Als er één ding is dat we cool vinden aan George Clooney (en let’s face it, we vinden heel wat dingen cool aan hem), dan is het wel zijn vermogen om met zichzelf te lachen. Case in point: de manier waarop hij nauwelijks een interview kan geven zonder ergens een sneer te geven naar zijn eigen optreden als Batman in het Joel Schumacher-misbaksel Batman & Robin. Zelfs tijdens zijn Oscarspeech voor zijn bijrol in Syriana kon hij het niet laten even te verwijzen naar de geflopte superheldenprent, die in de voorbije 15 jaar bijna (maar niet helemaal) een cultstatus wist te verwerven als één van de all time bad movies; een film die zodanig slecht is dat je hem gezien moét hebben. Ja, achteraf gezien kan Clooney er mee lachen. Op het moment zelf echter, leek hij weinig meer dan een zoveelste tv-ster die voor zijn overstap naar het grote scherm de ene verkeerde keuze na de andere maakte (buiten Batman & Robin ook nog de onverschillige actiefilm The Peacemaker en de flauwe romcom One Fine Day). Nog een geluk dat hij kort daarna Steven Soderbergh tegen het lijf liep om Out of Sight te maken.
Het verhaal dan maar. Eerste schurk van dienst in Batman & Robin is Mr. Freeze (Arnold Schwarzenegger), een wetenschapper die door een typisch comic book-ongelukje (ergens in een bad met chemicaliën gevallen, u weet hoe dat gaat) veranderd is in een glinsterende, zilveren schurk die alleen kan overleven bij temperaturen onder het vriespunt. Om de dood van zijn vrouw te wreken, wil Mr. Freeze heel Gotham City bedekken met ijs, maar daarvoor heeft hij eerst een shitload aan diamanten nodig. En dan is er nog Poison Ivy (Uma Thurman), een geflipte natuurwetenschapster die simpelweg de mensheid wil uitroeien om de planten heerschappij over de planeet te geven. Aan de andere kant staan dan Batman (Clooney), Robin (Chris O’Donnell) en nieuwe aanwinst Batgirl (Alicia Silverstone, een excuustruus om de zinderende homo-erotiek tussen Batman en Robin te ontmijnen).
Nadat Schumacher the dark knight in Batman Forever al had teruggetrokken naar de wereld van kitsch en camp die we nog kenden uit de tijden van Adam West, gaat hij hier nog een stap of drie, vier verder. Hij levert hier min of meer Batman gezien door de ogen van een musicalnicht, voor wie het allemaal niet kleurrijk en smakeloos genoeg kan zijn. In zijn handen wordt the dark knight eerder the neon knight. Alles wat er verkeerd liep in Batman Forever, is hier opnieuw aanwezig, with a vengeance. De schreeuwerige decors, de felle kleuren die alle sfeer uit de prent zuigen en vooral het gebrek aan opbouw: Batman & Robin is opnieuw een twee uur durende orgie aan speciale effecten, ongemotiveerde actiescènes (vooral een motorrace halverwege is er aan de haren bij gesleurd), en kitscherige visuals. Alles moet en zal luid zijn, er moet constant vanalles bewegen, en alles wordt per definitie in fel blauw, groen of rood gedraaid. Batman & Robin is één grote energiebom, die nergens op gericht is, en dan ook kan omschreven worden met die oude waarheid: als àlles in je film spectaculair is, dan is niets nog spectaculair.
Meer dan ooit tevoren zoeken Schumacher en scenarist Akiva Goldsman hun toevlucht tot flauwe one-liners om het gebrek aan een script te verbergen. Arnold Schwarzenegger komt er het meest bekaaid vanaf. Zijn Mr. Freeze heeft letterlijk geen enkele regel dialoog die geen flauw grapje is. “Chill out!,” is één voorbeeld. Maar ook: “The iceman cometh!”, “You’re not sending me to the cooler,” en “Tonight, hell freezes over!”. Om er maar een paar te noemen. Na een tijdje zit je te wachten tot Mr. Freeze wordt afgemaakt, niet omdat hij de slechterik is, maar gewoon om de stroom debiele woordspelingen te stoppen. (Schwarzenegger lijkt trouwens zijn typische ah-xent opzettelijk extra dik in de verf te zetten hier: let op zijn hilarische uitspraak van het woord cure als khuur.) Niet dat de andere personages er aan ontsnappen; zelfs Bruce Wayne heeft zijn gebruikelijke sombere stijl achtergelaten om een wisecracking, relatief goedgemutste misdaadbestrijder te worden. In feite zitten er geen echte dialogen in Batman & Robin: op zijn best zie je de personages expliciet de plot aan elkaar uitleggen (such as it is), en wanneer ze daar niet mee bezig zijn, spuien ze melige grapjes.
Als er al een niveau bestaat waarop Batman & Robin interessant is, dan is het de al dan niet bewust homo-erotische subtekst van de film. Joel Schumacher laat geen kans onbenut om het mannelijk lichaam te verheerlijken: bekijk die close-ups van de nauw aansluitende Batman en Robin-kostuums met tepels maar eens, of let op de manier waarop Gotham City vol staat met gebouwen in de vorm van Griekse goden. Wanneer Poison Ivy op het toneel verschijnt en Robins hoofd op hol laat slaan met een soortement liefdesparfum, krijgen hij en Batman zelfs een lover’s quarrel: “You want me for yourself!,” roept Robin op een bepaald moment. Jaja. Elle McPherson duikt op als Bruce Wayne’s vriendin, maar zij is weinig meer dan een wandelend, pratend rekwisiet, dat op het einde van de film simpelweg straal vergeten wordt door de makers – ongeveer drie kwartier voor het einde van de prent heeft ze haar laatste scène, never to be seen again. Alicia Silverstone, destijds nog een rijzende ster dankzij Clueless, lijkt er zelfs specifiek in te zitten om die ondertoon op een ietwat aanvaardbare manier te counteren. Opvallend detail 1: haar Batgirl-kostuum heeft geen tepels. Opvallend detail 2: ze wordt verondersteld het nichtje van butler Alfred te zijn, dat net uit Londen is overgekomen, maar ze spreekt met een all American-tongval. Londen is ook niet meer wat het geweest is.
Alfred zorgt overigens voor het enige vaagweg goeie idee in de film: de trouwe butler wordt ongeneeslijk ziek en bereidt zich voor op het einde. Dat idee had aanleiding kunnen geven tot een mooie emotionele verhaallijn tussen hem en Bruce Wayne, en je ziet ook wel dat de makers proberen om iets in die richting te doen, maar het wordt ondergraven door alweer verschrikkelijk oppervlakkige dialogen, en George Clooney’s bizarre gewoonte om te glimlachen tijdens zijn dramatische scènes. Dude, waarom zit je te glimlachen op het sterfbed van de man die je heeft opgevoed? En Schumacher, waarom zeg je hem niet dat dat misschien niet helemaal gepast is?
Uma Thurman weet zich nog het best uit de slag te trekken: ze gaat radicaal over de top, maar weet daarmee soort gedementeerde logica in haar vertolking te stoppen. Ze heeft, samen met Robin, ook de enige oprecht geestige dialoog in de hele film. Hij: “Give me a sign!” Zij: “How about ‘slippery when wet’?” Voor het overige is Batman & Robin een absoluut dieptepunt in de geschiedenis van onze favoriete vleermuis, die zodanig slecht ontvangen werd dat het acht jaar lang stil rond hem bleef. Gelukkig maakte hij toen wel ineens een stevige comeback.