Aan alle mooie liedjes komt een einde, ook aan dat van Steven Soderbergh. De Amerikaanse veelfilmer calls it quits. Met Side Effects levert hij naar eigen zeggen zijn laatste bioscoopfilm af als regisseur. Binnenkort is hij nog te zien op de Amerikaanse zender HBO met de Liberace-biopic Behind The Candelabra, maar dan is het echt gedaan. Een pensioen dat wij met een stevige korrel zout nemen, want stilzitten gaat de grootste kameleon van het moderne Hollywood allesbehalve. Zo gaat hij zich toeleggen op schilderen, het schrijven van boeken, het produceren van theaterstukken en is hij ook verbonden aan een televisieadaptie van John Barths The Sod-Weed Factor. Dat hij nooit meer de drang zal voelen om ons nog eens te verwennen met een filmpje kunnen we ons haast niet indenken. Maar als het wel zo is, dan laat hij ons wel achter met een geslaagde vaarwel. Side Effects is alles waar we op hopen bij een Steven Soderbergh-film: een koelbloedig geregisseerde thriller die jongleert met verschillende genres en je constant op het verkeerde been zet.
Normaal gezien moest Blake Lively de hoofdrol spelen, maar het is uiteindelijk Rooney Mara geworden. Mara kruipt in de huid van Emily Taylor, een jonge en mooie vrouw die haar man (Channing Tatum) opnieuw thuis verwelkomt na een verblijf in de gevangenis. Een normale vrouw zou haar geluk niet op kunnen, maar niet Emily. Ze heeft al eerder last gehad van depressies, wat nu weer de kop lijkt op te steken. Nadat ze in een impuls met haar auto tegen een betonnen muur rijdt, belandt ze onder de hoede van de psychiater Jonathan Banks (Jude Law). Na het voorschrijven van allerlei medicatie lijkt Emily maar weinig vooruitgang te boeken en besluit Banks een nieuw soort pillen te gebruiken. Deze leveren in eerste instantie het gevraagde resultaat, totdat Emily vreemd gedrag begint te vertonen. Wanneer het helemaal uit de hand loopt, komt Banks zijn positie als psychiater in het gedrang.
Soderberghs laatste is een film met verschillende identiteiten. Waar hij doorheen zijn carrière als regisseur al bekend stond omdat hij regelmatig van het ene genre naar het andere huppelde, past hij die evenwichtsoefening nu toe in één film. In eerste instantie krijg je de indruk dat Soderbergh weer opteert voor een kille en beredeneerde thriller, iets wat de man kan als geen ander. Het best kan je Side Effects in sfeer naast Contagion leggen. Net als in die film slaagt de regisseur erin om een thriller te construeren die een zeer klinisch realisme uitstraalt, gegrond in de paranoia en overheersende angstigheid van de westerse maatschappij. Het eerste uur lijkt het of de hedendaagse farmaceutische industrie en psychologische hulpverlening door de mangel wordt gehaald. Rooney Mara fungeert als een broos poppetje dat wordt volgestouwd met allerlei pillen, maar weinig vooruitgang vertoont. Soderbergh lijkt op subtiele wijze kritiek te willen uiten op een maatschappij die doordrongen is met het gebruik van medicatie, maar dat blijkt niets anders dan een afleidingsmanoeuvre.
Eens we denken beland te zijn in een farmaceutische thriller, neemt het narratief plots een bocht die aankomt als een lichte kopstoot. Soderbergh is nooit een regisseur geweest om conventies te volgen en doet dat ook hier niet. De film zet zich plots in een andere versnelling en ontpopt zich tot een semi-dossierthriller – de prent krijgt zelfs het air van een paranoïde detective met Hitchcock-allures. Het is door deze gear shift dat de film je plots bij je nekvel weet te grijpen en je aandacht opeist. Side Effects bewijst zich plots als een film die alle kanten uit kan en gedreven wordt door mysterie. Soderbergh verslikt zich daarin nooit en weet zijn nuchtere en geconcentreerde benadering te behouden.
Het is in de derde akte dat Soderbergh en scenarist Scott Z. Burns – die ook al Contagion en The Informant uit zijn pen toverde – riskante oorden opzoeken en het verhaal een zwoele Brian De Palma touch meegeven. We krijgen een nieuwe kronkel, die eerst wat onwennig aanvoelt en een stevige uitdaging vormt voor de geloofwaardigheid. De grote onthulling (ik doe hier echt mijn best om niets uit de doeken te doen) lijkt niet geheel te stroken met de motivatie van Rooney Mara’s personage en lijkt daardoor wat overdreven. Gelukkig weet de regisseur het zo mooi in de film te verwerken, dat het geen lelijk litteken vormt in het verloop van het verhaal. Uiteindelijk accepteer je het wel en gun je Soderbergh het voordeel van de twijfel. Opvallend is ook de dromerige soundtrack van Thomas Newman, die het geheel met een spookachtige sound aan elkaar bindt.
Naast Rooney Mara opteert Soderbergh hoofdzakelijk voor volk waar hij al eerder mee gewerkt heeft. Diegene die het meest uitblinkt in deze film is Jude Law. Law, die tien jaar geleden nog werd afgedaan als het zoveelste sekssymbool, bewijst zich in Side Effects als een acteur die met gemak een sterke semi-hoofdrol op zich kan nemen. De psychiater die Law neerzet is één van de weinige personages die echt sympathie weet op te wekken. Naargelang de film vordert, doet Law wat denken aan Robert Graysmith uit Zodiac, het personage dat Jake Gyllenhaal in die film vertolkte. Law weet dat er iets niet geheel klopt, maar staat alleen in zijn zoektocht naar antwoorden, gedreven door de wens om in het reine te komen met zichzelf en een obsessie met de waarheid. Rooney Mara vult haar aandeel in de prent ook goed in. Ze is nog jong en kan zeker nog groeien in haar vak, maar voelt zich lekker in haar vel als een personage dat een aanzienlijke evolutie kent doorheen de film. Channing Tatums aanwezigheid is niet al te opmerkelijk en Catherine Zeta-Jones heeft iets dominatrix-achtig als koele en onbetrouwbare collega-psychiater van Law.
Steven Soderbergh sluit zijn carrière als filmregisseur niet af met een magnum opus, maar wel met een ingenieuze en intrigerende thriller, die zeker gezien mag worden. Als je kijkt naar alles wat de man in kwestie gedaan heeft, kunnen we enigszins begrijpen dat de uitdaging wat weg is en dat hij het elders zoekt. Wij kunnen enkel aanraden om de regisseur die van Hollywood zijn speeltuin maakte een laatste saluut te brengen door je naar de bioscoop te reppen en je neer te vlijen voor deze straffe thriller. Topkwaliteit van een topregisseur!
