Met Past Lives Martyred Saints baarde EMA in 2011 een intens en hyperpersoonlijk solodebuut vol krakende noisefolk. Wat opvolger The Future’s Void (2014) aan variatie en relatieve luchtigheid won, verloor die deels aan rauwheid waardoor alles emotioneel net iets minder binnenkwam. Anno 2017 verkeert Erika Michelle Anderson in haar beste vorm tot nu toe en laat ze het fraaiste uit voorgaande werelden samenvloeien.
Jezelf een outcast voelen, dat is iets voor het leven. Niet zo stille getuigen daarvan zijn oudere nummers als het verschroeiende “California” (over mislukking) of het meer ingetogen “3Jane”, waarin Anderson de leegte van onze cyberwereld lamenteert. Dit doet het vermoeden rijzen dat ook “the outer ring” niet gelijk staat aan een verblijf in Disneyland. Het betreft het schimmige niemandsland tussen stad en platteland, waar desillusie en machteloosheid de plak zwaaien en vooral misfits en ongewenste snuiters in het rond scharrelen. Aan EMA, zelf afkomstig uit South Dakota, de ondankbare taak om empathie te creëren voor de angsten van de aan lager wal geraakte klassen in Midden-Amerika en duidelijk te maken dat die niet zonder gevoel of rede in het leven staan. “Aryan Nation” (moedige titel) schetst een grauw beeld van armoede en drugs, maar de prijs voor het scherpst snijdende mantra op deze plaat gaat naar het met een interessante spanningsboog gezegende “I Wanna Destroy”: “We got no meaning/We’re arbitrary/We’re temporary/We are the kids from the void.” Extra punten voor het feit dat ze als vrouw ongegeneerd en quasi terloops promiscue en gewelddadig gedrag claimt dat doorgaans enkel is weggelegd voor rebellerende jongens.
Relevant mag Exile In The Outer Ring dan al zijn, maar zijn de songs ook goed? Engagement, persoonlijkheid en een aanzet tot zelfanalyse zijn heel aardig, maar het zijn de atmosfeer en de sound die je iets moet laten voelen. Gelukkig stellen die niet teleur. De textuur van de nummers zit nog steeds ferm geworteld in de industriële sfeer. Anderson speelt met synthesizers, static, noise en steekt zware fuzz op gitaren alsof ze die gratis uitdeelden. Bij het claustrofobische “Breathalyzer”, de meest zuurstofloze zes minuten van het album, voel je de muren letterlijk op je afkomen als in een slechte trip. De vibe die ze voor ogen had voor “Fire Water Air LSD” was “een beetje marginaal, een beetje sexy en een tikje dreigend”. Missie geslaagd: de duistere soundscape klinkt als een vervormde versie van een jonge PJ Harvey, en dat bedoelen we wel degelijk als compliment. Nog meer gebalde vuisten en rollende spierballen op “33 Nihilistic And Female”, een opgestoken middenvinger naar de dubbele standaarden in de muziekindustrie, waar het blijkbaar een ongemakkelijke waarheid is een vrouw van boven de dertig te zijn.
Het meeste indruk maakt EMA echter op de momenten waar ze haar tedere kant toont. Binnenglijden doe je op de hypnotiserende ruisintro van het dromerige “7 Years”, maar de eerste krop in de keel arriveert met “Blood And Chalk” en het zacht voorbij tikkende “Down And Out”. Hoe melancholisch en simpelweg mooi kan een minimalistisch gitaarnummer over een gevoel van waardeloosheid zijn? Door de toon gaat er iets triest en vreemd verleidelijks uit van een zin als “Everyone thinks you’re worthless when you’re down and out”, vooral als die gepreveld wordt door een broos stemgeluid dat zweemt naar Kim Gordon. Een ander hoogtepunt is “Always Bleeds”, in wezen een melodieus folknummer waarin een uitstekende gitaarrif en harmonieus verstrengelde elektronische lagen het kloppende hart vormen.
Wat vooral opvalt, is hoe verfijnd en relatief ‘poppy’ het album aandoet. EMA experimenteert nog steeds lustig met gerommel, milde drones en andere noise, maar klinkt tegelijkertijd ook opgeruimder en bijwijlen traditioneel. Denk echter niet dat het beest getemd is, er is nog steeds een stevige hoek af. De aantrekkingskracht ligt hem net in het gependel tussen hard en zacht, schemer en licht. Exile In The Outer Ring is een perfect uitgebalanceerde plaat die net genoeg schuurt om interessant te blijven, maar niet zodanig veel dat je er ongemakkelijk van wordt. De grimmige thematiek heeft dan wel het potentieel om je ziel leeg te zuigen, maar deprimerend wordt het nooit dankzij de eenvoudig mooie melodieën en rake teksten die je door de tijdsgeest loodsen. Je hoeft niet eens “33, nihilistic and female” te zijn om voor de bijl te gaan. Maar het kan alleszins geen kwaad.
EMA staat op 24 september in de Botanique.
