Mercury, 2008
Ondanks alle boude beweringen van Kaye Styles-fans blijven we
formeel: het scherpste scalpel van de hedendaagse hiphop komt na
acht albums nog steeds The Roots toe. Op het toegankelijke ‘The
Tipping Point’ werden de etterende wonden van ‘Things Fall Apart’
en ‘Phrenology’ dan wel even dichtgenaaid, maar op opvolger
Game Theory
profileerden Philly’s finest zich weer als muzikale
chroniqueurs van een kapotte tijd. Omdat er geen zoden genoeg aan
de dijk kunnen worden gezet, zien The Roots ook het nut van naald
en draad niet in op het gloednieuwe ‘Rising Down’, een broeierige,
asgrauwe koortsdroom die dieper kerft dan ooit. Het Amerikaanse
collectief daalt steeds verder af naar het heart of darkness van
dit aardse tranendal en op ‘Rising Down’ zwermen ze rond het
lillend vlees als een kolonie uitgehongerde muggen. Bij The Roots
staat beklemming echter nooit gelijk aan verlamming en daardoor is
ook deze plaat alweer een opwindende trip geworden die zowel
nekwervels en heupen als hart en ziel beroert.
De titel van de plaat is ontleend van William T. Vollmann’s ‘Rising
Up and Rising Down: Some Thoughts on Violence, Freedom and Urgent
Means’ uit 2003, meteen een veelbetekende indicatie voor de
politieke geladenheid van ‘Rising Down’. Net als op hun vorige
albums kaarten The Roots de rassensegregatie, maatschappelijke
ongelijkheid en politieke onmacht in hun thuisland aan, maar ook de
splijtzwammen van het milieu en de opwarming van de aarde worden
opengetrapt. Dat de hallucinaties tengevolge van de verspreide
roetwalmen u niet naar het land van melk en honing zullen voeren,
had u ondertussen ook al door. Was ‘The Tipping Point’ nog een
aanstekelijke aaneenschakeling van singles met veel ademruimte, dan
vormt ‘Rising Down’ een net dat zich per luisterbeurt strakker rond
de luisteraar spant.
Niet alleen de teksten van ‘Rising Down’ gooien touwen rond de
strot, ook de muziek is claustrofobischer dan ooit. Weg zijn de
sensuele jazzaccenten of de roodgloeiende soul van ‘The Seed
(2.0)’: de organische instrumenten worden verzwolgen door een
pekstroom van grimmige grooves, diepgravende synths en bezwerende
stemsamples. Gelukkig bewijst het fenomenale een-tweetje ‘Rising
Down’ en ‘Get Busy’ dat The Roots desondanks niks aan opwinding
ingeboet hebben. De wereld mag zich dan wel gedragen als een
losgeslagen projectiel, maar daarom moet er niet stilgezeten
worden. Dat bewijst ook het uitgebeende ’75 Bars (Black’s
Reconstruction)’, een nummer waarvan de onderste lagen bevolkt
worden door hypnotiserende distortion, maar dat toch tot stevig
hoofdknikken aanzet door het straatgevecht tussen de raps van Black
Thought en de stuwende groove van ?uestlove.
Ook ‘Lost Desire’, ‘I Can’t Help It’ en ‘The Show’ denderen door
achterbuurten vol groezelige kraakpanden met een turbo-injectie van
door de mangel gehaalde synths, maar gelukkig zijn er ook
ontsnappingsroutes uit de beklemming voorzien met het soulvollere
‘Criminal’ en het meeslepende ‘I Will Not Apologize’ dat zo
broeierig klinkt als een Marokkaans marktje vol slangenbezweerders.
De ziel van deze songs is ook zwartgeblakerd, waardoor ze de
intensiteit van ‘Rising Down’ nergens als een pudding in elkaar
doen zakken. Moeten op dat vlak wel schuldig pleiten: het gladde
‘Rising Up’ en de lichtvoetige pop van ‘Birthday Girl’ die even
hard vloekt met de sfeer van de plaat als een homoseksuele Jood op
een neonazi-bijeenkomst in een of andere Vlaamse uithoek.
Deze summiere valse noten worden echter bijna onmiddellijk
opgeslokt door de grijsrauwe donkerte die over de plaat gedrapeerd
hangt. The Roots maken de paradox van de titel van hun nieuwe plaat
meer dan waar: de Amerikanen graven met onversneden
verontwaardiging in de stinkende zwavelpoelen van deze wereld, maar
door deze afdaling stijgen ze muzikaal en tekstueel maar weer eens
boven zichzelf uit. Voor wie er moest aan twijfelen: het glimmende
scalpel van The Roots is scherper dan ooit!
http://www.myspace.com/theroots
