Dat een mens al eens van gedacht mag veranderen, dat is de teneur bij het ontstaan van _UP_, het derde deel van de Jupiter-trilogie. Klinken deel één en twee eerder bombastisch en als een grote-gevoelens-show, dan werd voor het laatste deel wat meer ingetogen en rustiger gemusiceerd. Al viel het woord “sober” niet direct in goede aarde.
Johannes Sigmond: “Ik weet helemaal niet of ik het met je eens ben, wat bedoel je met soberder?”
enola: Soberder qua instrumentatie.
Sigmond: “Ja, op bepaalde vlakken wel. Ik denk dat deel één meer vanuit de heupen geschreven is, de drums zijn meer de baas. Deel twee is minder lichtvoetig en leunt meer op analoge synths. Voor het derde deel heb ik iets meer tijd genomen, en de stem en de melodie de ruimte gegeven. De saxofoon is grotendeels weggelaten ook, en we hebben strijkers toegevoegd. Voor mij is het dus niet echt soberder, dan wel meer afgewogen en minder extreem. Het klinkt misschien niet erg spannend, maar daardoor is alles meer in balans. Naar mijn gevoel is dit het beste deel van de trilogie.”
enola: Dat vind ik dan wel frappant.
Sigmond: “Ik had op voorhand niet op papier gezet wat het moest worden en dan doodleuk het parcours afgewandeld. Nee, ik heb geprobeerd vanuit het hier en nu te werken: je bedenkt het, neemt het op en brengt het uit. Alleen vond ik bij _UP_ dat de sound belangrijk was. Ik voelde dat die liedjes langer met me mee zouden gaan. Ik wou ze laten opgroeien, wat ik met de liedjes op deel één en twee niet gedaan heb. Ik begon met _UP_ toen ik met Jupiter II aan het toeren was, maar ik nam wel de tijd om me even terug te trekken. Zo ben ik weer naar Barcelona getrokken en heb onderweg heel wat geschreven in de Nightliner bus en op vliegvelden. Later hebben we dan één en ander in het theater uitgeprobeerd.”
enola: Ben je er al achter waarom je die extra tijd nodig had?
Sigmond: “Laat ik het zo zeggen: voor deel één en twee was het werkproces zo versneld dat alles in een soort snelkookpan terechtkwam. Daarna wist ik hoe het in zijn werk ging en was ik ook een beetje klaar met dat idee. Nu heb ik de randen opgezocht van wat ik zoek, ik weet nu wat ik echt wil maken. Wat dat betreft, en dat bedoel ik niet oneerbiedig, zijn deel één en twee studies gebleken voor _UP_, want zonder _UP_ was de trilogie letterlijk en figuurlijk niet rond. Het is nog te vroeg om al terug te kijken, maar de mensen reageren heel goed op de singles.“
“Nu, ik had deze trilogie nodig: na Promises Of No Man’s Land was ik op zoek naar een ander kleurenpalet om me uit te drukken. Gevoelsmatig ben ik helemaal opnieuw begonnen, en daar zijn Jupiter I en Jupiter II absoluut voorbeelden van. Ik denk dat _UP_ echt kan gezien worden als een op zichzelf staand album. Mensen die de vorige albums gemist hebben, kunnen _UP_ als volwaardig album beluisteren en ervaren. En als je wat meer verdieping wilt, dan zijn daar deel één en twee.”
enola: Op _UP_ staan twee versies van “Ghosts”, en op vorige albums staan ook al eens twee versies van hetzelfde lied. Kan je niet kiezen?
Sigmond: “Klopt. Als je teruggaat in de tijd, vind je er nog meer: op “Seadrift Soundmachine” staan twee versies van “Midnight Room” en op “Heavy Flowers” vind je twee versies van “Elephants”. Het is bijna een traditie geworden, en inderdaad, ik wil niet kiezen. Keuzes worden zo vaak afgedwongen door de maatschappij, de cultuur of de wereld om je heen. Dat hoeft helemaal niet: waarom zou je niet twee versies presenteren, elk voor een ander moment geschikt?”
“In het geval van “Ghosts” heb ik heel lang gedacht dat de “Ghosts_pm”-versie de kern van het lied was. Zo had ik mijn album geschreven: gewoon een stem en een piano. Alle liedjes op _UP_ zijn zo ontstaan en langzaam aangekleed tot wat ze nu zijn.”
“Ik vind demo’s of studies van kunstwerken dikwijls even interessant als het uiteindelijke resultaat, omdat het nog niet af is. “Ghosts_pm” is het liedje en “Ghosts” is een arrangement om het liedje heen gebouwd, dat aangeeft welke kant je ermee op kan gaan.”
enola: _UP_ kwam op 6 april uit, exact tien jaar na je debuutplaat.
Sigmond: “Het gaat ongelooflijk snel, al tien jaar sinds mijn debuutplaat. Het uitbrengen van _UP_ was niet zo gepland, maar het komt natuurlijk mooi uit.”
enola: Wat is de belangrijkste muzikale les die je in die tien jaar geleerd hebt?
