In 1996 bracht Gillian Welch de moderne rootsklassieker Revival uit. Vandaag duikt ze in de archieven zodat iedereen een blik achter de schermen van dat debuutalbum kan werpen.
Het uitbrengen van allerhande archiefmateriaal is voor de meeste artiesten tegenwoordig economische noodzaak geworden. In deze tijden van downloads en streaming zit de verkoop van fysieke releases in het slop. Om degenen die al dan niet uit nostalgische redenen nog platen kopen te verleiden, wordt er dan ook gretig in het verleden gedoken. Niet eerder uitgebracht studiomateriaal of een handvol snel bij elkaar gezochte live-versies van nummers koppelt men dan aan ouder werk om een dertigste, veertigste of desnoods — ja, The Velvet Underground, we kijken naar jullie — vijfenveertigste verjaardag te vieren. Nummers die doodleuk op dezelfde cd achter het reguliere album worden geplakt, waardoor de eigenheid van het album als kunstwerk aangetast wordt. Nee, geef ons dan maar artiesten die het archiefmateriaal als een apart onderdeel van hun oeuvre beschouwen en hun reguliere discografie onaangeroerd laten. Het bekendste voorbeeld is Bob Dylan, wiens Bootleg Series ondertussen uitgegroeid is tot een soort parallel oeuvre. Of Tom Waits die op Orphans zorgde voor een melange van ouder werk en een handvol nieuwe songs. Nog een andere manier van werken is zoals Bruce Springsteen per album een allesomvattend historisch beeld te schetsen. Het is deze laatste werkwijze die Gillian Welch, ongekroonde koningin van de Americana, nu lijkt te volgen.
Revival, het album waarmee Welch in 1996 debuteerde, was het soort debuutalbum dat een artieste liet horen die vanaf haar eerste album haar eigen geluid had. Haar vier andere albums — met vijf albums op twintig jaar tijd is ze het soort muzikant dat graag haar tijd neemt — borduurden voort op het sjabloon dat uitgezet werd door die eersteling. Overigens dient er aangestipt te worden dat alle albums die onder haar naam verschenen zijn eigenlijk samenwerkingen zijn met haar echtgenoot en muzikale partner-in-crime Dave Rawlings. Het omgekeerde geldt trouwens ook voor de twee albums die Rawlings onder eigen naam uitbracht. De vijf albums van Welch zorgen voor een discografie die behoort tot het allerbeste wat de afgelopen decennia in de rootsmuziek is uitgebracht.
Om de twintigste verjaardag van die eerste plaat te vieren werd in de archieven gedoken en werden twintig nummers op Boots No. 1 — de titel verraadt al dat er nog delen op de planning staan — gepleurd. Dat gaat van alternatieve versies en mixen tot demo’s en een reeks niet eerder uitgebrachte outtakes. Nu moet het gezegd worden dat de alternatieve versies of demo’s geen radicaal andere songs zijn, maar eerder beperkte variaties op het eerder uitgebracht materiaal. Zo krijgen we een demo te horen van “Orphan Girl” — de song waarop Emmylou Harris zich baseerde voor de versie die zij op Wrecking Ball zette — die wat breekbaarder is.
Het zijn dan ook de niet eerder uitgebrachte nummers — acht in totaal — die deze release haar bestaansreden geven. Of althans niet eerder uitgebracht door Gillian Welch, want sommige nummers vonden al een thuis bij andere artiesten. Een hoogtepunt is de sprankelende bluegrass van “Wichita”, een nummer dat reeds de weg naar hun optredens gevonden heeft. Maar ook de goedgeluimde rockabilly van “455 Rocket” of het wat somberdere “I Don’t Wanna Go Downtown” zijn nummers die niet hadden misstaan op Revival. Op “Riverboat Song” — een van de eerste nummers die voor Revival opgenomen werden — krijgen we een mooi samenspel tussen de akoestische gitaren van Welch en Rawlings. Het is een nummer dat de sterktes van het duo ten volle uitspeelt. Hoewel het een nieuw lied is, klinkt het als een eeuwenoude traditional. Hetzelfde geldt voor “Georgia Road” dat de essentie van de Appalachen uit elke porie ademt. Een buitenbeentje in deze lijst is “Red Clay Halo” dat Welch later op haar derde album deponeerde, maar oorspronkelijk geschreven werd voor het debuut. Twee covers vallen er ook nog te rapen. Robert Earl Keen’s “Go On Downtown” krijgt een slepende, breekbare versie. “Old Time Religion” is een kapotgecoverde traditional, maar Welch en Rawlings laten het swingen als brachten ze het tijdens een swingende gospelmis.
Boots No. 1 is geen album voor de doorsnee Welch- of Americana-fan, daarvoor was een strengere selectie beter geweest. Maar voor wie graag een beter inzicht krijgt in de manier waarop een van de boeiendste muzikanten uit de rootsscene tot haar ondertussen klassieke debuutalbum kwam is het een uiterst boeiende blik achter de schermen.
