De filmindustrie heeft altijd al een ambigue
relatie onderhouden met het internet, en niet alleen omwille van
die enkele verloren gelopen Adam Sandler-komedie die momenteel een
duister hoekje van uw harde schijf bezet houdt. Hollywood slaagt er
al jaren in om de online wereld te gebruiken als immens efficiënte
marketingmachine, maar hem tegelijkertijd in hun films af te
schilderen als een gevaarlijke jungle, waar er altijd iemand
klaarstaat om je identiteit te stelen, je rekening te plunderen of
– als ze wat ambitieuzer zijn – overheidsgegevens te hacken
teneinde de Derde Wereldoorlog een stapje dichterbij te brengen.
Die trend begon in 1995, met de Sandra Bullock-thriller ‘The Net’,
die kon profiteren van een vroege golf aan internet-paranoia: dat
nieuwe fenomeen kwam plotseling onze huiskamers binnen, met
ongekende mogelijkheden en gevolgen – een venster op de wereld,
maar dan wel één dat in twee richtingen open ging, en wie weet wie
er allemaal naar binnen kon kruipen?
‘Trust’, geregisseerd door David “Ross” Schwimmer,
kondigt zich aanvankelijk aan als niets meer dan een zoveelste
naïeve cautionary tale over de vele gevaren van het
internet. De 15-jarige Liana Liberato speelt Annie, een meisje van
14 dat, eerst in alle onschuld, begint te chatten met de 16-jarige
Charlie. Al snel wordt hun digitale, door quasi-ondoorgrondelijke
afkortingen doorspekte gebabbel een stuk pikanter. En wanneer Annie
aandringt op foto’s, komt de eerste leugen aan het licht: Charlie
beweert plotseling 25 te zijn. Toch komt het tot een ontmoeting,
met gevolgen die zichzelf laten voorspellen. Charlie blijkt
irl een ietwat papperige vent van tegen de veertig, die
aan komt zetten met een setje rood ondergoed voor Annie. Hij neemt
haar mee naar een luizige motelkamer en verkracht haar.
Hoewel verkrachting geen eenduidig begrip is. Wie
een scène verwacht in de stijl van ‘Irréversible’, met
onophoudelijk geschreeuw en geweld, komt bedrogen uit. Annie maakt
zichzelf wijs dat Charlie van haar houdt en dat de seks consensueel
is. Ze laat hem begaan, allicht omdat ze anders niet zou kunnen
leven met de implicaties van wat er met haar aan het gebeuren is.
Wanneer haar ouders (Clive Owen en Catherine Keener) uiteindelijk
alles te weten komen, keert haar woede en verontwaardiging zich dan
ook tegen hen in plaats van Charlie.
Is ‘Trust’ echt een hysterisch-conservatieve kreet
van “ouders, sluit uw kinderen op”? De film is door sommigen wel
degelijk zo bekritiseerd, maar je kunt moeilijk ontkennen dat dit
soort dingen inderdaad gebeuren. Ter verdediging van Schwimmer en
scenaristen Andy Bellin en Robert Festinger is er altijd het feit
dat Annie in de context wordt geplaatst van haar leeftijdsgenoten:
haar broer en haar beste vriendin; tieners die net zoals zij in een
omgeving opgroeien die is doordrongen van het internet, maar die
geen problemen hebben. Is Annie dan dommer dan die anderen? Nee,
niet echt. Ze heeft alleen pech, hoe banaal dat ook klinkt. Zoals
een therapeute het later in de film aan Clive Owen uitlegt: “Mensen
raken soms gekwetst en we kunnen ons maar tot op bepaalde hoogte
beschermen. Daarna kunnen we er alleen voor maar elkaar zijn.” (Die
therapeute wordt overigens gespeeld door de ronduit geweldige
karakteractrice Viola Davis, die u eerder zag in films als
‘Solaris’ en ‘Doubt’, maar die veel te weinig mensen kennen. Davis
is een kameleon van het kaliber Philip Seymour Hoffman, en verdient
evenveel erkenning. Bij deze.)
