Artiest zijn is meer dan met de regelmaat van de klok nieuw werk uitbrengen (lees je mee, Drake?). Het is ook mens zijn, met de bijhorende moeilijkheden. Sampha onderging de laatste zes jaar in stilte Het Leven en vertaalde zijn ervaring van de condition humaine tot het mooie Lahai.
Sampha’s debuut zwelgde in het verdriet om zijn overleden moeder. Niemand – behalve zijn piano – kende hem echt. Op Lahai omringt hij zich met vrienden en gelijkgezinden, zoals Sheila Maurice Grey (Kokoroko), Ibeyi of Morgan Simpson van Black Midi. Er is niet alléén maar Sampha Sisay in zijn wereld. Hij moest alleen zichzelf daar nog van overtuigd krijgen, want al jaar en dag is hij lieveling en go-to-guy van al wat schoon en bekend is in de muziekwereld. Zo werkte hij samen met Solange, Kanye en Kendrick Lamar én hij heeft voor zijn debuut al een Mercury Prize af te stoffen. Iedereen houdt van Sampha.
Alleen Sampha zelf leek het moeilijk te hebben met Sampha. Na dat debuut lag de wereld aan zijn voeten, maar trok hij zich helemaal terug naar de achtergrond, huiverig voor de valkuilen van het succes: “Careerism, pothole, like ‘Where’d my love ones go?'”. Zes lange jaren kregen we hem slechts in kleine stukjes te horen als een feature op andermans platen. Waar was hij dan? “I miss you, time, misuse / Time flies, life issues.” Net als het leven en zijn carrière gaan zijn teksten ook nooit rechtlijnig, maar maakt hij associaties op basis van klank en betekenis. Aan ons, luisteraars, om de puzzel te leggen.
Want nu is Sampha dus terug. Het laatste stukje dat nodig was om de puzzel te leggen die Sampha is en om dit album mogelijk te maken, is opvallend genoeg de naam Jonathan Livingston Seagull. Hij komt voor in “Spirit 2.0” en krijgt verderop in het naar hem getitelde nummer zijn eigen gospel met elektronische toetsen. Het boek uit 1970 vertelt aan de hand van een allegorie over een zeemeeuw over het uitstrekken van de vleugels, zelfontplooiing en vrijheid. Jarenlang werd dit werk geridiculiseerd omwille van zijn populariteit bij new-age-godsdienstleraren, maar Sampha weet er een geloofwaardige draai over zijn eigen leven aan te geven. We krijgen hier een op het eerste zicht gerevitaliseerde versie van de man te horen. Vooruitgeschoven single “Only” was een statement, een hulde aan de zelfontplooiing, wars van andermans verwachtingen.
Niet dat hij op Lahai zijn eigen angsten niet meer onder ogen kijkt, er is nog steeds de “warzone behind my eyes”. Maar er is meer, zoals zijn dochter die drie jaar geleden het levenslicht mocht zien. “Lahai” is daarenboven niet alleen de titel van dit album, maar ook de naam van zijn grootvader én Sampha’s eigen tweede naam. Alles is verbonden, de hand wordt uitgestoken, er wordt connectie gelegd met de mensheid. “Let’s switch from cold to warm again”, klinkt het boven zachte drums in “Inclination Compass (Tenderness)”.
Vanzelfsprekend is het nergens. Dit is soul voor de ADHD-generatie, voor de rusteloze zielen. Er is hiphop te horen in “Spirit 2.0”, maar dan een gefragmenteerde versie ervan. Uiteraard wordt er ook nu weer indringend piano gespeeld en diepgaand gecroond, zoals op “Evidence”. Maar hoe zoet de zang ook mag zijn, kalm is het haast nooit – niet op dit album en niet in Sampha’s hoofd. Overal stromen en buitelen achtergrondstemmen door en over elkaar heen, “Suspended” wordt een dreinende koortsdroom. Frenetieke drumtics in “Can’t go Back” worden op tijd afgewisseld met een hese parlando in roestbruine tinten om het beluisterbaar te houden.
Voor wie een vervolg verwachtte op de melancholische electronica van het debuut komt Lahai bij de eerste luisterbeurt misschien over als zenuwachtig Bond zonder Naamgedoe. Het verschil in sfeer vraagt aanpassing, maar bij elke luisterbeurt sleurt Sampha je meer en meer in zijn hoofd en kruipt hij van de weeromstuit in het uwe. Het typische moeilijke tweede album? Misschien, maar vooral: een goed tweede album.
