God. Liefde. Moord. Dat zijn de thema’s waarmee Johnny Cash meestal uitpakte. Veel minder bekend is zijn protestalbum over de Native Americans. En dat album viert nu zijn vijftigste verjaardag met een tribute album, Look Again To The Wind.
Bitter Tears. Ballads Of The American Indian , een album over de achterstelling en moeilijke sociale situaties van de oorspronkelijke bewoners van de VS, is vijftig jaar na de release nog altijd brandend actueel, getuige de nog steeds wijdverspreide armoede en zware alcoholproblematiek onder Amerika’s oorspronkelijke bewoners. Om de verjaardag van Bitter Tears te vieren werd er voor de verandering niet besloten om een overbodige geremasterde en van een paar overschotjes voorziene zogezegd “nieuwe” versie uit te brengen. Aan producer Joe Henry werd gevraagd om artiesten op te trommelen om hun eigen versie van de songs te brengen. Henry, als producer een kwaliteitsgarantie, besloot eerst te kijken naar de songs en dan de artiest te zoeken die hij het meest geschikt vond om de desbetreffende song te coveren. Als begeleidingsband opteerde Henry trouwens voor oudgedienden van zijn eigen albums.
Johnny Cash zelf was een grootmeester in het interpreteren van andermans werk, getuige onder andere de American Recordings reeks, en de artiesten op dit album lijken dat te beseffen. Ze brengen geen fundamentele wijzigingen aan in de songs, maar leggen eerder accentverschillen. Een album dat overigens meer weg heeft van een folkalbum, dan van de countrysound waarmee Johnny Cash bekend werd. Het feit dat het merendeel van de songs door de vroeg gestorven singer-songwriter Peter La Farge, een van de folkies uit de Greenwich Village scene uit de vroegere jaren ’60, geschreven werden is daar niet vreemd aan.
De meest afwijkende versie is opener “As Long As The Grass Shall Grow” waar Gillian Welch en Dave Rawlings de spoken word passages vervangen door gezongen tekst. Emmylou Harris brengt, met haar typisch gebroken stemgeluid, een ingeleefde versie van “Apache Tears”, over een soort steen die volgens de legende ontstaan zijn uit de tranen van de vrouwen van de Apaches. “Custer” blijkt een song te zijn die Steve Earle op het lijf geschreven was, en waar hij in zijn typische stijl de gal kan spuwen over generaal Custer als is het met een tekst die niet uitblinkt in subtiliteit (“To some he was a hero but to me his score was zero”).
Ook het echtpaar Blake (generatiegenoten van Cash) is van de partij. Zij brengen elk een song. Norman Blake geeft “Drums” een lichte bluegrass-toets mee, zijn wederhelft Nancy brengt een getrouwe spoken word cover van “The Talking Leaves”. De jongere garde wordt vertegenwoordigt door The Milk Carton Kids – die “White Girl”, een gedoemd liefdesverhaal tussen een blank meisje en een Indiaanse jongen, onder handen nemen – en Rhiannon Giddens van Alabama Shakes, met een soulvolle versie van “The Vanishing Race”.
Voor de bekendste song “The Ballad Of Ira Hayes” brengt Kris Kristofferson, een persoonlijke kennis van Cash, een pakkend eerbetoon aan Ira Hayes. Hayes was een gedecoreerde marinier uit de tweede wereldoorlog, die een paar jaar later in armoede en aan alcoholmisbruik zou sterven in een indianenreservaat. Evenveel inleving als Cash kan hij er niet inleggen, maar er is wel een rijkere muzikale omlijsting.
Het originele album is met zijn dertig minuten wat aan de korte kant, moeten de initiatiefnemers gedacht hebben. Dus krijgen we er hier nog drie extra songs bovenop. Twee songs worden hernomen door Gillian Welch en Dave Rawlings, al voegen ze helemaal niets toe aan de eerdere versies. Een weinig opzienbarende akoestische versie van “Apache Tears” en een gekortwiekte versie van “As Long As The Grass Shall Grow” voelen echt wel als vulsel aan. Beter geslaagd is “Look Again To The Wind”, een song van Peter La Farge die niet op het originele album staat, dat hier gebracht wordt door Bill Miller, die overigens zelf van indiaanse afkomst is.
Het niveau van het origineel wordt op Look Again To The Wind nooit gehaald, maar er wordt hier een zeer mooi eerbetoon gebracht aan een album dat in de vergetelheid gesukkeld is. Als dit kan helpen om Bitter Tears weer zijn rechtmatige plaats in de hogere regionen van het Cash-pantheon te geven, dan is de missie van Joe Henry en co geslaagd.