Maar goed, back to business. Het probleem
met ‘Trust’ is niet de vermeende conservatieve subtekst, en ook
niet het gebruik van internetapplicaties die gedoemd zijn om over
een paar jaar verouderd te zijn (of denkt u dat msn eeuwig zal
meegaan?). Ik kon zelfs leven met de constante product
placement voor Apple (Een verjaardagscadeau: een nieuwe
MacBook Pro! Een nieuwe gsm na de verkrachting: hupakee, een
iPhone!). Tenslotte is het een film over rijkelui, en die kopen dat
soort spullen nu eenmaal. Nee, het probleem zit hem eerder
doodeenvoudig in het scenario, dat bepaalde uitdagingen schandelijk
uit de weg gaat, terwijl andere thematische punten en plotwendingen
tot in den treure worden benadrukt en herhaald.
Neem nu de scène waarin Annie en Charlie (niet zijn
echte naam, natuurlijk) elkaar voor het eerst ontmoeten. Annie
loopt niet meteen weg, maar begint te huilen en vraagt: “Waarom
lieg je tegen mij?” Charlie probeert haar te kalmeren, begint op
haar in te praten en… dan schakelt de film over naar een scène
met Clive Owen. Tegen de tijd dat we terugkeren naar Annie en
Charlie, zitten de twee een ijsje te eten. We hebben niet gehoord
wat Charlie zegt om Annie gerust te stellen en te verleiden,
terwijl dat nochtans een belangrijke dialoog zou zijn geweest. Een
film als ‘Trust’ kan het zich niet permitteren om dat soort
moeilijke scènes te ontwijken met een snelle cut-away.
Anderzijds worden subtiele plotelementen er met de
voorhamer in geslagen. Zo is de vader van Annie voor de kost een
reclameman, die net een campagne heeft uitgedokterd, vol met
suggestieve foto’s van tieners in hun ondergoed. Ook hij draagt bij
aan de seksualisering van tieners in de media, en onrechtstreeks is
zijn eigen dochter daar nu een slachtoffer van geworden. Schwimmer
maakt dat punt duidelijk in een korte scène aan het begin van de
film, maar hij vertrouwt er niet op dat we het begrepen hebben. Hij
moet daarna per sé nog eens een lange sequens inlassen op de
launch party van die campagne, gewoon om het punt er nog
eens in te hameren.
Iets vergelijkbaars gebeurt er tijdens een
Halloweenfeestje, naar het einde van de film toe. Opa en oma zijn
er, en iedereen probeert de schijn van gezelligheid hoog te houden,
maar onderhuids voel je de spanningen in het gezin opborrelen. Die
scène is aanvankelijk een schitterend staaltje ingehouden suspense
– tot Schwimmer het te ver drijft, en de hele boel expliciet maakt
met een schreeuwpartij tussen de personages. Wat een dreigende
ondertoon was, wordt plotseling letterlijk in je gezicht
geroepen.
Enfin, conclusie: ‘Trust’ is dus een sof? Wel…
Nee, toch niet helemaal. Het eerste uur is namelijk wél sterk. De
verkrachtingsscène is oncomfortabel, maar smaakvol en doeltreffend
geregisseerd. De manier waarop Annie haar misbruik sublimeert tot
een soort liefdesgeschiedenis (met haar ouders in de rol van
slechteriken die haar en Charlie uit elkaar willen houden) is
pijnlijk geloofwaardig. En er zijn sterke acteerprestaties van
iedereen in de cast, met speciale vermelding voor Liana Liberato,
die met haar 15 een enorme emotionele beheersing toont, en voor
Clive Owen, die de frustrerende onmacht tot leven wekt van een
vader die zijn kind niet heeft kunnen beschermen.
‘Trust’ suggereert dat David Schwimmer wel degelijk
een goede film in zich heeft zitten, als hij leert te vertrouwen op
de intelligentie van zijn publiek. We snappen het echt allemaal
wel, ook zonder een zoveelste hysterische tirade van de personages,
en ook zonder dat je een elvendertigste scène invoegt waarin een
thema of plotpunt duidelijk wordt gemaakt. Maar hoe dan ook: Ross
heeft me benieuwd gemaakt naar zijn volgende.