Sigmond: “Blijf dicht bij jezelf als artiest en koester je eigen taal en gevoel. Blijf trouw aan je eigen visie: of dat nu een populaire visie is of niet, of dat nu radiogevoelige liedjes oplevert of niet. Daardoor kan je steeds beter worden. Ik kan heel erg leunen op mijn stem. Als ik een bepaald gevoel wil overbrengen, kan ik dat vrij gemakkelijk zonder dat de compositie an sich al heel goed is. Ik heb wel geleerd om betere liedjes te schrijven die steeds overeind blijven, ook als ze door iemand anders gezongen worden. En het voelt aan alsof ik nog maar net begonnen ben! Ik heb ooit eens gezegd: “Het zou te gek zijn om telkens weer met een debuutplaat te komen”. En in die zin voelt _UP_ weer als mijn zoveelste debuutplaat.”
enola: Tien jaar geleden was je eerder een singer-songwriter, daarna heb je een hele band en sound opgebouwd. Zou je ooit teruggaan naar dat sobere van in het begin?
Sigmond: “Ik hou van grote finales, zowel in het leven als in de sport als in de kunst. Dat is nog steeds zo, maar ik heb geleerd om beter te doseren. Alles is nu wat minder zwaar en bombastisch, in tegenstelling tot de productie van Promises of No Man’s Land. In die zin voelt _UP_ meer aan als het vervolg van die plaat. Dat klinkt misschien vreemd, maar zo ervaar ik dat wel.”
enola: Wat doen tien jaar in de spotlights met een mens?
Sigmond: “Ik moest daar in het begin toch flink aan wennen, ook aan het feit dat ik ineens een publiek figuur was. Iemand zei me ooit dat het een prettig ongemak was en dat vat het goed samen: soms slaat de wijzer iets meer door naar ongemak en soms is het ook prettig. Ik heb niet het gevoel dat ik eronder lijd, maar je moet eerlijk zijn voor jezelf: het leven draait niet altijd om jou. Gelukkig heb ik veel lieve mensen in mijn leven die minstens even belangrijk, zo niet belangrijker dan die spotlights.”
enola: Voel jij sterk de behoefte om je privéleven af te schermen?
Sigmond: “Ik hou mijn privéleven redelijk afgeschermd, hoewel ik dat ook niet meer zo krampachtig doe als in het begin. Als iemand me iets vraagt, moet ik daar op een normale manier antwoord op kunnen geven, maar ik laat natuurlijk ook niet altijd het achterste van mijn tong zien. Laat mijn kunst spreken, de liedjes en de shows: dat is mijn manier van communiceren met de buitenwereld.”
enola: Waarom die “_” voor of na de titels van dit album?
Sigmond: “Ik wou dit album absoluut geen Jupiter III noemen, daarvoor vond ik alles te veel op zichzelf staan. Het begint al met de albumtitel _UP_, wat een deel is van het woord “j_UP_iter”. We hebben die redenering doorgetrokken. Weet je, als je als band over liedjes spreekt, dan krijgen die snel een woord als titel, in plaats van meerdere. Zo heet “Promises Of No Man’s Land” bij ons “Promises”, “Streets Of Babylon” heet “Streets”. Dat is de manier waarop muzikanten onderling communiceren en het leek ons leuk om de songtitels zo af te korten, want zo gaan we ze later toch ook gebruiken. Trouwens, die “_” staat daar niet voor niks, heel vaak betekent het dat er voor of na de huidige titel nog een ander woord hoort. Verder zit er geen hoge wiskunde achter of zo, ik vind het gewoon beeldend goed werken in combinatie met de titel _UP_.”
enola: De trilogie heet Jupiter en op dit album staat een song met als titel “Juno”. Wat heb je met het heelal?
Sigmond: “Het heelal is natuurlijk enorm fascinerend en als ik er iets over tegenkom, wil ik het allemaal gelezen hebben. Op de dag dat Jupiter I uitkwam, is ook de ruimtesonde Juno op Jupiter geland. Ik verwijs er graag naar, er zijn ook mooie metaforen uit het heelal te halen.”
enola: Je teksten zijn wel verhalend, maar niet strikt in een verhaallijn van a naar z.
Sigmond: “Mijn liedjes zijn bijna nooit verhalen met een kop en een staart en een duidelijk middenstuk, het is allemaal nogal fragmentarisch. Het zijn eerder collages van gevoelens, feiten en verhaallijnen, maar wel met een verhalend element. Zoals bijvoorbeeld “Juno”, dat is heel duidelijk een vertelling, maar daar zit een verhaal achter, en dat krijg je dan te horen in plaats van het verhaal zelf. Dat vind ik interessanter dan feitelijk de vertelling te doen. Zo blijft het organisch: voor jou kan het iets anders betekenen dan voor mij. En het kan voor mij over een jaar ook iets anders betekenen dan nu. Soms merk ik dat mensen echt niet snappen waarover het gaat, en dan wil ik wel nog eens wat context scheppen, maar eigenlijk vind ik dat jammer. Ik laat liever de muziek en de teksten samen spreken, want ze mogen absoluut niet los gezien worden.”
