Antebellum

Van alle genres die het medium film in de twintigste eeuw heeft voortgebracht, is horror veruit het meest onderschatte. Dit heeft grofweg twee redenen. Enerzijds vraagt het genre  om een complete overgave aan de ‘suspension of disbelief’. De kijker moet bereid zijn om heel wat ongeloofwaardigheden te slikken als hij of zij van de film wil genieten. Anderzijds zijn veel horrorfilms verborgen komedies die opvallen door hun povere special effects, bedenkelijk acteerwerk en goedkope schokeffecten. Niettemin is het genre van bij het begin ook een vruchtbare voedingsbodem voor innovatieve filmmakers geweest die ‘horror’ vrij interpreteerden om er maatschappijkritische boodschappen in te verspreiden.

Zo gaf George A. Romero kritiek op de excessen van de consumptiemaatschappij in zijn zombiefilm Dawn of the Dead uit 1978. Cineaste Jennifer Kent zoomde dan weer in op onze angsten als gevolg van een traumatische ervaring in The Babadook uit 2014. Regisseurs Gerard Busch en Christopher Renz willen dan weer een politiek statement maken van hun film Antebellum, maar eindigen jammer genoeg met een generische horrorfilm waarvan de formule stilaan uitgemolken raakt.

Voor de goede orde is het wellicht belangrijk om even kort uit te leggen wat het concept Antebellum precies behelst. Het Antebellum is een periode in de Amerikaanse geschiedenis van circa 1783 tot 1861. Dit tijdsgewricht kenmerkt zich door een economische groei in het zuiden van de Verenigde Staten, grotendeels tot stand gebracht door slavenarbeid. Het is ook de tijd van groeiende polarisatie tussen voor- en tegenstanders van de slavernij die uiteindelijk zal uitmonden in de Amerikaanse Burgeroorlog van 1861-1865. In de film maken we  kennis met Eden, een jonge slavin die probeert de moed erin te houden tijdens haar uitputtende werk als katoenplukster op een plantage. Tijdens het eerste halfuur van de film krijgen we dan ook uitgebreid het fysieke en verbale geweld tegenover de slaven te zien. Als Eden op een morgen wakker wordt, is ze plots op miraculeuze wijze getransformeerd in Veronica Henley, een succesvolle zwarte activiste in 2020 met een topcarrière en een leuk gezin. Haar speeches over ‘black empowerment’ worden overal op applaus onthaald.

Wie echter denkt dat de film op een Lost Highway – achtige wijze het succes van en de appreciatie voor de  moderne, geëduceerde Afro- Amerikaan in verband brengt met de angsten en de frustraties van het verleden, is er helaas aan voor de moeite. Vanaf dit punt gaat het met de film lijnrecht naar beneden. De makers lijken niet te begrijpen dat er meer nodig is dan een personage dat vlotjes de woorden van bekende, zwarte activisten citeert om je film enige serieux te geven. Het feit dat Henley preekt voor eigen kerk, helpt ook niet. Waar is het conflict als iedereen elkaar gelijk geeft? Hierna transformeert de film bijna in een romantische komedie als Henley met twee vriendinnen op restaurant gaat. Het initiële drama is grotendeels voorbij en we worden geconfronteerd met een halfuur slappe kost waarin alles clichés van de ‘chick flick’ op een hoopje worden gegooid. Gabourey Sidibe excelleert als de luidruchtige, geile en dikke vriendin die op een uiterst pedante manier de show naar zich toetrekt. Als klap op de vuurpijl hebben de twee ook nog een blanke vriendin op sleeptouw genomen, want de moderne, succesvolle Afro- Amerikaan is uiteraard geen racist.

In de finale van de film keren we terug naar het verleden en gaat het er terug ernstiger aan toe, maar dan is het kalf helaas al verdronken. Antebellum is een film die worstelt met een knoert van een identiteitscrisis. Wat wil de prent nu eigenlijk precies vertellen? Dat het verleden nog niet dood is ? Dat het zelfs nog niet verleden is zoals het Faulkner citaat aan het begin van de rolprent suggereert ? Het is inderdaad frustrerend om te zien dat de zwarte medemens vandaag weliswaar geen zweepslagen meer krijgt, maar nog altijd kogels in de rug. Is er dan niets veranderd in vergelijking met vijftig of zelfs honderdvijftig jaar geleden?  Urgente vragen die terechte woede oproepen, maar die nergens gekanaliseerd worden tot iets constructief. Antebellum wil deels een politiek statement zijn, deels een Jordan Peele-kloon – inclusief ingenieuze plottwist – waardoor de film als geheel geen eigen smoel heeft.