Op de hoes van ‘Lost and Safe’, de derde plaat van The Books, staat
een web afgebeeld. Aangezien toeval weinig voorkomt in de
hedendaagse muziekwereld (behalve dan wat het succes van Kane en
Krezip betreft, daar begrijpen wij nog steeds geen snars van),
schuilt hier een precieze bedoeling achter. Wie eenmaal bevangen
raakt door hun experimentele folktronica zal zich niet gauw uit hun
spinnenrag van samples weten te bevrijden. Geloof ons, we kunnen
ervan meespreken. De twee vorige platen van The Books zijn
grotendeels onopgemerkt gebleven maar het zou een onrecht zijn
moest ‘Lost and Safe’ hetzelfde lot beschoren zijn. Waar in het
verleden de experimenteerdrift van Nick Zammuto en Paul de Jong, de
stuwende krachten achter de band, ten koste ging van de song, wordt
nu namelijk een symbiose bereikt tussen avantgarde en een gedegen
songschrijverschap.
In de meeste nummers staan ingetogen gitaargetokkel en fluisterende
zang centraal, maar wat zich op de achtergrond van de songs
afspeelt verleent de plaat een ongekende subtiliteit waardoor een
luisterbeurt met de koptelefoon bijna onontkoombaar wordt. Zammuto
en De Jong hebben namelijk Matthew Herbert-gewijs een bibliotheek
van found sounds aangelegd die ze in de hoekjes van hun
nummers proppen. Zo plaatsten ze speakers in een ladekast, lieten
de percussie lopen wat de kast deed resoneren en vervolgens namen
ze dat geluid opnieuw op. Achter de zweverige vocals gaan dan ook
vaak bevreemdende geluiden schuil, waarvan we de oorsprong met de
beste wil ter wereld niet kunnen achterhalen.
De kracht van ‘Lost and Safe’ zit in de variatie die de plaat
tentoonspreidt. ‘A Little Longing Goes Away’ is een verstild
miniatuurtje van een song met een sterk melancholische ondertoon:
een eenzame gitaar en zachte percussie wordt begeleid door
breekbare gesamplede zangpartijen die opkomen en wegebben als een
zomers briesje. In het daaropvolgende nummer, ‘Be Good To Them
Always’ treden springerige beats en elektronische spielereien dan
weer meer op de voorgrond terwijl zangpartijen worden afgewisseld
met parlando-passages (iets wat we bij Styrofoam en Radiohead ook al hebben
aangetroffen). Binnen de afzonderlijke nummers zelf krijgen we ook
verschillende metamorfosen: a-ritmische composities die aan
Prefuse 73 en Aphex Twin
herinneren worden afgewisseld met harmonieuze gesprekken tussen
cello en banjo. Net als bij Radiohead, De Portables, Fiery Furnaces en Patrick Wolf bewijst de muziek van The
Books dat een gezonde zin voor experiment en kristalheldere
melodieën wel degelijk hand in hand kunnen gaan. Pushing the
boundaries zonder de song uit het oog te verliezen: zo kunnen
we de ideologie van Zammuto en De Jong kort samenvatten. Op
tekstueel vlak valt er echter minder een touw vast te knopen aan de
plaat. Het vakkundig knip- en plakwerk dat de muziek vaak bepaalt,
is ook in de lyrics terug te vinden. Regels die ogenschijnlijk niks
met elkaar te maken hebben volgen elkaar op dadaïstische wijze op:
in ‘Vogt Dig for Kloppervok’ (de titel alleen al) wordt “Your
majesty?/ Kommen sie in/ Keeping your eyes gently closed, close
your eyes tightly” gevolgd door “It will rain, it will
rain.” Tenzij u Marc Reynebeau heet, raden we u aan niet op
zoek te gaan naar mogelijke associaties teneinde een ferme migraine
te voorkomen.
‘Lost and Safe’ is de natte droom voor de referentiefetisjist:
Styrofoam voor folkies, Pinback
voor postmodernen, Death Cab for
Cutie voor avonturiers en zo kunnen we nog wel een tijdje
doorgaan. Scott Herren, de man achter Prefuse 73, heeft zijn
bewondering voor The Books al laten blijken door een ep uit te
brengen met bewerkte versies van hun songs. U kan uw appreciatie al
laten blijken door gewoon de betere platenzaak binnen te stappen en
u ‘Lost and Safe’ aan te schaffen. Doen!
