Driewerf hoera, want Nederlands zanger en eigenaardig natuurverschijnsel Spinvis verlaat andermaal zijn thuisplaneet om nog eens neer te strijken in Het Depot in Leuven. Voorzien van een bont gezelschap van nieuwe gezichten, oude vrienden in andere kleren en een enkeling die u al vergeten was, werd vanavond de kerstborrel waar u nooit meer weg wilde.
Wie zijn recente passage in De Slimste Mens Ter Wereld heeft gezien, weet al dat de excentrieke woordkunstenaar zich het liefst schuilhoudt op een plek hier enkele lichtjaren vandaan: in het verknipte universum waar Erik De Jong nog gewoon Spinvis mag zijn. Ver aan het menselijke oog onttrokken maakt hij er liedjes zoals alleen hij dat kan: rafelige borduurwerkjes waarin schoonheid en tristesse op haast onnavolgbare wijze aan elkaar worden gevlochten. Spinvis vindt poëzie op plaatsen waarop niemand anders dat kan, en dat is niet anders op Be-Bop-A-Lula – zijn jongste plaat – waarmee hij concertzalen over het hele Nederlandse taalgebied liet vollopen. Vanavond staat Het Depot op het programma, en u bent massaal toegestroomd om ’s mans rariteitenkabinet in levende lijve te aanschouwen.
We zijn nog maar net binnen en je voelt al dat er hier iets staat te gebeuren: het podium staat vol met ietwat luguber ogende paspoppen, de volledige band is uitgedost in felrode uniformen, en voor aanvang van het optreden brengt Spinvis een warrig gedicht, getiteld “Wij zijn een menigte”. De neurotische Krautrock van opener “Tingeltangelhersenpan” bevestigt vervolgens ons vermoeden: het gaat hier een rare avond worden. “Ik ben een klusjesman / zit in de tram op een blauwe planeet / het is heet ik bedoel radicaal / laat me raden veertig graden / in de schaduw minimaal”, we snappen er geen snars van. En dat is een goed teken.
Het hierop volgende “Oostende” – een uit de hand gelopen coup de foudre tegen de achtergrond van een verloederde kuststad – is als vanouds bloedmooi in al zijn kleuren grijs, maar ook de nieuwere songs mogen er best wezen: de bijna kinderlijke melancholie in “Portugal” is vintage Spinvis, en met het opzwepende “Lente 22” heeft de zanger eindelijk nog eens een voldragen popsong te pakken. En dan is er nog “Paradijs”, omhuld in een jasje van schuurpapier, dat met zijn stroboscopische zwart-wit visuals nog het meest doet denken aan een epileptische koortsdroom.
Opvallend: Ook buiten de liedjes blijkt Spinvis een begenadigd verhalenverteller. Niet zelden geeft hij een inkijk in welke vreemde gedachtekronkels aan de grond liggen van zijn muziek. Zo leren we dat ook God wel eens verliefd wordt in “De zevende nacht”, en dat je met een hardnekkig liefdesverdriet allerminst moet aankloppen bij “Soms breekt er een hart, soms blaft er een hond”. De frivole huis-tuin-en-keukenromantiek van “Picasso” krijgt geen verdere omkadering, en aan de publieksreactie te zien is dat ook helemaal niet nodig.
Het beste kruit bewaart Spinvis duidelijk voor het einde: tijdens een verbluffend “Aan de oevers van de tijd” – balsem voor al wie de tijd niet langer aan zijn zijde heeft – lijkt de hele wereld even collectief op pauze te drukken. Na afloop is er alleen nog stilte. Of toch tot het onsterfelijke “Bagagedrager” wordt ingezet. Dé Spinvis-oerklassieker is nog steeds die heerlijk eindeloze reis naar nergens, maar brengt u uiteindelijk toch precies waar u zijn moet.
Net na de rust zijn we getuige van het meest bevreemdende moment van de avond: dichter Arjan Witte kaapt het podium en brengt een kort absurdistisch gedicht met de naam “Psych-O-Besitas”, om hierna samen met de band een zo mogelijk nog bizardere cover van The Beatles’ “Tomorrow Never Knows” te spelen. In de échte bisronde volgen tot slot nog een geschift “Smalfilm” – de vrouw van veertig rookt nog steeds, maar bedient zich tegenwoordig van het straffere spul – en een tot de naakte essentie herleide versie van het onverwoestbare “Kom terug”.
Minpunten? Niet gezien. Of het moeten al de nummers zijn die vanavond niét zijn gespeeld: geen “Voor ik vergeet”, geen “Wespen op de appeltaart”, en ook van “Ronnie” ontbrak vanavond elk spoor. Was er uitzonderlijk wel bij: het bezopen “Limonadeglazen wodka”, over een oude jeugdvriend die de eeuwige tweestrijd in zijn hoofd helaas verloren heeft.
Bijna twee uur lang wist Spinvis ons vanavond op zijn geheel eigen manier te begeesteren. Voor de één was hij de troostende schouder waar hij zo naar verlangde, voor de ander de spiegel waarin hij al jaren niet meer durft kijken, maar voor iederéén was hij de beschonken nonkel die met kerst onophoudelijk op de tafels staat te dansen. Spinvis was vanavond vooral gewoon Spinvis. En daar zijn wij wat blij om.
