Ze is terug, ouder, meer menopauzig, en minder sympathiek dan voorheen. In het addendum dat dit Power & Glory aan de drie reguliere seizoenen van Borgen is, klampt Birgitte Nyborg zich angstvallig vast aan de macht, en dat, zo weet iedereen, is een lelijk gezicht. De afwikkeling is er een met net dat tikje te veel moraal, maar toch was het goed nog eens tien afleveringen lang de Deense politiek te mogen volgen.
Groenland, daar draait het allemaal om. Als er in de Deense kolonie – op zich al een anomalie van jewelste – olie wordt gevonden, is het hek van de dam. De onafhankelijkheidsbeweging roert zich, de Amerikanen zetten arrogant hun voet op het bord, en slinks willen ook Rusland en China meespelen. Nyborg mag het oplossen, want dat is wat een minister van Buitenlandse Zaken nu eenmaal doet.
Ze is er niet jonger op geworden in die tien jaar dat ze uit ons beeld was, en het licht is nu gestolen door de nieuwe vrouwelijke premier. Haar glorietijd is voorbij, en dat laat haar nieuwe baas Signe Kragh haar graag voelen. “#TheFutureIsFemale” tweetend, post ze selfies met wereldleiders, is ze nadrukkelijk van een andere generatie dan die vorige vrouwelijke Eerste Minister. En de pikorde is duidelijk: Nyborgh moet luisteren – iets waar ze alleen knarsetandend goed in is.
“Je merk is twaalf jaar oud”. Het is bijna grappend hoe showrunner Adam Price het – de knipoog naar de eigen gedateerdheid is bedoeld – uit de mond laat rollen van Nyborgs halftijdse imagoconsulent Michael Laugesen. Daar zit ze dan: gescheiden, de kinderen het nest uit. De eenzaamheid druipt net iets te nadrukkelijk uit de shots in die eerste afleveringen: Brigitte Nyborg alleen in een lift, in de zetel, met haar bloemenabonnement en haar supersushi. “‘Als ik geen negentien uur per dag werk, wie ben ik dan nog?”
Er zijn natuurlijk de opvliegers, waar zoveel aandacht naartoe gaat dat het bijna een verhaal apart vormt. En dan moet ze ook nog eens leren met sociale media om te gaan. Haar verbouwereerdheid als gesuggereerd wordt dat ze haar nieuwe volgers gekocht heeft, is kostelijk: “kun je dat dan?” En ook mooi zijn de subtiele dingetjes die in de afgelopen tien jaar de wereld op microniveau hebben veranderd, zoals twee mensen die snel-snel hun look opfrissen voor ze een videocall beantwoorden – schijn voor alles.
En zo verraadt Nyborg haar idealen. Ze is zelfgenoegzaam geworden, walst over partijgenoten heen, maar ziet ook de voetangels en schietgeweren niet meer liggen, ze heeft te veel overleefd. Onder lichte Amerikaanse druk vindt ze die Groenlandse olie dan toch een goed idee, tegen alle verkiezingsbeloftes in, en dat oogt niet mooi. Een Machiavellistisch spel, waarbij zelfs mentor Bent Sejrø zich ontgoocheld van haar afkeert, ontspint zich. In een parallel verhaal vinden we ondertussen journaliste Katrine Fonsmark terug, nu Chef Nieuwsdienst, en hopeloos out of touch met de nieuwe wokegeneratie die de dienst op de vloer uitmaakt. De confrontatie is ontregelend, want twitter is zo’n nieuw dingetje dat de boel sinds die vorige drie seizoenen een pak moeilijker maakt.
Borgen: Power & Glory – noem het vooral geen vierde seizoen – is net zo tijdsgeestvattend als de oorspronkelijke reeks. Price legt de vinger van in de eerste minuten feilloos op de geopolitieke wonden van deze tijd, hoe hard Nyborg met haar idealisme een ‘fremdkörper’ is in deze cynische tijden valt al even hard op. De tragiek zit hem net in hoe ze toegeeft aan die veranderende zeitgeist. Het is pas wanneer ze in haar vasthoudendheid zelfs bereid blijkt om ook haar geëngageerde zoon live op televisie onder de bus te gooien dat het besef komt: dit gaat te ver.
Borgen blijft verder zo Borgen als maar kan: vormelijk opnieuw even gestileerd maar ook compromisloos in zijn nooit onderschatten van de kijker. Een stuk over de Groenlandse schrijver Knud Rasmussen wordt verteld zonder dat de schrijvers ook maar een beetje nood aan duiding voelen, je zoekt het later zelf maar uit op Google, en dan leer je zo veel. Het is echter vooral de intelligentie en het menselijk begrip waarmee Price naar de ongelijke verhouding tussen Denemarken en Groenland kijkt, die indruk wekt. Natuurlijk is het een hevig moreel dilemma hoe je met zo’n natuurbedreigende ingreep omgaat, maar je snapt hun kant ook. Decennialang werd Groenland achtergesteld, nu ziet het de rijkdom aan de horizon, en dan gaan de kolonisatoren een beetje afremmen, je zou voor minder op je achterste poten gaan staan.
De ontknoping ontgoochelt niettemin wat. Price moet teruggrijpen naar een beproefde plotwending om zijn verhaal rond te krijgen, maar in tegenstelling tot die eerste keer voelt het hier ongeloofwaardig: wie zo diep in de shit gedoken is, kan dat niet zomaar van zich afschudden. Het is een kleine smet op acht uur toptelevisie die je tot dan weer maar eens geboeid aan de Deense politiek heeft gekluisterd.
