Deze serie kost, zoals ondertussen alom geweten, 1 miljoen euro per aflevering. Op zich speelt dat geen rol, men kan zelfs gerust stellen dat dit het minimumbudget behoort te zijn voor een zondagavondserie. Maar als de hele marketing dit gegeven langs alle kanten voortdurend blijft aanhalen, net zoals Amazon deed met de Lord of the Rings serie, dan verwacht je toch dat dit bedrag van het scherm afspat, of dat het wordt gebruikt om het allerbeste talent aan te trekken. Helaas gebeurde geen van beide. Arcadia is ongeïnspireerd geschreven, zonder enige visie in beeld gebracht en op een handvol acteurs na lijken de meesten recht van een Studio 100-set te komen. Het geheel oogt en klinkt als een tienerreeks die de toenmalige BRT in de jaren tachtig zou gemaakt hebben, iets als Merlina in de nabije toekomst. Het is echt jammer om vast te stellen, maar het productiehuis achter deze serie had deze beloftevolle premisse voor een toekomstverhaal beter in handen gegeven van mensen met meer talent. Nu werd het een internationale coproductie die op alle vlakken foute herinneringen oproept aan die gênante Europuddingfilms van weleer.
Het basisidee van het verhaal is dan weer zeer interessant en voor sommige delen van de wereld brandend actueel. Arcadia is een maatschappij geleid door een algoritme dat ons straft of beloont naar gelang ons gedrag en leefgewoontes. Maar de makers maken van bij de start een kapitale fout tegen de basisregels van sciencefictionfictie: de dystopie gebruik je doorgaans als achtergrond waartegen een verhaal wordt opgebouwd rond sterke personages, niet als de primaire setting waarop de personages onnatuurlijk worden losgelaten om elkaar voor de voeten lopen. Kijk naar films als Blade Runner, A Clockwork Orange, Children of Men of zelfs naar Wall-E. Je merkt dat daar dat de personages gestuurd worden door interacties met het achterliggende samenlevingsmodel en dat van daaruit een dynamiek ontstaat die de figuren voortstuwt. In Arcadia domineert het staatsmodel en passeren de personages van jardin naar cour zonder dat ook maar iets van bijvoorbeeld een catharsis te merken is. Zelfs de relaties tussen de personages komen geforceerd over, alsof ze allemaal starre poppen zijn zonder dynamiek of fluïditeit en maar een enkele karaktereigenschap vertegenwoordigen. Er zijn dan ook maar een paar personages die ietwat de aandacht weten vast te houden en veel figuren hebben ook totaal geen enkel effect op het verhaal. Een ander terugkerend euvel is dat nevenpersonages nogal vlotjes en zelfs nutteloos sterven. Het overkomt hen enkel maar omdat de plot een nieuwe reactie van een hoofdpersonage vereist, wat toch een probleem in de schrijffase blootlegt. Is het een gevolg van tijdsdruk? Of een gevolg van de complexe coproducties waardoor last minute de dingen geklutst geraakten? De dood van een personage is over het algemeen toch meer gediend met een emotionele pay-off. Ze enkel gebruiken als een level in een videogame zodat ze een volgend narratief puzzelstukje kunnen aanreiken, past niet voor een tv-serie of film met enige allure of ambitie.
Een ander storend Europudding element is het taalgebruik. Met woorden als Het Vizier, De Regulator, Het Schild, De Voogd, De Ontrouwen, De Hoofdrevisor, lijkt Arcadia vooral sterk verankerd in de jaren tachtig en de toenmalige populaire Hollandse jeugdliteratuur van Lemniscaat. De diepgang van de serie gaat niet dieper dan die van bijvoorbeeld Evert Hartman in Vechten voor Overmorgen, maar dat boek was tenminste opgebouwd rond een boeiende vertelling. Door al die Noord-Nederlandse woorden en de combinatie van Nederlandse en Belgische acteurs, belandt de reeks snel in een vis noch vlees Nederlands. Dat soort gekuist beschaafd Nederlands is nog een reden waarom je bij momenten het gevoel krijgt dat je naar een rerun van Merlina of Postbus X kijkt. Vergelijk dit met bijvoorbeeld Undercover, ook een samenwerking tussen een Nederlandse en een Belgische cast en net als Arcadia ook geschreven door enkele scenaristen die hun sporen verdienden in Vermist. In Undercover werkt die wisselwerking wel heel goed. Arcadia daarentegen overstijgt op geen enkel moment de ambitie meer te willen zijn dan een tienerreeks. Dit is dan ook de bewuste keuze van de makers, getuige hun samenwerkingsverband met Nederlandse en Duitse openbare omroepen omdat, aldus een interview in De Morgen, “alle openbare omroepen hebben het lastig om jonge kijkers te bereiken. Een scifi-reeks als Arcadia is echt op maat van die jonge doelgroepen.” Het verklaart veel. Maar niet waarom een miljoen per aflevering in handen wordt gelegd van schrijvers en regisseur zonder ambitie en durf.
De regiestijl van Tim Oliehoek oogt dan weer nog steeds even vlak als ten tijde van diens in de Belgische zalen zwaar geflopte film Vet Hard. Op geen enkel moment, in geen enkel shot spreekt ook maar iets van een visie of urgentie. ‘Overhead shots’ boven een mooie locatie maken een scène niet per se beter. Dat soort shots moet een narratieve functie hebben en gebruik je beter niet uitentreuren om een dure locatie voor de elfendertigste keer te benadrukken. Droneshots kunnen een meerwaarde zijn voor actiescènes, maar als het allemaal gemonteerd wordt in een stijl die een decennium achterop loopt, dan wordt het toch vooral iets overbodig.
Los van het gebrek aan visuele flair of eenheid, is het vooral de vlakheid van elk shot die opvalt. Alles wordt tegen een achtergrond gefilmd, nooit voluit er middenin. Alsof locatie minstens even belangrijk moet zijn als het verhaal of de personages. Dit leidt tot rare momenten zoals Alex die ergens buiten voor een gebouw op een boksbal klopt, of oefenvecht tegen haar partner. Er heerst een sterke disconnectie. Locatie is primair waar je verhaal zich afspeelt, het kan soms ook een personage worden, maar als geforceerd veredelde achtergrond werkt het niet. Op geen enkel moment is er een connectie tussen acteurs en decor. Jammer, want sommige plekken zijn best mooi, al kan je je ook vragen stellen bij wat de makers impliciet stellen: alles wat beton, glas en modernistisch is, lijkt wel per definitie slecht en onpersoonlijk? Dat is toch net iets te veel dat conservatief Vlaams belerend vingertje.
Het is zo jammer dat terwijl er tegenwoordig meer dan genoeg getalenteerde televisiemakers rondlopen in ons land, waarvan een aantal zelfs succesvol in het buitenland actief (denk aan Jakob Verbruggen, Tim Mielants of Michaël Roskam) er toch wordt geopteerd voor een Europudding met de mindere talenten die de deelnemende landen rijk zijn. Voor de camera zijn er nog wel ettelijke acteurs die er iets van proberen te bakken en iemand als Natali Broods blijft zelfs met rammelende dialogen sterk overeind. Maar het gros rijdt zich vast in de middelmatigheid van het product. Arcadia telt acht afleveringen, met tussendoor een valse doorstort en aan het eind een cliffhanger voor een tweede seizoen. Laat ons hopen dat dat ons bespaard blijft.
