‘Geen schijn van kans dat ze dit gaan overtreffen.’ Zo stapten we vier jaar geleden uit The Dark Knight, de even spectaculaire als intelligente Batmanfilm waarmee regisseur Christopher Nolan een dikke ‘fuck you’ uitdeelde aan de Michael Bay-school van blockbusters. Het was de niet zo zomerse kaskraker die ervoor zorgde dat Nolan alles kon en mocht van Hollywood en dat ook deed door zijn droomproject Inception te maken. En dan was er nog Heath Ledger, die als de anarchistische Joker koude rillingen over heel de wereld stuurde. Hoe overtref je zo’n fenomeen? Niet, maar laat dat je absoluut niet tegenhouden om The Dark Knight Rises te gaan bekijken. Deze epic conclusion is namelijk het perfecte slotakkoord voor Nolans trilogie en heeft genoeg tragiek, epiek en verrassingen in petto om de fans tegelijk naar het puntje van hun stoel te drijven en met een krop in de keel naar huis te sturen.
Acht jaar is gepasseerd sinds Batman (Christian Bale) de schuld van Harvey Dents dood en de misdaden van zijn alter-ego Two-Face op zich heeft genomen. Dankzij een door Dent ingevoerde wet is de criminaliteit in Gotham sterk gedaald en is de nog steeds gezochte Batman overbodig geworden. Maar dan duikt Bane (Tom Hardy) op, een flink uit de kluiten gewassen terroristenleider die zichzelf als ‘Gotham’s reckoning’ ziet. Bruce Wayne – ondertussen een kluizenaar met kapotte knieën – ziet geen andere keuze dan de cape opnieuw aan te trekken en het kwade uit zijn stad te verdrijven aan de zijde van commissaris Gordon (Gary Oldman) en de vastberaden flik John Blake (Joseph Gordon-Levitt). The plot thickens echter wanneer ook dievegge Selina Kyle (Anne Hathaway) zich met de zaak komt bemoeien.
Na een coole openingsscène in de lucht is het een tijdje wachten vooraleer The Dark Knight Rises beslist waar het nu precies naartoe wil gaan. Nieuwe personages worden uitgebreid geïntroduceerd en de plotlijn met de macht over Wayne Enterprises (en dus ook Gotham) als inzet is wat nodeloos omslachtig opgebouwd om toch wat kritiek te uiten op de witteboordencriminelen uit Wall Street. Het zijn narratieve kwaaltjes waar The Dark Knight ook mee kampte en ook deze keer is de lange speelduur (twee uur en drie kwartier, olé) niet helemaal gerechtvaardigd. De spanningsopbouw naar de terugkeer van Batman (na acht jaar) zit goed, maar tijdens de eerste akte zie je toch ook net iets te opzichtig de radartjes van de tempovertragende plotconstructies draaien. Het is pas wanneer Bruce Wayne dan toch eindelijk terug het masker van Batman opzet, dat The Dark Knight Rises begint te vliegen. En dan wordt het genieten tot aan de aftiteling, of zoals de oudere flik tegen het groentje zegt: “Boy, you are in for a show tonight, son”.
Dat dit het laatste deel van een trilogie is, wordt uiteraard breed uitgesmeerd. Elke scène, dialoog en handeling wordt op de één of andere manier gedreven door een gevoel van fataliteit. The Dark Knight Rises is een sombere, donkere en zelfs elegische affaire. Alfred (Michael Caine) die het niet meer kan aanzien hoe een vermoeide master Bruce zijn lotsbestemming aanvaardt, commissaris Gordon die al acht jaar de waarheid over Harvey Dent moet opkroppen en Bruce Wayne zelf, die zijn principes niet kan verloochenen en alles op alles zet om Gotham te redden van een tegenstander die hem eigenlijk overklast. Het zorgt allemaal voor een drukkende, melancholische sfeer die van The Dark Knight Rises een onheilspellende noodlotstragedie maakt. Normaal moet je nooit twijfelen over de goede afloop bij superheldenfilms, maar bij deze Batmanfilm overheerst voornamelijk een gevoel van ‘man, dat zou hier wel eens geweldig slecht kunnen uitdraaien’.
Technisch gezien is The Dark Knight Rises alweer een fenomenale tour de force. Nolan zal zich nooit laten verleiden tot ellenlange en vermoeiende actiescènes en ook deze keer wordt de actie spaarzaam verdeeld, en rauw en visceraal afgeleverd. Mensen met hoogtevrees kunnen al tijdens de eerste vijf minuten de billen samenknijpen en het rioolgevecht tussen Batman en Bane is een even intens als gewelddadig sleutelmoment. Zie en hoor de verzwakte Bruce Wayne zuchten en puffen achter zijn beschermend Batmanpak, terwijl Bane hem even welbespraakt als meedogenloos te lijf gaat. Kippenvel ahoy! Maar het meest indrukwekkende is misschien wel hoe Nolan erin slaagt om alles zo ‘echt’, tastbaar en zonder ook maar één spatje opzichtige CGI te orchestreren. Tijdens de tweede helft is The Dark Knight Rises een volbloed epos geworden waarbij het volledige eiland van Gotham (dat voor de eerste keer echt wel ontegensprekelijk New York is) onder beleg van Bane en zijn trawanten ligt. De actie speelt zich op verschillende locaties af, een dozijn personages zijn met verschillende dingen bezig, Catwoman sjeest door de stad op die veel te coole Batcycle (zie die wielen draaien in bochten!) en tussen de wolkenkrabbers zoeft de indrukwekkende Batwing. Het scheelt niet veel of The Dark Knight Rises bezwijkt onder zijn eigen gewichtige epic scope, maar Nolan houdt het allemaal strak onder controle en meeslepend.
De meeste acteurs zitten ondertussen al vertrouwd in hun rol. Christian Bale is altijd al een beetje for granted genomen als Batman, maar krijgt hier wat meer ruimte om de emoties en drijfveren van een uitgeputte Bruce Wayne én Batman te tonen. Gary Oldman blijft een geweldige commissaris Gordon en Michael Caine mag als Alfred de ‘Emotionele Speech’ afvuren en doet dat zoals alleen Michael Caine dat kan en mag. Bij de nieuwkomers maakt Tom Hardy (check hem in Bronson!) een fysiek imposante indruk als crimineel meesterbrein Bane. Minder entertainend dan The Joker, maar niettemin een dreigende spiermassa die de film naar zich toe trekt. Anne Hathaway is degelijk als cat burglar Selina Kyle, maar zit met de pech dat haar personage voornamelijk functioneert als smeermiddel voor de plot. Ze wordt trouwens nooit Catwoman genoemd, dat zou voor Nolan net iets te silly zijn. En dan nog graag een vermelding voor Enola-favoriet Joseph Gordon-Levitt die zeker niet verloren loopt in de indrukwekkende ensemblecast.
Uiteindelijk lost comic book opera The Dark Knight Rises de verwachtingen in. Het duurt wat lang vooraleer het op gang komt en slechterik Bane is niet zo memorabel als The Joker, maar wanneer Bats voor de eerste keer opnieuw verschijnt, gaan de haartjes in de nek omhoog en start de opwindende rit naar de epische climax die de trilogie verdient. Als die onvermijdelijke reboot er dan toch moet komen, kunnen we alleen maar in herhaling vallen: geen schijn van kans dat ze dit gaan overtreffen. Adieu, diep grommende en intens fronsende Batman, je zal gemist worden!
