Hood films kenden een doorbraak en succes in de jaren negentig van de vorige eeuw. Samen met de brede opkomst van gangsta hiphop steeg de interesse in films die gelijkaardige verhalen vertelden als veel van de mc’s in hun teksten. Geen wonder dus dat een aantal onder hen succesvol de overstap van podium en muziekstudio naar het witte doek wist te maken. Maar rond de millenniumwissel was het genre (zoals voor elk filmgenre geldt) alweer in de coulissen verdwenen, met volgens sommigen een kleine heropflakkering in 2015 dankzij Straight Outta Compton, een gefictionaliseerde vertelling rond de opkomst van het rapcollectief N.W.A..
Hoewel er plannen waren voor een mogelijke opvolger met de focus op de solocarrière van Dr. Dre, Snoop Dogg en/of Tupac kwam die er nooit en zou het wachten worden op Wu-Tang: An American Saga (2019-2023) voor een nieuwe en sterk gefictionaliseerde versie van de begindagen van een befaamde hiphopgroep. Het gat dat opengelaten was, werd deels gevuld door het surreële en bijwijlen hilarische Atlanta (2016-2022) van en met Donald Glover, dat de opkomst van fictieve rapper Alfred ‘Paper Boy’ Miles (een briljante Brian Tyree Henry) verhaalt en hoe zijn neef Earn(est) Marks (Donald Glover) een graantje van zijn succes probeert mee te pikken door de rol van Paper Boys manager op te nemen. De reeks wist op een vaak humoristische, maar ook absurde manier in het bijzonder de VS een spiegel voor te houden, waarbij op een intelligente manier hedendaagse thema’s werden aangekaart zonder ooit pamflettair te klinken (wat hen in bepaalde media op kritiek kwam te staan).
De vergelijkingen tussen Atlanta en The Vince Staples Show liggen voor de hand, voornamelijk omdat beide reeksen vertrekken vanuit (veelal) alledaagse gebeurtenissen om ze daarna in een verstoorde realiteit over te brengen. Bovendien lijken zowel Glover als Staples onder andere door David Lynch geïnspireerd te zijn in de manier waarop ze hun reeks in beeld brengen. Ook Louie (2010-2015) van Louis C.K. wordt af en toe vermeld (volgens Glover een belangrijke invloed op Atlanta), net als Reservation Dogs (2021-2023) of zelfs Curb Your Enthusiam (2000-2024). Wat al die series vooral met elkaar gemeen hebben, is dat ze op hun manier van het klassieke sitcom- of comedypad afstappen en een eigen verhaal vertellen waarbij de grap soms zo lang wordt uitgesteld dat de aflevering al afgelopen is voor de kijker doorheeft dat het al dan niet bevreemdende vertellen ook met een glimlach mag bekeken worden.
Met slechts vijf afleveringen is het moeilijk om een definitief antwoord te geven op de waarde en vooral de toekomst van The Vince Staples Show, al heeft Staples zelf al laten weten open te staan voor een vervolg. In de reeks speelt hij een fictieve versie van zichzelf die net als in het echte leven enige bekendheid als mc geniet, zij het dat hem dit nauwelijks iets oplevert. Zijn “faam” wordt vooral in de eerste aflevering uitgespeeld wanneer hij na zijn arrestatie voor te snel rijden en een openstaande borg wordt herkend door enkele van de politieagenten in het district waar hij opgesloten zit. De aflevering weet aardig de verveling, ergernis en zelfs potentiële dreiging weer te geven die gekoppeld zijn aan opgesloten te zijn met een aantal vreemde figuren en hoe een bescheiden faam vaak meer last oplevert dan voordeel.
Bekendheid speelt ook een rol in de derde aflevering, die volledig draait rond een familiebijeenkomst, en de spanningen en ressentimenten die binnen een familie bestaan. Vinces moeder is zoals uit eerdere afleveringen bleek een lastige tante die door de rest van de familie vooral gevreesd en/of ontweken wordt. Terwijl ze Vinces vriendin meesleurt in haar ruzies, merkt Vince hoe andere familieleden willen meesurfen op zijn succes en zoekt hij raad bij een oom die ooit in eenzelfde positie zat, maar alles verloor. Het is niet de beste aflevering uit het seizoen – iets wat nog duidelijker wordt doordat ze geprangd zit tussen de tweede en vierde, waarbij nummer twee de sterkste en vier de meest bizarre is. In de tweede aflevering staat een bankoverval centraal waarbij Vince en de overvallers elkaar kennen, terwijl een bezoek aan een pretpark wel heel vreemde momenten bevat.
In die aflevering wordt niet alleen het racisme onder Afro-Amerikanen aangekaart (zo wordt Vinces vriendin vanwege haar lichtere huidskleur door de anderen niet als “zwart” gezien – een verwijt dat Vinces moeder ook al maakte), maar is er ook een bizarre zoektocht naar een kippenmaaltijd en wordt Vince achtervolgd door enkele mascottes die een pik op hem hebben. Jammer genoeg blijft deze vierde aflevering te veel hangen in puur absurdisme, waardoor alles coherentie mist. Dat narratief gemis is ook voelbaar in de laatste aflevering, waarin een oud-klasgenoot van Vince nog een rekening met hem te vereffenen heeft zonder dat ooit duidelijk wordt welke dat dan wel mag zijn. En al kan er een kritiek op “zwart-op-zwartgeweld” in gelezen worden, toch weet Staples het idee (net als in de meeste andere afleveringen) te weinig uit te werken.
The Vince Staples Show heeft zijn merites in de manier waarop dit net als andere moderne reeksen de komediemal probeert te breken en een licht absurdisme te omarmen. De laconieke acteerstijl van Staples toont echter zijn beperkingen als acteur, terwijl de ideeën voorlopig nog te weinig uitgewerkt zijn om hele afleveringen te dragen – laat staan dit korte seizoen. Zowel als mc als in interviews en op sociale media heeft Staples al meermaals aangetoond een aandachtige en intelligente observator te zijn met genuanceerde visies. In The Vince Staples Show duiken hier voorlopig nog maar flarden van op, waardoor de belofte nooit echt ingevuld wordt. Een tweede reeks is zeker welkom, op voorwaarde dat Staples de nodige coaching en/of entourage krijgt om zijn ideeën en visie een meer voldragen invulling te geven.
The Vince Staples Show is te bekijken op Netflix.
