig artikel
Volgend artikel

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in